Mastitis: Ontsteking van borstweefsel, vaak bij borstvoeding
Mastistis is de medische term voor een borstweefselontsteking, vaak ook foutief benoemd als 'borstontsteking'. Vooral vrouwen die borstvoeding geven, zijn getroffen door deze ziekte waarbij het borstweefsel ontstoken is. Af en toe gaat een borstweefselontsteking echter gepaard met zeldzame vormen van borstkanker. Een zwelling, knobbeltjes en pijn komen allemaal voor bij een borstweefselontsteking. Tijdens deze aandoening is een vrouw in staat om verder borstvoeding te blijven geven. Een behandeling door middel van een antibioticakuur en enkele zelfzorgtips zorgen ervoor dat de vrouw snel verlost is van de problemen. Een goede en snelle behandeling is nodig om abcesvorming en een terugkeer van de ontsteking van het borstweefsel te voorkomen.
Oorzaken borstweefselontsteking
Borstvoeding
Ongeveer 10 tot 33% van de vrouwen die
borstvoeding geven, is getroffen door mastitis. De tepels zijn gebarsten (
gebarsten huid) en pijnlijk, waardoor bacteriën uit de mond van een
baby via de wondjes in het borstweefsel terechtkomen. Meestal is de vrouw getroffen door een infectie met de bacterie
Staphylococcus aureus (
stafylokokkenbacterie).
Streptococcus agalactiae is de tweede meest voorkomende oorzaak. Dit zijn bacteriën die zich normaal gesproken op de huid bevinden maar wanneer deze zich nestelen in het borstweefsel, zijn ze in staat om zich zeer snel te vermenigvuldigen wat leidt tot de
pijnlijke symptomen van mastitis. Het is eveneens mogelijk dat het melkkanaal geblokkeerd is. Als een borst niet volledig leeg is na de voedingen, ontstaat mogelijk een verstopping van één van de melkkanalen. De melk blijft hierdoor in de borst aanwezig (melkstase) wat zorgt voor een borstweefselontsteking.
Niet gerelateerd met borstvoeding
Mastitis presenteert zich eveneens bij vrouwen die geen borstvoeding geven, maar dit komt minder vaak voor. Meestal zijn dan vrouwen met een
verzwakt immuunsysteem getroffen, bijvoorbeeld vrouwen die al een chirurgische verwijdering van een gezwel met
radiotherapie gekregen hebben, en vrouwen met
diabetes mellitus (suikerziekte). Daarnaast treedt mastitis zeer sporadisch op in combinatie met
inflammatoire borstkanker (vorm van borstkanker met roodheid van de borst). Een complicatie die af en toe optreedt bij
bof, virale infectie met gezwollen oorspeekselklieren, is een borstweefselontsteking. Na een tepelpiercing krijgt een vrouw maar soms ook een man te maken met mastitis. Mannen lijden namelijk zeer sporadisch ook aan ontstoken borstweefsel.
Risicofactoren: Vaak borstvoeding
Risicofactoren voor mastitis zijn onder meer:
- borstvoeding geven tijdens de eerste paar weken na de bevalling
- een aanval van mastitis tijdens de borstvoeding
- een nauwsluitende bh dragen of druk zetten op de borst door middel van een veiligheidsgordel of het dragen van een zware tas; de melkstroom is hierdoor beperkt
- oververmoeidheid of stress
- pijnlijke kloven of tepelkloven doen de bacteriën sneller in de borst komen, hoewel de ziekte ook ontstaat zonder schade aan de huid
- slechte voeding
- slechts één borstvoedingspositie aannemen waardoor melk in de borst achterblijft
Symptomen
Borstweefselontsteking
De symptomen van mastitis starten meestal vrij plots tijdens de eerste weken van de borstvoeding, maar ze verschijnen ook binnen de drie maanden tot zelfs twee jaar na het geven van de borstvoeding. Meestal is slechts één borst getroffen. Soms heeft de vrouw
griepachtige symptomen voorafgaand aan de borstgerelateerde symptomen zoals een algemeen ziek gevoel,
koorts die hoger is dan 38,3 ºC,
rillingen en
vermoeidheid. De andere tekenen die gepaard gaan met een borstweefselontsteking bestaan uit:
Inflammatoire borstkanker
Borstkanker kent diverse vormen. Eén bepaalde vorm, inflammatoire borstkanker gaat gepaard met symptomen van mastitis. Bij deze vorm van
kanker delen en vermenigvuldigen abnormale cellen in de borstkanalen zich erg snel. Deze abnormale cellen veroorzaken een verstopping in de lymfevaten (onderdeel van het lymfestelsel, zorgt voor de verwijdering van afval en giftige stoffen uit het lichaam) in de huid van de borst. Door de
ontsteking ontstaat in enkele weken tijd een rode, gezwollen huid die warm en pijnlijk aanvoelt.
Symptomen van inflammatoire borstkanker zijn:
- dikte of zichtbare vergroting van een borst
- gevoeligheid en pijn
- kuiltjes in de huid, vergelijkbaar met een sinaasappelschil
- ongewone warmte in de aangetaste borst
- vergrote lymfeknopen onder de arm of nabij het sleutelbeen
- verkleuring van de borst, waardoor dit gekneusd lijkt of een paars of rood uiterlijk heeft
Knobbeltjes in de borst komen bij dit type borstkanker niet voor, waardoor artsen dit vaak verwarren met een borstontsteking.
Diagnose en onderzoeken
Borstvoeding
De arts is bij een vrouw die borstvoeding geeft meestal al direct in staat om de diagnose te stellen op basis van een lichamelijk onderzoek en het klinisch beeld. Blijft de borstweefselontsteking terugkomen, dan voert de arts soms een onderzoek uit van de moedermelk zodat hij weet welke bacteriën de ontsteking veroorzaken.

Voldoende vocht innemen is nodig bij een borstweefselontsteking /
Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay Niet gerelateerd met borstvoeding
Wanneer mastitis niet het gevolg is van een infectie tijdens de borstvoeding, voert de arts een
mammografie (röntgenfoto van de borsten) of een
biopsie van het borstweefsel uit om borstkanker uit te sluiten.
Behandeling ontstoken borstweefsel en borstkanker
Zelfzorg
Volgende zelfzorgtips helpen bij mastitis:
- borstvoeding geven in afwisselende posities of andere borstvoedingstechnieken hanteren
- de baby vaker voeden (vermijden van stuwing)
- de borst verwarmen voor het voeden van een baby
- de tepel masseren
- extra vocht innemen voor het bestrijden van de infectie
- loszittende kledij en een ondersteunende bh dragen
- niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen
- voldoende rust nemen
- warme kompressen: deze verlichten de pijn en zijn nuttig bij het geven van borstvoeding. De vrouw past dit vier keer per dag gedurende vijftien minuten toe met een warm en nat washandje.

Medicijnen behandelen mastitis /
Bron: Stevepb, Pixabay Professionele medische zorg
Borstweefselontsteking
De arts schrijft een
antibioticakuur van tien à veertien dagen voor om de bacteriële infectie te bestrijden. Is het moeilijk om borstvoeding te blijven geven tijdens de antibioticakuur, dan mag de vrouw een borstkolf gebruiken om de stuwing te verlichten. Heeft de vrouw een
abces als gevolg van een ernstige infectie, dan moet de arts dit draineren (
pus afvoeren) en is het niet altijd mogelijk om borstvoeding te blijven geven.
Inflammatoire borstkanker
Bij inflammatoire borstkanker bekijkt de arts het stadium van de borstkanker. De behandeling bestaat meestal uit
chemotherapie, radiotherapie of een operatie om de borst en de omliggende
lymfeklieren te verwijderen.
Prognose mastitis is goed
Over het algemeen zijn antibiotica zeer effectief bij de behandeling van mastitis, want de meeste vrouwen voelen al verlichting van de symptomen binnen 48 tot 72 uur. De vrouw voelt zich meestal binnen twee dagen beter, al is het belangrijk om de volledige antibioticakuur uit te nemen. Vrouwen die borstvoeding geven, mogen hiermee verder gaan tijdens de borstweefselontsteking omdat deze bacteriën niet schadelijk zijn voor de baby.
Complicaties bij vrouwen: Abces of terugkeer
Af en toe komt mastitis terug, wat dan meestal te wijten is aan een late of onjuiste behandeling. Soms krijgt een vrouw ook te maken met subareolaire abcessen. Dit gebeurt wanneer de klieren onder de tepel verstopt zijn door de ontsteking, en een infectie ontstaat onder de huid omdat de behandeling uitblijft of onjuist is. Deze met pus gevulde knobbel komt haast enkel voor bij vrouwen die geen borstvoeding geven. Drainage van het abces is nodig wat gebeurt door de vloeistof weg te zuigen via een
katheter, of eventueel via een chirurgische ingreep.
Lees verder