Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis: Psychische aandoening

Personen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis zijn sterk afhankelijk van anderen om hun emotionele en fysieke behoeften te vervullen. Deze psychische aandoening wordt gekenmerkt door een extreme behoefte aan goedkeuring en een diepgeworteld angst voor afwijzing. Personen met deze stoornis doen er alles aan om anderen tevreden te stellen, zelfs als dit betekent dat ze onaangename of schadelijke dingen moeten doen. Ze hebben ook een sterke neiging om hun relaties te behouden en zullen vaak onmiddellijk een nieuwe relatie aangaan als de huidige relatie eindigt. De oorzaak van deze stoornis is onbekend, maar het lijkt waarschijnlijk een combinatie van genetische, ontwikkelings- en omgevingsfactoren te zijn. De diagnose wordt vaak gesteld in de vroege volwassenheid. Behandeling omvat meestal psychotherapie en, in sommige gevallen, medicatie, wat kan helpen bij het verlichten van symptomen en het leren van onafhankelijkheid. Complicaties kunnen echter ook optreden.

• Epidemiologie van afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
• Oorzaken van afhankelijk zijn van anderen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties van psychische aandoening

Epidemiologie van afhankelijke persoonlijkheidsstoornis

Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis begint meestal in de kindertijd, hoewel de diagnose vaak pas in de volwassenheid wordt gesteld. Het is een van de meest voorkomende persoonlijkheidsstoornissen en komt evenveel voor bij mannen als vrouwen. Ongeveer 0,5 tot 0,6 procent van de algemene bevolking lijdt aan deze aandoening.

Oorzaken van afhankelijk zijn van anderen

De exacte oorzaken van afhankelijke persoonlijkheidsstoornis zijn nog niet volledig begrepen. Het lijkt echter waarschijnlijk dat een combinatie van biologische, ontwikkelings- en psychologische factoren een rol speelt. Er wordt gesuggereerd dat een autoritaire of overbezorgde opvoedingsstijl kan bijdragen aan de ontwikkeling van deze stoornis. Hoewel er geen specifieke oorzaak is geïdentificeerd, kunnen deze factoren samen bijdragen aan het ontstaan van de stoornis.

Symptomen

Personen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis zijn afhankelijk van anderen voor het nemen van beslissingen en vertrouwen niet op hun eigen oordeel. Dit geldt ook voor dagelijkse beslissingen, zoals het kiezen van kleding. Ze zijn emotioneel afhankelijk van anderen en doen alles om anderen tevreden te stellen, zelfs ten koste van hun eigen welzijn. De angst voor verlies of scheiding is groot, en zij zullen vaak alles doen om hun relatie te behouden, zelfs als dit betekent dat ze mishandeling of misbruik tolereren. Als een relatie eindigt, zullen ze vaak direct een nieuwe relatie aangaan om hun gevoel van afhankelijkheid te behouden. Typische symptomen zijn:

• Alleen zijn vermijden
• De behoeften van anderen boven hun eigen behoeften plaatsen
• Zeer overstuur raken of zich hulpeloos voelen bij het beëindigen van relaties
• Gemakkelijk gekwetst worden door kritiek of afkeuring
• Passief gedrag vertonen in relaties
• Conflict vermijden uit angst voor verlies van steun of goedkeuring
• Overdreven gefocust raken op de angst voor verlaten worden
• Persoonlijke verantwoordelijkheid vermijden
• Pessimisme en een gebrek aan zelfvertrouwen, met het gevoel niet voor zichzelf te kunnen zorgen
• Problemen hebben met het uiten van meningsverschillen
• Snel naïef en fantasievol zijn

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

Een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis wordt gekarakteriseerd door langdurige en aanhoudende patronen van denken en gedrag. Dit maakt het moeilijk om de aandoening in de kindertijd of adolescentie te diagnosticeren, aangezien jongeren nog in ontwikkeling zijn. Als een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis bij een kind of tiener wordt gediagnosticeerd, moeten de symptomen minimaal één jaar aanwezig zijn geweest. De diagnose wordt gesteld door middel van medische en psychologische evaluaties, vaak inclusief interviews en beoordelingsinstrumenten. Soms is ook een lichamelijk onderzoek nodig om andere oorzaken van de symptomen uit te sluiten.

Differentiële diagnose

Het is belangrijk om een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis te onderscheiden van andere aandoeningen, zoals een borderline persoonlijkheidsstoornis. Hoewel beide stoornissen overlappende symptomen kunnen vertonen, zoals angst voor verlating, reageren mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis vaak met woede en leegte op verlating, terwijl degenen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis eerder onderdanig en passief reageren, en vaak meteen een nieuwe relatie aangaan om hun gevoel van afhankelijkheid te behouden.

Behandeling

Psychotherapie is de primaire behandelingsoptie voor afhankelijke persoonlijkheidsstoornis. Deze therapie helpt individuen om meer onafhankelijke keuzes te maken en hun zelfvertrouwen te vergroten. In sommige gevallen kan medicatie nodig zijn om andere mentale aandoeningen te behandelen die samenhangen met de persoonlijkheidsstoornis, zoals angst (met anti-angstmedicatie) of depressie (met antidepressiva).

Prognose

De behandeling van afhankelijke persoonlijkheidsstoornis kan tijd kosten voordat significante resultaten worden bereikt. Veel mensen leren door psychotherapie en medicatie hoe ze onafhankelijker kunnen functioneren. De persoonlijkheidsstructuur ontwikkelt zich vanaf jonge leeftijd, en therapieën gericht op het aanpassen van de persoonlijkheid zijn doorgaans effectiever als ze vroeg in het proces beginnen, wanneer de persoon gemotiveerd is en er een sterke werkrelatie bestaat tussen therapeut en patiënt. Over het algemeen nemen de symptomen van een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis af naarmate men ouder wordt, vaak met een afname van de meest intense symptomen tegen de tijd dat iemand in zijn vierde of vijfde decennium van het leven is.

Complicaties van psychische aandoening

Personen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis kunnen complicaties ervaren zoals alcoholmisbruik, drugsmisbruik, angststoornissen, depressie en een verhoogd risico op fysiek, emotioneel of seksueel misbruik. Het is essentieel om dergelijke complicaties vroegtijdig te herkennen en te behandelen om de algehele gezondheid en welzijn van de persoon te verbeteren.

Lees verder

• Persoonlijkheidsstoornissen: Soorten en kenmerken
• Borderline persoonlijkheidsstoornis: Psychische aandoening
• Theatrale persoonlijkheidsstoornis: Psychische aandoening
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis: Symptomen narcisme
• Ontwijkende (vermijdende) persoonlijkheidsstoornis