Pijnlijke hoofdhuid: Oorzaken van pijn en gevoeligheid

Een pijnlijke hoofdhuid, ook wel bekend als trichodynie, is een vrij veel voorkomende klacht die kan voortkomen uit verschillende oorzaken. Factoren zoals zonnebrand, migraine en auto-immuunziekten kunnen ontsteking, irritatie en pijn aan de hoofdhuid veroorzaken. Hoewel een pijnlijke hoofdhuid vaak vanzelf of met medicatie verdwijnt, kan het ook een teken zijn van een onderliggende aandoening. Bij ernstige of aanhoudende pijn aan de hoofdhuid is het raadzaam om een arts te raadplegen.

• Aandoeningen en pijn aan de hoofdhuid
• Alopecia en haaruitval
• Hoofdpijn
• Huid
• Kanker
• Temporale arteritis
• Omgevingsfactoren en gevoelige hoofdhuid
• Risicofactoren voor hoofdhuidpijn
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Onderliggend probleem behandelen
• Andere behandelingen
• Preventie van pijnlijke hoofdhuid

Aandoeningen en pijn aan de hoofdhuid

Alopecia en haaruitval

Alopecia areata, een type haaruitval, kan soms gepaard gaan met gevoeligheid van de hoofdhuid. Deze aandoening kenmerkt zich door het verlies van haarfollikels, wat leidt tot ronde kale plekken op de hoofdhuid en soms op andere delen van het lichaam. Alopecia areata wordt vaak gekarakteriseerd door vlekken van haarverlies, terwijl alopecia totalis resulteert in volledig haarverlies op het hoofd en alopecia universalis leidt tot haarverlies op het gehele lichaam. De meeste vormen van alopecia zijn niet levensbedreigend en worden veroorzaakt door immuuncellen die de haarzakjes aanvallen.

Hoofdpijn

Een pijnlijke hoofdhuid kan optreden bij verschillende vormen van hoofdpijn. Dit is vooral het geval wanneer er schade of zwelling optreedt aan de zenuwen die van de achterkant van de nek naar het voorhoofd lopen. Patiënten kunnen pijn ervaren die zich uitstrekt over het hoofd, de nek en de hoofdhuid. Deze pijn kan voelen als warme, intense, elektrisch-achtige schokken. Voor sommige patiënten is de hoofdhuid zo gevoelig dat zelfs een lichte aanraking pijnlijk kan zijn, terwijl anderen gevoelloosheid kunnen ervaren. Deze vorm van zenuwpijn is zeldzaam en kan veroorzaakt worden door een verwonding of een spontaan geknelde zenuw. Spanningshoofdpijn, vaak veroorzaakt door stress, kan ook leiden tot een gevoelige hoofdhuid. Daarnaast kan migraine gepaard gaan met hoofdhuidpijn.

Huid

Pijn aan de hoofdhuid wordt vaak in verband gebracht met verschillende huidaandoeningen of aandoeningen die de huid aantasten, waaronder:

• Acne (een huidaandoening die gepaard gaat met ontsteking van talgklieren)
• Allergische reacties
• Cysten (abnormale zakvormige holten in het lichaam)
• Dermatitis (huidontsteking)
• Huiduitslag
• Hoofdluizen
• Huidinfecties:
• Cellulitis (bacteriële huidinfectie gekenmerkt door roodheid en zwelling van de huid)
• Folliculitis (ontsteking van de haarzakjes, gepaard met pijn en jeuk)
• Karbonkels en furunkels (verzameling van steenpuisten)
• Virale huidinfecties die huidzweren veroorzaken, zoals gordelroos en mazelen
• Insectenbeten
• Lichen planus (aandoening met symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen)
• Psoriasis (chronische huidziekte gekenmerkt door droge huid en schilfers)
• Roos
• Zonnebrand

Veel van deze aandoeningen veroorzaken huidontsteking, pijn, gevoeligheid en schilfering van de huid. In sommige gevallen kan ook pusvorming en bloeding optreden op de huid van het hoofd. Extreme gevallen kunnen leiden tot tijdelijk haarverlies.

Lichen planus
Lichen planus kan leiden tot een schilferige hoofdhuid. Deze aandoening wordt vaak uitgelokt door stress of kan een bijwerking zijn van bepaalde medische behandelingen.

Psoriasis
Psoriasis op de hoofdhuid kan leiden tot een pijnlijke, schilferige of korstige huid. In tegenstelling tot roos, is de huid bij psoriasis vaak droog en heeft het een zilverachtige glans. Psoriasis kan verergeren door stress, hormonale veranderingen, droge lucht of koud weer.

Roos
Roos is een veelvoorkomende aandoening die gebieden aantast waar natuurlijke oliën zich ophopen. Het resulteert in rode, schilferige vlekken op de hoofdhuid. Hoewel roos geen indicatie van slechte hygiëne is, zoeken veel patiënten behandeling vanwege irritatie of verlegenheid. In zeldzame gevallen kan roos veroorzaakt worden door een schimmelinfectie of ringworm.

Kanker

Zeer zelden kan een pijnlijke hoofdhuid een teken zijn van huidkanker, zoals een melanoom. Dit gaat meestal gepaard met nieuwe of veranderde moedervlekken of hardnekkige zweren.

Temporale arteritis

De temporale ader is een bloedvat dat zich aan de zijkant van het hoofd, voor het oor, bevindt. Temporale arteritis (arteriitis temporalis) is een aandoening waarbij deze ader ontstoken raakt en extreem gevoelig is. Symptomen die vaak gepaard gaan met deze aandoening zijn kaakpijn, hoofdpijn en visuele stoornissen. Een pijnlijke hoofdhuid kan ook voorkomen. Temporale arteritis komt vooral voor bij ouderen, vaak in combinatie met polymyalgia rheumatica (ontstekingsziekte van de spieren).

Omgevingsfactoren en gevoelige hoofdhuid

Omgevingsfactoren kunnen ook bijdragen aan pijn aan de hoofdhuid, zoals:

• Strakke kapsels, hoofdbanden en helmen
• Overmatig of verkeerd gebruik van haarproducten, zoals kleurstoffen en relaxers
• Het gebruik van haardrogers en krulspelden
• Het borstelen of wrijven van nat haar: Dit kan haarzakjes beschadigen, wat leidt tot haaruitval en hoofdhuidirritatie. Overmatig borstelen kan ook problemen veroorzaken.

Risicofactoren voor hoofdhuidpijn

Mensen met een van nature vette of droge hoofdhuid hebben een grotere kans op een pijnlijke hoofdhuid en kunnen ook een gevoelige huid op andere plaatsen ervaren. Dit komt vaak voor bij:

• Allergieën
• Angst
• Astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)
• Depressie
• Mensen die in gebieden met een variërend klimaat of koude temperaturen wonen
• Stress

Symptomen

Hoofdhuid
Een pijnlijke hoofdhuid kan worden gekarakteriseerd door symptomen zoals pijn, ontsteking, tintelingen, gevoelloosheid, irritatie, jeuk, kloppende gevoelens, gevoeligheid en haaruitval. Vaak treden meerdere van deze symptomen tegelijkertijd op, omdat ze vaak samenhangen met immuunreacties op verschillende aandoeningen. Soms zijn er geen zichtbare symptomen, hoewel in andere gevallen een schilferige huid waarneembaar kan zijn.

Bijkomende symptomen
Afhankelijk van de oorzaak kunnen ook andere symptomen optreden, zoals hoofdpijn en allergieën.

Diagnose en onderzoeken

De arts zal beginnen met het verzamelen van een medische geschiedenis van de patiënt, door vragen te stellen over voeding, levensstijl, eerdere verwondingen, andere aandoeningen en recente veranderingen. Vervolgens zal de arts de hoofdhuid inspecteren. In sommige gevallen zal de arts een haarfollikel of een hoofdhuidmonster verzamelen voor laboratoriumanalyse. Daarnaast kan de arts ook de haargroei en -patronen controleren.

Behandeling via zelfzorg

In veel gevallen verdwijnen de aandoeningen die pijn aan de hoofdhuid veroorzaken vanzelf. Basisverzorging van de hoofdhuid kan helpen bij het herstel. Het gebruik van essentiële oliën, zoals lavendel of rozemarijn, kan het genezingsproces versnellen. Let op: etherische olie moet altijd verdund worden voordat deze wordt aangebracht, omdat onverdunde etherische olie de klachten kan verergeren. Er zijn ook verschillende producten beschikbaar, zoals zalven, ontsmettingsmiddelen en verbandmiddelen. Deze eerste-hulp producten zijn vaak voldoende voor het behandelen van milde gevallen van hoofdhuidgevoeligheid.

Enkele tips voor het verlichten van een gevoelige hoofdhuid zijn:

• Het vermijden van strakke kapsels
• Het masseren van de hoofdhuid met de vingertoppen in cirkelvormige bewegingen
• Het gebruik van gereedschap om de hoofdhuid te manipuleren
• Het aanbrengen van ijs gedurende intervallen van tien minuten
• Het toepassen van rek- en relaxatietechnieken, vooral als de pijn veroorzaakt wordt door hoofdpijn, spierpijn of spanning

Professionele medische zorg

Onderliggend probleem behandelen

Als de pijn aan de hoofdhuid aanhoudt of erg intens is, is het belangrijk om medisch advies te zoeken. Omdat er veel verschillende aandoeningen kunnen bijdragen aan de pijn, kan de behandeling sterk variëren. Het behandelen van de onderliggende oorzaak is vaak voldoende om de symptomen te verlichten.

Andere behandelingen

Een arts kan aanvullende behandelingen aanbevelen, zoals medicinale crèmes of zalven om irritatie, pijn en uiterlijke symptomen te verlichten. Ook gemedicineerde shampoos, spoelingen en conditioners kunnen effectief zijn bij de behandeling van een pijnlijke hoofdhuid.

Preventie van pijnlijke hoofdhuid

Om een pijnlijke hoofdhuid te voorkomen, is het aan te raden om intense stress, langdurige blootstelling aan schadelijke UV-stralen en het gebruik van schadelijke chemische haarproducten of apparaten te vermijden. Om besmettelijke infecties zoals hoofdluizen of schimmelinfecties te voorkomen, is het verstandig om geen haarbanden of borstels te delen.

Lees verder

• Jeukende hoofdhuid: Oorzaken van jeuk aan het hoofd
• Haaruitval (alopecia): Haaraandoeningen met haarverlies
• Alopecia areata: Haaruitval met ronde, kale plekken
• Infecties aan hoofdhuid: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Psoriasis capitis: Schilferige vlekken en jeuk op hoofdhuid