Narcistische persoonlijkheidsstoornis: Symptomen narcisme

Af en toe over zichzelf opscheppen is een menselijk kenmerk. Mensen met een narcistische persoonlijkheid hebben echter een verwrongen zelfbeeld en gaan hierbij tot het uiterste omdat ze een extreem gevoel van eigenwaarde hebben. Ze hebben extra zelfvertrouwen, en waarderen de gevoelens of ideeën van anderen niet en bovendien negeren ze de behoeften van anderen. Vaak schuilt achter dit masker wel een persoon die kwetsbaar is voor kritiek. Narcisme leidt meestal tot grote problemen of beperkingen op diverse gebieden, zoals werk en relaties. Voor het bevestigen van de diagnose, moet dit patroon van innerlijke ervaring en gedrag langdurig aanwezig zijn. Medicatie, psychotherapie en eventuele ondersteunende behandelingen bij bijkomende complicaties zijn mogelijke behandelingsvormen. Het woord narcisme komt uit een Griekse mythe waarin de knappe jongeman Narcissus zijn eigen spiegelbeeld ziet in een plas water en hierop verliefd wordt.

• Oorzaken van narcisme
• Symptomen: Gedrag en innerlijke beleving bij narcisten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van narcistische persoonlijkheid
• Prognose van psychische aandoening
• Complicaties van narcistische persoonlijkheidsstoornis

Oorzaken van narcisme

De exacte oorzaak van narcisme is niet bekend anno oktober 2020, maar wel zijn verschillende theorieën bekend. Vele wetenschappers vermoeden dat meerdere factoren aan de basis liggen van de psychische aandoening, bijvoorbeeld de manier van omgaan met stress en de opvoeding. Wanneer ouders het kind overdreven bewonderen of het kind juist overdreven veel kritiek geven, is de kans hoger dat het kind later een narcistische persoonlijkheid ontwikkelt.

Symptomen: Gedrag en innerlijke beleving bij narcisten

Een narcist denkt meestal aan zichzelf en praat veel over zichzelf. Hij verlangt naar aandacht en bewondering. Ook overdrijft hij zijn talenten en prestaties. Hij gelooft dat hij speciaal is. Tevens stelt hij onrealistische doelen. De persoon ervaart brede, snelle stemmingswisselingen. Hij heeft het bovendien moeilijk om de gevoelens van anderen serieus te nemen. Winnen is voor narcisten koste wat het koste nodig. Fantaseren over onbeperkt succes, geld en macht komt ook voor. Een persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis lijkt een hoog zelfbeeld te hebben, maar vaak geldt het tegendeel. Veel personen ervaren namelijk een diep gevoel van onveiligheid aan de binnenkant. Verder zijn veel narcisten competitief en voelen ze zich bedreigd door de prestaties van anderen. De relaties zijn vaak stormachtig en van korte duur. Narcisten laten hierbij een spoor van gekwetste gevoelens na.

Een narcist voelt zich bovendien snel gekwetst, maar hij of zij kiest ervoor om dit niet te laten zien of overdrijft anders heftig in jaloezie, woede en prikkelbaarheid. Een narcist verdraagt geen kritiek. Hij maakt excuses en weigert verantwoordelijkheid te nemen voor zijn fouten en mislukkingen. Hij ziet zichzelf als een natuurlijke leider die gemakkelijk anderen kan beïnvloeden. Hij luistert niet en onderbreekt vaak. Het is een eenrichtingsweg waarbij hij alles neemt maar niets geeft.

Diagnose en onderzoeken

Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis merken meestal zelf niet dat ze een psychisch probleem hebben en daarom bezoeken ze minder snel een arts waardoor ook geen behandeling volgt. Er zijn geen laboratoriumtesten om een psychische stoornis of persoonlijkheidsstoornis te bevestigen. De arts voert wel een lichamelijk onderzoek uit om andere aandoeningen uit te sluiten. Een grondig psychologisch onderzoek is daarnaast nodig. Veel professionals in de gezondheidszorg gebruiken een vragenlijst waarbij gemeten wordt naar hoeveel aandacht en macht iemand hunkert. Veel mensen geven grif toe dat ze een narcist zijn. Ze zijn hierop namelijk trots. Voor het bevestigen van de diagnose moeten de symptomen persistent en chronisch zijn.

Behandeling van narcistische persoonlijkheid

Er is geen genezing voor een narcistische persoonlijkheidsstoornis, maar een behandeling is wel voorhanden. Er zijn geen medicijnen om deze psychische aandoening te behandelen, maar een depressie en angst gaan soms hand in hand met narcisme en hiervoor bestaan diverse medicijnen. Als de narcist alcohol of drugs misbruikt, wat vaak gebeurt, is het belangrijk om ook een behandeling te krijgen voor deze verslavingen. Narcisten kunnen wel leren om op een meer positieve manier om te gaan met anderen, maar dit is afhankelijk van hun openheid voor kritische feedback en de bereidheid tot verandering. Psychotherapie is voor veel personen met narcisme bijgevolg nuttig.

Prognose van psychische aandoening

Zoals de meeste persoonlijkheidsstoornissen, neemt narcisme meestal in intensiteit af met de leeftijd. Veel mensen ervaren dat de meest extreme symptomen verminderen in het vierde en vijfde decennium.

Complicaties van narcistische persoonlijkheidsstoornis

Een narcistische persoonlijkheidsstoornis veroorzaakt problemen met relaties, werk, school of financiën. Verder zijn veel personen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis ongelukkig en teleurgesteld als ze niet de speciale gunsten of bewondering krijgen die ze geloven dat ze verdienen. Andere complicaties zijn een depressie, angst, alcoholmisbruik, drugsmisbruik en zelfmoordgedrag.

Lees verder

• Persoonlijkheidsstoornissen: Soorten en kenmerken