Gezwollen borsten: Oorzaken van zwelling van borst(en)

Gezwollen borsten komen bij veel vrouwen voor, maar ook mannen kunnen hiermee te maken krijgen. Een borstzwelling kan het gevolg zijn van hormonale veranderingen zoals tijdens de menstruatie, puberteit en zwangerschap en vormt in deze gevallen meestal geen reden tot bezorgdheid. Medische aandoeningen kunnen echter ook borstzwelling veroorzaken, waarvoor vaak medisch advies en behandeling noodzakelijk zijn. Hoewel vrouwen doorgaans vaker met borstzwelling te maken hebben, kunnen mannen eveneens gezwollen borsten krijgen. Bij aanhoudende of verergerende zwelling, pijn, een knobbeltje in de borst en/of een onverklaarbare zwelling, is het raadzaam een arts te raadplegen.

• Geassocieerde symptomen
• Cyste en borstzwelling
• Gynaecomastie en gezwollen borsten bij mannen
• Hormonale veranderingen en borstzwelling
• Menstruatie en borstzwelling
• Puberteit en borstzwelling
• Zwangerschap
• Inflammatoire borstkanker en borstzwelling
• Mastitis en borstzwelling bij vrouwen
• Subareolair abces
• Complicaties
• Preventie

Geassocieerde symptomen

Een of beide borsten zijn dan groter dan normaal. De zwelling van de borst of borsten gaat vaak gepaard met een of meer van de volgende symptomen:

• een knobbeltje in de borst
• een tepelafscheiding
• een warm gebied
• een zwaar gevoel in de borst(en)
• gevoeligheid van de borst(en)
• gezwollen lymfeklieren in de oksel
• huidveranderingen rond de borst
• jeukende borsten
• koorts
• pijn aan de borst(en)
• tepelveranderingen

Cyste en borstzwelling

Een cyste in de borst kan zwelling veroorzaken. Een cyste is een abnormaal gevormd, omsloten weefselzakje dat vaak met vloeistof of ander materiaal is gevuld. Een grote cyste kan de borst doen zwellen en gevoelig maken. De borstknobbel voelt meestal aan als een zachte druif.

Gynaecomastie en gezwollen borsten bij mannen

Meer dan vijftig procent van de jongens ontwikkelt gynaecomastie tijdens de puberteit. Gynaecomastie is een aandoening waarbij de borsten abnormaal groot worden en een opgezwollen uiterlijk krijgen. De toename in borstgrootte is te wijten aan de groei van borstweefsel in plaats van vetweefsel. Deze aandoening treft een of beide borsten. Onder de tepel bevindt zich mogelijk een klein knobbeltje. Gynaecomastie kan het gevolg zijn van:

• chemotherapie (medicatie voor de behandeling van kanker)
• blootstelling aan anabole steroïde hormonen of oestrogeenhormonen
• bijwerkingen van bepaalde medicijnen
• chronische leverziekte
• een tekort aan testosteron (het mannelijke hormoon)
• gebruik van marihuana (drugsmisbruik)
• hormonale schommelingen tijdens de puberteit (vaakst voorkomende oorzaak)
• nierfalen
• radiotherapie voor de behandeling van zaadbalkanker

Andere symptomen die kunnen optreden bij gynaecomastie zijn:

• een beweegbare borstwand
• een verminderd libido (minder zin in seks)
• pijnlijke knobbels in de borstwand
• ribpijn

Hormonale veranderingen en borstzwelling

Menstruatie en borstzwelling

Vrouwen kunnen gevoelige en gezwollen borsten ervaren wanneer de menstruatie nadert. De borsten zwellen kort voor elke menstruatie op en verkleinen direct erna. Dit komt door de uitzetting van de borstkanalen als gevolg van een snelle stijging van het hormoon oestrogeen. Op de eenentwintigste dag van de menstruatiecyclus heeft een vrouw ook een aanzienlijke toename van het hormoon progesteron, wat leidt tot de groei van melkklieren.

Puberteit en borstzwelling

Jonge meisjes hebben als een van de eerste tekenen van de puberteit gezwollen borsten. Het lichaam begint dan hoge niveaus van vrouwelijke hormonen te produceren. Bij meisjes ontwikkelen de borsten zich tussen de leeftijd van zeven en dertien jaar oud, hoewel sommige meisjes eerder of later borsten krijgen.

Zwangerschap

Borsten zwellen binnen één of twee weken van de zwangerschap op of worden gevoelig. Gezwollen borsten komen ook voor wanneer de geboorte van een kind nadert, omdat het lichaam zich dan klaarmaakt om melk te produceren. Bekende symptomen van een zwangerschap omvatten vermoeidheid, misselijkheid of braken, maagklachten, een opgeblazen gevoel, een bloederige vaginale afscheiding en vaginale bloedingen.

Inflammatoire borstkanker en borstzwelling

Circa één tot vijf procent van alle vrouwen met borstkanker kampt met inflammatoire borstkanker. Bij dit zeldzame type borstkanker blokkeren kankercellen de lymfevaten in de huid van de borst, waardoor de borst een gezwollen, rode en 'ontstoken' uitstraling krijgt. De huid van de borst kan roze tot roodpaars zijn en bevat soms richels of putjes die lijken op een sinaasappel. Symptomen van inflammatoire borstkanker zijn onder andere zwaarte van de borst, een brandend gevoel in de borst, borstpijn, een gevoelige borst en een grotere borst. De behandeling omvat meestal een combinatie van chirurgie (mastectomie), hormoonblokkerende therapie, chemotherapie en radiotherapie.

Mastitis en borstzwelling bij vrouwen

Vrouwen met een borstontsteking (mastitis) ervaren vaak zwelling van de borsten. De Staphylococcus aureus-bacterie, die normaal op de huid voorkomt, kan binnendringen via beschadigde huid, meestal bij de tepel. Geïnfecteerd borstweefsel kan op de melkkanalen drukken, waardoor zwelling en pijnlijke knobbels ontstaan. Vrouwen die borstvoeding geven, krijgen vaak mastitis door geblokkeerde melkkanalen. Andere symptomen omvatten koorts. De behandeling bestaat uit antibiotica.

Subareolair abces

Een subareolair abces is een ophoping van pus in de borst onder het tepelhof, als reactie op een infectie. Symptomen omvatten borstpijn, een knobbeltje in de borst, koorts en tepelafscheiding. Antibiotica bestrijden de infectie, en een chirurgische ingreep kan nodig zijn om het abces te verwijderen. Het gezwel kan soms terugkeren en complicaties veroorzaken.

Complicaties

Onbehandelde gezwollen borsten kunnen tot complicaties leiden, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Deze complicaties kunnen omvatten:

• chronische pijn
• infectie van het borstweefsel
• littekens na chirurgische ingrepen
• psychologische impact door aanhoudende symptomen of chirurgische ingrepen
• verspreiding van kanker bij kwaadaardige oorzaken

Preventie

Preventieve maatregelen kunnen variëren, afhankelijk van de oorzaak van de zwelling. Enkele algemene preventieve stappen zijn:

• regelmatige zelfcontrole van de borsten
• het dragen van goed passende beha's om de borsten te ondersteunen
• vermijden van overmatig gebruik van hormonen zonder medisch advies
• gezonde levensstijl met gebalanceerde voeding en regelmatige lichaamsbeweging
• tijdig medisch advies inwinnen bij ongewone veranderingen in de borsten

Lees verder

• Pijn in borsten (borstpijn): Oorzaken van gevoelige borsten
• Jeukende borsten: Oorzaken van jeuk aan borst bij vrouwen