Fibrocystische veranderingen in de borsten bij vrouwen

Veel vrouwen hebben fibrocystische borsten. Dit duidt op gezond borstweefsel dat knobbelachtig aanvoelt en soms pijnlijk is. Hoewel artsen de precieze oorzaak niet weten van deze borstveranderingen, spelen hormonen wellicht een belangrijke rol. Pijn en zwelling van de borst en pijn onder de oksel zijn enkele symptomen van deze onschuldige veranderingen. Een combinatie van huismiddeltjes biedt verlichting aan vrouwen met fibrocystische borstveranderingen. Enkele tips zijn bijvoorbeeld het aanbrengen van warmte, het aanpassen van de voeding en het dragen van een ondersteunende beha. De symptomen van fibrocystische veranderingen in de borsten verdwijnen meestal na de menopauze. De goedaardige symptomen zijn tot slot niet geassocieerd met een hoger risico op het ontwikkelen van borstkanker.

• Epidemiologie
• Oorzaken van fibrocystische veranderingen in borstweefsel
• Risicofactoren van fibrocystische veranderingen in borsten
• Symptomen: Pijn en zwelling
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van fibrocystische borsten
• Hormonen
• Medicatie
• Ondersteunende beha
• Supplementen
• Voedingsaanpassingen
• Warmte
• Prognose
• Complicaties

Epidemiologie

Deze onschuldige veranderingen komen zeer vaak voor. Circa de helft van de vrouwen tussen twintig en vijftig jaar ervaart op enig moment fibrocystische veranderingen van de borsten.

Oorzaken van fibrocystische veranderingen in borstweefsel

Wetenschappers begrijpen anno oktober 2020 nog niet goed wat de oorzaak is van fibrocystische borsten.

Volgende veranderingen in het borstweefsel komen mogelijk tot uiting:

• de vorming van cysten (borstcysten)
• een overgroei van cellen die langs de melkkanalen lopen
• een toename van fibreus weefsel

Risicofactoren van fibrocystische veranderingen in borsten

Mogelijk is er wel een verband tussen hormonen en borstveranderingen. Borstweefsel reageert op hormonale schommelingen en dan vooral op oestrogeen. Vrouwen die fibrocystische veranderingen ontwikkelen, zijn mogelijk gevoeliger voor hormonale schommelingen tijdens de menstruatiecyclus. Fibrocystische veranderingen in de borsten komen vooral voor bij vrouwen die premenopauzaal zijn en tussen twintig en vijftig jaar oud zijn. Sommige vrouwen die oestrogeenvervangende therapie gebruiken na de menopauze, ontwikkelen ook fibrocystische veranderingen.

Symptomen: Pijn en zwelling

Veel vrouwen met fibrocystische borsten ervaren geen tekenen, maar andere vrouwen hebben wel last van symptomen. Vaak komen en gaan de klachten van fibrocystische veranderingen in de borsten tijdens de menstruatiecyclus. De symptomen variëren ook van maand tot maand. De veranderingen komen meestal voor in beide borsten, maar knobbels en pijn zijn soms bij de ene borst erger dan bij de andere. Vaak bevindt de pijn of het ongemak zich in de onderkant van de borsten of in de bovenste gebieden, waar zich de meeste melkklieren bevinden.

Typische symptomen zijn:

• borsten die klonterig/knobbelachtig aanvoelen of touwachtige bultjes hebben
• borsten die zwaar aanvoelen
• een groenachtige of donkerbruine tepelafscheiding
• een zwelling van de borst(en)
• gevoeligheid van de borst(en) en pijn aan de borst(en)
• pijn onder de oksel
• veranderingen in de menstruatiecyclus, als de menopauze nog niet voorbij is

Alarmsymptomen

Hoewel knobbelachtige borsten en ongemakken vaak voorkomen bij vrouwen met fibrocystische veranderingen in de borsten, is het essentieel om bij nieuwe knobbeltjes of rimpeltjes of erger wordende pijn een arts te raadplegen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
Een arts stelt de diagnose van fibrocystische veranderingen in de borsten na een klinisch borstonderzoek en een beoordeling van de symptomen. Tijdens het onderzoek voelt de arts aan elke borst om te controleren of de vrouw borstknobbels of abnormale gebieden heeft. Fibrocystische borstveranderingen voelen anders aan dan de knobbeltjes die gepaard gaan met borstkanker. Meestal zijn er bij fibrocystische veranderingen knobbeltjes aanwezig die niet zijn gehecht aan het omringende weefsel. De knobbels zijn meestal beweegbaar wanneer een arts deze betast.

Diagnostisch onderzoek
Soms voelt een knobbel steviger aan dan normaal, of heeft een arts twijfels over de diagnose. Een mammografie of borstechografie geeft in deze gevallen zekerheid over de diagnose. Deze beeldvormende onderzoeken onthullen meer details over het borstweefsel. Ook tonen de onderzoeken eventuele borstcysten, waarbij de arts dan een idee krijgt of de cyste met vloeistof gevuld is of vast is. Als een cyste zowel vast als vloeibaar is, is een biopsie nodig om kanker uit te sluiten.

Behandeling van fibrocystische borsten

Vrouwen die lichte pijn ervaren door fibrocystische borsten, hebben niet altijd een behandeling nodig.

Hormonen

Hormoontherapie brengt de hormonale niveaus in balans en vermindert de pijn in de borst. Een arts schrijft orale (via de mond ingenomen) anticonceptiva voor die synthetische oestrogenen en/of progesteron bevatten. Het gebruik van progesterongel is mogelijk ook nuttig voor het verminderen van de pijn en het aantal en de omvang van de borstcysten.

Medicatie

Artsen schrijven mogelijk verschillende medicijnen voor voor het behandelen van fibrocystische veranderingen in de borsten. Vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals ibuprofen of paracetamol, verminderen het ongemak. Ook topische (op de huid toegepaste) diclofenac-gel, een niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel, verlicht de borstpijn.

Ondersteunende beha

Hoewel een ondersteunende beha het fibrocystisch weefsel niet behandelt, vermindert het wel het ongemak dat hiermee gepaard gaat. Een goed passende beha moet ondersteuning bieden zonder te strak te zitten.

Supplementen

Sommige supplementen verminderen de pijn geassocieerd met fibrocystische borsten. Dit geldt voor teunisbloemolie en vitamine B6 die beiden even effectief zijn.

Voedingsaanpassingen

Hoewel er anno oktober 2020 weinig tot geen onderzoek is om een verband tussen voeding en fibrocystische borsten te ondersteunen, verlichten toch enkele voedingsadviezen de klachten bij sommige vrouwen. Volgende tips zijn nuttig:

• meer fruit, groenten en volle granen consumeren
• minder cafeïne consumeren (koffie, thee, frisdrank, energiedrankjes en chocolade)
• minder toegevoegde suiker consumeren
• minder vet in de voeding consumeren
• minder zout consumeren
• tot dertig gram vezels per dag consumeren

Warmte

Het aanbrengen van een warm kompres vermindert de pijn in de borsten. Het kompres mag echter niet te heet zijn omdat de huid anders verbrandt.

Prognose

De vooruitzichten voor vrouwen met fibrocystische veranderingen in de borsten zijn goed; de borstveranderingen zijn goedaardig en niet gerelateerd aan een hoger risico op borstkanker.

Complicaties

Het hebben van fibrocystische veranderingen in de borsten verhoogt de kans op het ontwikkelen van borstkanker niet. Er is geen verband bekend tussen de twee aandoeningen. Wel is het voor de arts soms lastig om een onderscheid te maken tussen een nieuw borstknobbeltje en fibrocystische veranderingen. Een maandelijks borstzelfonderzoek en het volgen van de aanbevelingen van een arts voor klinische onderzoeken en een mammografie helpt om eventuele schadelijke veranderingen vroegtijdig op te sporen.

Lees verder

• Knobbeltje (gezwel) in borst door infectie, letsel of tumor
• Borstcyste: Goedaardige opeenhoping van vloeistof in borst
• Mammografie: Röntgenfoto borsten voor opsporen borstkanker
• Pijn in borsten (borstpijn): Oorzaken van gevoelige borsten