Balantidiasis: Parasitaire infectie met diarree

Bij balantidiasis (ook bekend als balantidiosis) ontstaat een besmettelijke darminfectie. Dit is het gevolg van een eencellig organisme dat op diverse manieren het lichaam kan binnendringen. Bij gezonde mensen veroorzaakt deze parasiet geen symptomen, maar mensen met een verzwakt immuunsysteem ervaren ernstige diarree in combinatie met andere tekenen. De darminfectie is te genezen dankzij een antiobioticakuur. Wel komen onbehandeld diverse potentieel ernstige complicaties tot stand bij deze besmettelijke ziekte.

• Epidemiologie darminfectie
• Oorzaken balantidiasis
• Risicofactoren van tropische infectie
• Symptomen: Diarree
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via antibiotica
• Complicaties van darminfectie
• Preventie van parasitaire infectieziekte

Epidemiologie darminfectie

De protozoön (parasietsoort: primitief eencellig organisme) die verantwoordelijk is voor de darminfectie, bevindt zich in de tropen, met name in Midden- en Zuid-Amerika, Iran, Papoea-Nieuw-Guinea en de Filippijnen. Verder epidemiologische gegevens zijn niet gevonden in de geraadpleegde literatuur.

Oorzaken balantidiasis

Balantidium coli is de enige ciliaat (trilhaardiertje: eencellig organisme dat zich door middel van trilharen voortbeweegt) die een klinisch significante infectie veroorzaakt bij mensen. Varkens zijn het dierreservoir van het trilhaardiertje. De overdracht van Balantidium coli gebeurt via de fecale orale route. Mensen lopen de besmetting op door besmet voedsel en water te consumeren dat in aanraking is geweest met (de ontlasting van) geïnfecteerde dieren alsook door geïnfecteerde ontlasting van mensen. De parasitaire infectie tast de dikke darm bij mensen aan en produceert dan infectieuze microscopische cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam) die via de ontlasting worden uitgescheiden. Hierdoor is het mogelijk dat patiënten ook andere mensen gaan infecteren.

Risicofactoren van tropische infectie

De infectie komt het vaakst tot stand in gemeenschappen die in nauwe contact met varkens leven of bij mensen die varkens behandelen. Een slechte voeding, een slechte hygiëne, achloorhydrie (afwezig zoutzuur in maag met vitaminetekorten), alcoholisme en een verzwakt immuunsysteem zijn bijdragende risicofactoren voor de infectieziekte.

Symptomen: Diarree

De meeste patiënten met balantidiasis die een sterk afweersysteem hebben, ervaren geen symptomen. De incubatietijd van een besmetting met Balantidium coli is enkele dagen tot enkele weken. Na deze periode komen bij patiënten met een zwak immuunsysteem symptomen tot stand.

Symptomatische patiënten ervaren een darminfectie waarbij (ernstige) aanhoudende diarree ontstaat. De diarree is waterig, bloederig of slijmerig. Het dysenterisch syndroom komt hierbij soms ook tot stand. Dysenterie (infectie met bloed in diarree of ontlasting) staat voor bloeddiarree, een ernstige ziekte van de dikke darm. De diarree neemt hierbij aanhoudend toe, zodat de patiënt na enkele dagen voortdurend bij kleine tussenpozen kleine hoeveelheid bloed en slijm onder pijnlijke persingen (tenesmen) uitscheidt. Af en toe komen darmzweren voor, en ontstaat een darmperforatie (gat in darm) (doorboorde dikke darm). De ziekte gaat verder gepaard met braken, buikpijn, een verlies van eetlust, een stinkende adem (halitose), ernstig vochtverlies, gewichtsverlies, hoofdpijn, koorts en/of misselijkheid.

Diagnose en onderzoeken

Een stoelgangsonderzoek is nodig bij een vermoeden van de tropische infectie. In de ontlasting vindt de arts trofozoieten in plaats van cysten. Trofozoieten zijn protozoa in de voedingsfase van de levenscyclus.

Behandeling via antibiotica

De behandeling van de infectieziekte gebeurt met behulp van het antibioticum tetracycline of metronidazool en/of en jodochinol. Bij uitdrogingsverschijnselen en ernstige diarree is het belangrijk om het verloren gegane vocht te vervangen en de elektrolytenbalans te herstellen. Voldoende blijven drinken is noodzakelijk, maar wanneer dit niet lukt, is een ziekenhuisopname vereist waar de patiënt via een ader (intraveneus) vocht toegediend krijgt.

Complicaties van darminfectie

Onbehandeld leidde de infectieziekte voor de komst van antibiotica tot een sterftecijfer van 30%. Sinds antibiotica echter de intrede heeft gedaan, komen zelden patiënten te overlijden. Patiënten met een zwak immuunsysteem door een kankerbehandeling (chemotherapie en/of radiotherapie) krijgen wel sneller te maken met een longontsteking (pneumonie). Af en toe ontaardt de ziekte in acute appendicitis (ontsteking van het aanhangsel van de blindedarm) waarvoor een appendectomie (chirurgische verwijdering van aanhangsel van de blindedarm) noodzakelijk is.

Preventie van parasitaire infectieziekte

Een Balantidium coli-infectie valt te voorkomen door het hanteren van een goede hygiëne. Dit houdt in dat mensen regelmatig en grondig de handen met warm water en zeep moeten wassen en dit ook moeten doen na het toiletgebruik, bij een luierwissel en voor het maken van eten (egoede handhygiëne). Voorts is het verstandig om alle groenten en fruit met schoon water te wassen bij het bereiden of eten, ook al moeten mensen dit afschillen of verwijderen.