Chromoblastomycose (chromomycose): Schimmelinfectie aan huid

Chromoblastomycose (chromomycose) is een infectieziekte die vooral optreedt in (sub)tropische gebieden. Op de huid van een ledemaat ontstaan diverse huidletsels als gevolg van een schimmelinfectie. Meestal zijn de huidgerelateerde klachten niet ernstig, maar de huidletsels hebben de neiging om zich te verspreiden waardoor een verdikte en verharde huid in combinatie met andere complicaties tot stand komen. De chronische schimmelinfectie is erg moeilijk te bestrijden, maar meestal verbeteren de klachten wel na een langdurige inname van geneesmiddelen. De prognose is tot slot goed bij kleinere letsels, maar de genezing is bemoeilijkt wanneer zeer grote letsels aanwezig zijn.

• Synoniemen chromoblastomycose
• Epidemiologie tropische infectie
• Oorzaken schimmelinfectie
• Risicofactoren chromoblastomycose
• Symptomen: Huidletsels
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van schimmeldodende geneesmiddelen
• Prognose van huidletsels
• Complicaties chromomycose
• Preventie chromoblastomycose
• Praktische tips voor het leven / omgaan met chromoblastomycose (chromomycose)
• Behandeling van schimmelinfectie en wondverzorging
• Gezondheidsmonitoring en preventieve maatregelen
• Misvattingen rond chromoblastomycose
• Chromoblastomycose komt alleen voor in tropische gebieden
• Chromoblastomycose is makkelijk te behandelen
• De symptomen van chromoblastomycose zijn altijd zichtbaar op de huid
• Chromoblastomycose is hetzelfde als andere schimmelinfecties van de huid
• Je kunt chromoblastomycose krijgen door contact met besmette mensen
• Diagnose van chromoblastomycose is direct en eenvoudig
• Chromoblastomycose komt alleen voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem
• De ziekte kan vanzelf genezen zonder behandeling

Synoniemen chromoblastomycose

Chromoblastomycose wordt in medische termen geschreven als ‘chromoblastomycosis’. Verder spreken artsen soms ook over ‘chromomycose’ of ‘chromomycosis’ om deze ziekte aan te duiden. Verder zijn volgende synoniemen nog gangbaar in de medische literatuur:

• cladosporiosis
• dermatitis verrucosa
• Fonseca’s disease
• Pedroso's disease
• phaeosporotrichosis

Epidemiologie tropische infectie

De schimmels die verantwoordelijk zijn voor de infectie, zijn vooral te vinden in tropische en subtropische landen. De prevalentie van de tropische infectie is hoger bij mensen die wonen op het platteland, zoals in Madagascar (Afrika) en Brazilië (Zuid-Amerika). Mannelijke landbouwers in deze gebieden zijn het vaakst getroffen. De meeste patiënten zijn overigens mannelijk en hebben een witte huidskleur. De meeste patiënten zijn tot slot tussen de dertig en vijftig jaar oud. De ziekte treft zelden kinderen hoewel ze wel vaak aan dezelfde omgevingsfactoren als patiënten blootgesteld geweest zijn. Daarom vermoeden artsen dat de incubatieperiode (tijd tussen het oplopen van de besmetting en het verschijnen van de tekenen) van de schimmel meerdere jaren bedraagt.

Oorzaken schimmelinfectie

Chromoblastomycose is het gevolg van een infectie met schimmels van verschillende genera, waaronder:

• Cladosporium carrionii
• Exophiala
• Fonsecaea compacta
• Fonsecaea pedrosoi
• Phialophora verrucosa
• Rhinocladiella aquaspersa (Ramichloridium cerophilum)

Deze schimmels zijn aanwezig op de bodem en in hout- en afbraakplantmateriaal. De schimmel dringt het lichaam binnen via een klein letsel, bijvoorbeeld door met blote voeten op de bodem te lopen en vervolgens een splinter in de voet te krijgen.

Risicofactoren chromoblastomycose

De risicofactoren voor chromoblastomycose omvatten:

• Blootstelling aan schimmelrijke omgevingen, zoals bij het werken in de landbouw of het omgaan met hout en organisch materiaal
• Onbeschermd lopen op de grond, vooral in tropische en subtropische gebieden
• Verminderde immuunfunctie, wat de kans op infecties verhoogt
• Slechte hygiënische omstandigheden en onvoldoende zorg voor huidletsels

Symptomen: Huidletsels

Chromoblastomycose is een chronische schimmelinfectie van de huid en het onderhuidse weefsel. Meestal is één van de ledematen getroffen door de schimmel. De infectieziekte kenmerkt zich door een geleidelijk optredend klein en stevig bultje, meestal op de plaats van een eerder letsel. Dit rood, bruin of grijs wratje blijft een aantal maanden aanwezig, maar dan treedt zweervorming op. Het letsel wordt later vlezig en er ontstaat korstvorming op het letsel. Het letsel heeft de neiging om zich langzaam te verspreiden. Satellietletsels zijn mogelijk aanwezig. Deze huidinfectie gaat eveneens vaak gepaard met jeuk.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van chromoblastomycose kunnen zijn:

• Snelle verspreiding van huidletsels
• Ontwikkeling van grote en zwerenachtige letsels
• Pijn of ongemak bij de huidletsels
• Koorts of algemene malaise als de infectie zich verspreidt
• Aanwezigheid van vergrote lymfeklieren

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De arts moet een beetje pus uit het huidletsel nemen, wat hij dan microscopisch laat onderzoeken. Ook een huidafschraapsel of een huidbiopsie (stukje weefsel van de huid wegnemen) bevestigt de diagnose van de schimmelinfectie. Onder een microscoop zijn typische dikwandige donkerbruine cellen te zien wat de aanwezigheid van een schimmel bevestigt.

Differentiële diagnose

De huidinfectie wordt soms door de arts verward door andere infecties zoals:

• discoïde lupus erythematosus (symptomen aan huid, haar en mond)
• een atypische mycobacterium infectie (bacteriële infectie)
• een squameus cel carcinoom (kanker op huid, in slijmvliezen en in organen)
• leishmaniasis (infectie met symptomen aan huid en ingewanden)
• lepra (bacteriële infectie met zenuwschade en symptomen aan ogen en huid)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• sporotrichose (schimmelinfectie)
• syfilis (bacteriële infectie via seksueel contact)
• tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

Behandeling van schimmeldodende geneesmiddelen

De arts zet het geneesmiddel amfotericine B in in combinatie met itraconazol of voriconazol en andere soorten antimycotica (medicatie tegen schimmels). Verder is cryochirurgie (behandeling via bevriezing) inzetbaar om lokale letsels te verwijderen. De behandeling van chromomycose is wel erg moeilijk en langdurig.

Prognose van huidletsels

De prognose voor chromoblastomycose is goed, vooral voor kleine en gelokaliseerde letsels. Wanneer het getroffen gebied groot is, is genezing moeilijker, maar wel nog mogelijk. Wel blijven vaak littekens en oneffenheden over nadat de schimmel uit het lichaam verdwenen is. Zelden komen patiënten als gevolg van chromoblastomycose te overlijden.

Complicaties chromomycose

Normaal gezien treden in de vroege fasen van de ziekte zelden complicaties op. De patiënt heeft enkel een bultje dat zich langzaam verspreidt, maar buiten jeuk zijn hierbij geen andere klachten aanwezig. De wratjes vloeien echter geleidelijk samen waardoor grote plaques ontstaan die soms het hele ledemaat aantasten. Hierdoor gaat het ledemaat zwellen waardoor tekenen van elefantiasis (verdikking en verharding van de huid) tot stand komen. Hierbij ontstaan complicaties zoals huidzweren, zwelling van de lymfeklieren en een secundaire infectie. In zeldzame gevallen ontstaat een squameus cel carcinoom (SCC) door langdurige chromomycose.

Preventie chromoblastomycose

Preventie van chromoblastomycose omvat het vermijden van blootstelling aan schimmelrijke omgevingen, het dragen van beschermende kleding bij contact met potentieel besmette materialen en het tijdig verzorgen van huidletsels om verdere infectie te voorkomen.

Praktische tips voor het leven / omgaan met chromoblastomycose (chromomycose)

Behandeling van schimmelinfectie en wondverzorging

Chromoblastomycose is een schimmelinfectie die de huid en onderliggende weefsels kan aantasten. De behandeling bestaat vaak uit langdurige antifungale medicatie, maar in sommige gevallen kunnen ook chirurgische ingrepen nodig zijn om geïnfecteerde weefsels te verwijderen. Het is essentieel om de aangedane huid goed schoon en beschermd te houden om verdere infectie te voorkomen. Het dragen van ademende en beschermende kleding kan helpen om de huid te beschermen tegen irritatie of infectie. Daarnaast is het belangrijk om het advies van de arts over wondverzorging strikt op te volgen om genezing te bevorderen en complicaties te vermijden.

Gezondheidsmonitoring en preventieve maatregelen

Chromoblastomycose kan vaak terugkeren, dus het is van belang om regelmatig medische controles te ondergaan. Bij terugkerende of verergerende symptomen moet direct medische hulp worden ingeschakeld. Patiënten kunnen ook baat hebben bij het leren over preventieve maatregelen, zoals het vermijden van direct contact met aarde of vochtig, schimmelrijk terrein, vooral in tropische en subtropische gebieden. Voor mensen die werken in risicovolle omgevingen, zoals landbouw of mijnbouw, kan het dragen van beschermende kleding essentieel zijn om blootstelling aan de schimmel te voorkomen.

Misvattingen rond chromoblastomycose

Chromoblastomycose is een schimmelinfectie die diep in de huid en onderliggende weefsels kan binnendringen. Het veroorzaakt meestal goedaardige tumoren en heeft vaak een traag verloop, maar kan leiden tot ernstige complicaties als het niet goed behandeld wordt. Er bestaan verschillende misvattingen over deze aandoening, vooral wat betreft de oorzaak, diagnose, behandeling en het verloop ervan.

Chromoblastomycose komt alleen voor in tropische gebieden

Een van de meest voorkomende misvattingen is dat chromoblastomycose alleen voorkomt in tropische gebieden. Hoewel het inderdaad vaak wordt aangetroffen in warmere klimaten, vooral in Zuid-Amerika, Azië en Afrika, komt het ook voor in gematigde klimaten. De ziekte wordt meestal overgedragen via contact met besmette aarde of materiaal, en mensen die in dergelijke gebieden wonen of werken, kunnen net zo goed risico lopen, ongeacht het klimaat. Het is dus niet noodzakelijk om naar tropische landen te reizen om besmet te raken. De overdracht vindt vaak plaats door schimmelsporen in de bodem, wat betekent dat de infectie kan optreden bij elke vorm van contact met verontreinigde grond, zoals het bewerken van aarde of het werken in bossen. Als je het gevoel hebt dat je een verhoogd risico loopt, is het belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen, zoals het dragen van beschermende kleding en het vermijden van onbeschermd contact met de bodem.

Chromoblastomycose is makkelijk te behandelen

Veel mensen denken dat chromoblastomycose eenvoudig te behandelen is, omdat het vaak begint als een oppervlakkige huidinfectie die eruitziet als een klein bultje of puist. In werkelijkheid kan de behandeling moeilijk zijn en vaak langdurig. De ziekte reageert slecht op veel gangbare schimmelmedicijnen, en chirurgische ingrepen, zoals het verwijderen van infecties, kunnen noodzakelijk zijn. In sommige gevallen is zelfs langdurige therapie met antivirale of antischimmelmiddelen vereist. De behandeling kan ook afhankelijk zijn van het type schimmel dat de infectie veroorzaakt, omdat sommige schimmels moeilijker te behandelen zijn dan andere. Omdat chromoblastomycose zich diep in de huid en weefsels bevindt, kan het soms leiden tot langdurige pijn, wat de behandelingsduur verder verlengt. Patiënten moeten zich er ook van bewust zijn dat er mogelijk meerdere rondes van medicatie nodig zijn voordat de infectie volledig onder controle is.

De symptomen van chromoblastomycose zijn altijd zichtbaar op de huid

Chromoblastomycose wordt vaak geassocieerd met huidlaesies, maar in sommige gevallen kunnen de symptomen intern beginnen. De ziekte kan zich bijvoorbeeld eerst manifesteren in diepere weefsels, zoals spieren en botten, voordat het naar de huid migreert. Dit maakt het soms lastig om de aandoening vroegtijdig te diagnosticeren, omdat de zichtbare tekenen pas later verschijnen, vaak wanneer de infectie zich al verspreid heeft. Deze interne vormen kunnen vaak worden ontdekt via beeldvormende onderzoeken, zoals röntgenfoto’s of MRI-scans, die helpen om de mate van schade in onderliggende weefsels te bepalen. In de vroege stadia kan chromoblastomycose dus asymptomatisch blijven of zeer vage symptomen vertonen, wat betekent dat mensen soms de infectie lange tijd niet herkennen.

Chromoblastomycose is hetzelfde als andere schimmelinfecties van de huid

Veel mensen verwarren chromoblastomycose met andere, minder ernstige huidaandoeningen veroorzaakt door schimmels. Chromoblastomycose is echter veel ernstiger en vereist een andere behandelingsaanpak dan bijvoorbeeld ringworm of voetschimmel. Het veroorzaakt vaak grotere, hardnekkige laesies die moeilijk te behandelen zijn, en de infectie kan zonder de juiste therapie leiden tot ernstige weefselschade en zelfs amputatie in extreme gevallen. In tegenstelling tot gewone schimmelinfecties, die meestal oppervlakkig blijven en gemakkelijk te behandelen zijn, kan chromoblastomycose zich diep in de huid en onderliggende weefsels verspreiden, waardoor meer ingrijpende behandelingen zoals chirurgie of langdurige medicatie nodig zijn. Het is dus belangrijk om te weten dat deze aandoening niet vergelijkbaar is met andere veelvoorkomende schimmelinfecties.

Je kunt chromoblastomycose krijgen door contact met besmette mensen

Chromoblastomycose wordt niet van persoon tot persoon overgedragen. Het wordt in plaats daarvan meestal opgelopen door contact met besmette aarde, hout of ander organisch materiaal dat de schimmelsporen bevat. Dit betekent dat, hoewel de ziekte ernstig is, het niet besmettelijk is via direct contact tussen mensen, wat in sommige gevallen leidt tot onterechte bezorgdheid over infectie in openbare ruimtes. De schimmel is wel besmettelijk voor de omgeving, maar niet voor andere mensen. Dit betekent dat je je geen zorgen hoeft te maken over het krijgen van de ziekte door gewoon met iemand samen te zijn die de infectie heeft, zolang er geen direct contact is met de bron van besmetting, zoals verontreinigde aarde of hout.

Diagnose van chromoblastomycose is direct en eenvoudig

Veel mensen denken dat de diagnose van chromoblastomycose snel gesteld kan worden door simpelweg te kijken naar de symptomen. Hoewel de diagnose inderdaad meestal begint met het bekijken van de zichtbare laesies, is het vaak nodig om aanvullende testen te doen, zoals huidbiopten of kweektesten, om de specifieke schimmelsoort te identificeren. Dit is essentieel voor het bepalen van de juiste behandeling, aangezien verschillende soorten schimmels verschillende soorten therapieën vereisen. Daarnaast kunnen bloedonderzoeken nodig zijn om te beoordelen of de infectie zich naar andere delen van het lichaam heeft verspreid. Een diagnose op basis van alleen de uiterlijke symptomen kan soms leiden tot verkeerde behandelingen, omdat de aandoening zich vaak in meerdere vormen kan manifesteren.

Chromoblastomycose komt alleen voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem

Hoewel mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals hiv-patiënten of mensen die immuunonderdrukkende medicatie gebruiken, inderdaad meer risico lopen op het ontwikkelen van ernstigere vormen van chromoblastomycose, kan de ziekte ook voorkomen bij gezonde individuen. In veel gevallen ontwikkelen gezonde mensen de aandoening na een verwonding waarbij schimmelsporen in de huid kunnen binnendringen, zoals een verwonding door een plant of een schurftige huid. Het risico op infectie neemt toe wanneer de huidbescherming is aangetast door een blessure of een andere aandoening, zoals een abces of een huidaandoening.

De ziekte kan vanzelf genezen zonder behandeling

Een andere misvatting is dat chromoblastomycose vanzelf kan genezen zonder behandeling. Dit is niet het geval. Zonder de juiste medische interventie kan de ziekte verergeren, waarbij de infectie zich verder verspreidt en mogelijk ernstige complicaties veroorzaakt. Behandeling is essentieel om het infectieproces onder controle te houden en om de gezondheid van de patiënt te behouden. Hoewel sommige huidaandoeningen vanzelf kunnen verdwijnen, is dit bij chromoblastomycose zeker niet het geval. Het is een ernstige infectie die niet zomaar overgaat zonder therapie en vereist een systematische aanpak, zoals langdurige therapie of chirurgische ingreep. Als de infectie onbehandeld blijft, kan het zelfs leiden tot ernstige pijn of verlies van ledematen door de uitgebreide schade aan weefsels en botten, wat vaak gemeten wordt door pijn en spieren die niet goed functioneren.