Chromoblastomycose (chromomycose): Schimmelinfectie aan huid

Chromoblastomycose (chromomycose) is een infectieziekte die vooral optreedt in (sub)tropische gebieden. Op de huid van een ledemaat ontstaan diverse huidletsels als gevolg van een schimmelinfectie. Meestal zijn de huidgerelateerde klachten niet ernstig, maar de huidletsels hebben de neiging om zich te verspreiden waardoor een verdikte en verharde huid in combinatie met andere complicaties tot stand komen. De chronische schimmelinfectie is erg moeilijk te bestrijden, maar meestal verbeteren de klachten wel na een langdurige inname van geneesmiddelen. De prognose is tot slot goed bij kleinere letsels, maar de genezing is bemoeilijkt wanneer zeer grote letsels aanwezig zijn.

• Synoniemen chromoblastomycose
• Epidemiologie tropische infectie
• Oorzaken schimmelinfectie
• Risicofactoren chromoblastomycose
• Symptomen: Huidletsels
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van schimmeldodende geneesmiddelen
• Prognose van huidletsels
• Complicaties chromomycose
• Preventie chromoblastomycose

Synoniemen chromoblastomycose

Chromoblastomycose wordt in medische termen geschreven als ‘chromoblastomycosis’. Verder spreken artsen soms ook over ‘chromomycose’ of ‘chromomycosis’ om deze ziekte aan te duiden. Verder zijn volgende synoniemen nog gangbaar in de medische literatuur:

• cladosporiosis
• dermatitis verrucosa
• Fonseca’s disease
• Pedroso's disease
• phaeosporotrichosis

Epidemiologie tropische infectie

De schimmels die verantwoordelijk zijn voor de infectie, zijn vooral te vinden in tropische en subtropische landen. De prevalentie van de tropische infectie is hoger bij mensen die wonen op het platteland, zoals in Madagascar (Afrika) en Brazilië (Zuid-Amerika). Mannelijke landbouwers in deze gebieden zijn het vaakst getroffen. De meeste patiënten zijn overigens mannelijk en hebben een witte huidskleur. De meeste patiënten zijn tot slot tussen de dertig en vijftig jaar oud. De ziekte treft zelden kinderen hoewel ze wel vaak aan dezelfde omgevingsfactoren als patiënten blootgesteld geweest zijn. Daarom vermoeden artsen dat de incubatieperiode (tijd tussen het oplopen van de besmetting en het verschijnen van de tekenen) van de schimmel meerdere jaren bedraagt.

Oorzaken schimmelinfectie

Chromoblastomycose is het gevolg van een infectie met schimmels van verschillende genera, waaronder:

• Cladosporium carrionii
• Exophiala
• Fonsecaea compacta
• Fonsecaea pedrosoi
• Phialophora verrucosa
• Rhinocladiella aquaspersa (Ramichloridium cerophilum)

Deze schimmels zijn aanwezig op de bodem en in hout- en afbraakplantmateriaal. De schimmel dringt het lichaam binnen via een klein letsel, bijvoorbeeld door met blote voeten op de bodem te lopen en vervolgens een splinter in de voet te krijgen.

Risicofactoren chromoblastomycose

De risicofactoren voor chromoblastomycose omvatten:

• Blootstelling aan schimmelrijke omgevingen, zoals bij het werken in de landbouw of het omgaan met hout en organisch materiaal
• Onbeschermd lopen op de grond, vooral in tropische en subtropische gebieden
• Verminderde immuunfunctie, wat de kans op infecties verhoogt
• Slechte hygiënische omstandigheden en onvoldoende zorg voor huidletsels

Symptomen: Huidletsels

Chromoblastomycose is een chronische schimmelinfectie van de huid en het onderhuidse weefsel. Meestal is één van de ledematen getroffen door de schimmel. De infectieziekte kenmerkt zich door een geleidelijk optredend klein en stevig bultje, meestal op de plaats van een eerder letsel. Dit rood, bruin of grijs wratje blijft een aantal maanden aanwezig, maar dan treedt zweervorming op. Het letsel wordt later vlezig en er ontstaat korstvorming op het letsel. Het letsel heeft de neiging om zich langzaam te verspreiden. Satellietletsels zijn mogelijk aanwezig. Deze huidinfectie gaat eveneens vaak gepaard met jeuk.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van chromoblastomycose kunnen zijn:

• Snelle verspreiding van huidletsels
• Ontwikkeling van grote en zwerenachtige letsels
• Pijn of ongemak bij de huidletsels
• Koorts of algemene malaise als de infectie zich verspreidt
• Aanwezigheid van vergrote lymfeklieren

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De arts moet een beetje pus uit het huidletsel nemen, wat hij dan microscopisch laat onderzoeken. Ook een huidafschraapsel of een huidbiopsie (stukje weefsel van de huid wegnemen) bevestigt de diagnose van de schimmelinfectie. Onder een microscoop zijn typische dikwandige donkerbruine cellen te zien wat de aanwezigheid van een schimmel bevestigt.

Differentiële diagnose

De huidinfectie wordt soms door de arts verward door andere infecties zoals:

• discoïde lupus erythematosus (symptomen aan huid, haar en mond)
• een atypische mycobacterium infectie (bacteriële infectie)
• een squameus cel carcinoom (kanker op huid, in slijmvliezen en in organen)
• leishmaniasis (infectie met symptomen aan huid en ingewanden)
• lepra (bacteriële infectie met zenuwschade en symptomen aan ogen en huid)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• sporotrichose (schimmelinfectie)
• syfilis (bacteriële infectie via seksueel contact)
• tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

Behandeling van schimmeldodende geneesmiddelen

De arts zet het geneesmiddel amfotericine B in in combinatie met itraconazol of voriconazol en andere soorten antimycotica (medicatie tegen schimmels). Verder is cryochirurgie (behandeling via bevriezing) inzetbaar om lokale letsels te verwijderen. De behandeling van chromomycose is wel erg moeilijk en langdurig.

Prognose van huidletsels

De prognose voor chromoblastomycose is goed, vooral voor kleine en gelokaliseerde letsels. Wanneer het getroffen gebied groot is, is genezing moeilijker, maar wel nog mogelijk. Wel blijven vaak littekens en oneffenheden over nadat de schimmel uit het lichaam verdwenen is. Zelden komen patiënten als gevolg van chromoblastomycose te overlijden.

Complicaties chromomycose

Normaal gezien treden in de vroege fasen van de ziekte zelden complicaties op. De patiënt heeft enkel een bultje dat zich langzaam verspreidt, maar buiten jeuk zijn hierbij geen andere klachten aanwezig. De wratjes vloeien echter geleidelijk samen waardoor grote plaques ontstaan die soms het hele ledemaat aantasten. Hierdoor gaat het ledemaat zwellen waardoor tekenen van elefantiasis (verdikking en verharding van de huid) tot stand komen. Hierbij ontstaan complicaties zoals huidzweren, zwelling van de lymfeklieren en een secundaire infectie. In zeldzame gevallen ontstaat een squameus cel carcinoom (SCC) door langdurige chromomycose.

Preventie chromoblastomycose

Preventie van chromoblastomycose omvat het vermijden van blootstelling aan schimmelrijke omgevingen, het dragen van beschermende kleding bij contact met potentieel besmette materialen en het tijdig verzorgen van huidletsels om verdere infectie te voorkomen.