Misofonie: Sterke en negatieve reactie op horen van geluiden

Misofonie: Sterke en negatieve reactie op horen van geluiden Misofonie (Selective Sound Sensitivity Syndrome) is een psychische-neurologische aandoening waarbij patiënten abnormaal sterke en negatieve reacties hebben op het horen van gewone geluiden. Op een kauwgom kauwen of geeuwen veroorzaakt bijvoorbeeld bij patiënten een ‘vecht of vlucht’-reactie, waardoor tal van fysieke en emotionele reacties ontstaan. De aandoening leidt bij veel patiënten tot gevoelens van angst, paniek en woede, waardoor de kwaliteit van leven is aangetast. Meestal leert de patiënt met misofonie zichzelf wel trucjes aan om om te leren gaan met de aandoening, maar ook diverse medische behandelingen zijn mogelijk bij de vervelende stoornis. Misofonie werd tot slot voor het eerst als naam gebruikt in de medische literatuur in het jaar 2000.

Epidemiologie van aandoening

Circa 3% van de bevolking lijdt aan misofonie. Zowel mannen als vrouwen ontwikkelen op elke leeftijd mogelijk de aandoening, hoewel de symptomen veelal starten in de late kindertijd of vroege tienerjaren. Meisjes (vrouwen) zijn vaker dan jongens (mannen) getroffen door misofonie.

Oorzaken van misofonie

Misofonie is een chronische aandoening met een onbekende oorzaak anno oktober 2020. Sommige wetenschappers melden dat de misofonische reactie een onbewuste of autonome reactie van het zenuwstelsel is. Deze conclusie is gemaakt op basis van de fysieke reacties die patiënten met geluidsgevoeligheid ervaren en het feit dat stoffen, zoals cafeïne of alcohol, de aandoening verergeren of verbeteren. Mogelijk spelen genetische factoren eveneens een rol omdat de aandoening ook voorkomt in families. Wanneer de patiënt in contact komt met bepaalde geluiden, leidt dit tot een vecht-of-vluchtreactie die woede, walging, haat, angst en een ontsnappingsdrang veroorzaakt.

Risicofactoren

Soorten geluiden

Sommige zachte tot harde geluiden activeren sneller een verkeerde reactie. Dit gebeurt bij geluiden die mensen maken en geluiden uit de omgeving zoals bijvoorbeeld:
  • aan haar frunniken
  • ademhalingsgeluiden: hoesten, geeuwen, kuchen, neus ophalen, niezen, snotteren
  • blaffende honden
  • draaiende machines
  • fluitgeluiden
  • geluiden van vogels, krekels en andere dieren
  • het maken van geluiden bij het eten (kauwgom kauwen, chips eten, smakken, slikken, slurpen, snuiven, …)
  • het zien van bepaalde fysieke, herhaalde handelingen
  • huilende baby's
  • knipgeluiden (zoals het geluid van een nagelknipper)
  • krabben
  • krakende vloergedeelten
  • met een lepeltje in een beker roeren
  • met een voet of been wiebelen
  • met het schoeisel over de grond ‘sloffen’ of slepen
  • neuriën / zingen
  • piepende of krakende deuren / autodeuren dichtslaan
  • rammelende sleutels
  • ritselend papier
  • schreeuwende mensen
  • snurken
  • spelende kinderen die veel lawaai maken
  • telefoongeluiden
  • tikgeluiden (klok, toetsenbord, smartphone, knipperende balpen, aantikken van een tafel, …)
  • vinger- of handgeluiden

Door anderen veroorzaakt
Wanneer de misofoon (patiënt met misofonie) zelf een appel eet of kucht, dan vindt hij dit niet storend. Wel ervaart hij problemen indien andere mensen dit doen.

Vaak afkomstig van mensen
De uitlokkende geluiden zijn voorts meestal afkomstig van een persoon en niet van bijvoorbeeld een hond. Het horen eten van een hond veroorzaakt namelijk in de meeste gevallen geen misofoniereactie.

Sommige kinderen met een autismespectrumstoornis (autisme: problemen met sociale interactie, communicatie en gedrag) vinden het lastig om om te gaan met sensorische stimulatie, zoals het horen van harde geluiden. Mogelijk staat misofonie in verband met autisme, maar anno oktober 2020 is verder onderzoek vereist. Ook lopen een aantal patiënten met tinnitus aurium (oorsuizen) meer risico op het ontwikkelen van de psychische-neurologische aandoening. Verder lijden patiënten met een obsessief-compulsieve stoornis, angststoornissen en het Tourette-syndroom vaker aan de ziekte. Verder lijden veel misofonen (patiënten met misofonie) ook aan misokinesie; ze hebben het dan ook lastig om bewegingen van anderen te zien.

Symptomen: Irritatie door horen van bepaalde geluiden

Emotionele reacties

Patiënten met misofonie reageren extreem (woede of agressie) op bepaalde geluiden die mensen maken. De reactie is wel variabel en gaat van milde irritatie tot een ernstige woede-uitbarsting. Bij veel patiënten ontstaan de eerste episodes van misofonie door een specifiek geluid, maar in de loop van de tijd ontwikkelt de patiënt mogelijk misofonie als gevolg van bijkomende geluiden.

Verlies van controle
Patiënten met misofonie realiseren zich dat hun reacties op geluiden overdreven zijn. Door de intensiteit van de gevoelens voelen ze dat ze de controle over zichzelf verliezen. Dit uit zich in bijvoorbeeld:
  • afkeer die leidt tot woede
  • fysiek uithalen naar de persoon die het geluid maakt
  • irritatie die leidt tot woede
  • lichamelijke agressie tegenover objecten, vanwege het lawaai
  • ontwijkende actie ondernemen bij personen die uitlokkende geluiden maken
  • nabootsen van de uitlokkende geluiden die een boze of agressieve reactie veroorzaken
  • verbale agressie tegenover de persoon die het geluid maakt

Denken aan aandoening
Een groot deel van de patiënten is reeds angstig, gestresst of ongemakkelijk bij de idee dat hij in contact komt met het geluid dat misofonie teweegbrengt. Zij lijden bijgevolg vaker aan angst, een depressie, een obsessief-culmpulsieve stoornis en neurosen.

Fysieke reacties

Ook fysieke reacties komen tot uiting bij misofonie zoals:
  • een druk door het hele lichaam, vooral de borstkas
  • spierspanning
  • een verhoging van de bloeddruk
  • een snellere hartslag
  • een verhoging van de lichaamstemperatuur
  • meer zweten
  • slapeloosheid

Diagnose en onderzoeken

Geen definitie of diagnostische criteria

Het is moeilijk om de psychische-neurologische stoornis te diagnosticeren daar hiervoor geen specifieke richtlijnen bestaan anno oktober 2020. Veel artsen (her)kennen de aandoening niet en wijzen de klachten toe aan een dwangstoornis of een obsessie. Misofonie is niet opgenomen in het psychiatrische classificatiesystemen DSM(Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Sommige wetenschappers beschouwen misofonie als een ‘nieuwe’ psychische stoornis, die binnen het spectrum van obsessieve-compulsief gerelateerde stoornissen valt. De aard en grenzen van het syndroom zijn echter onduidelijk. In sommige gevallen is misofonie bijvoorbeeld een eenvoudig kenmerk van een breder patroon van sensorische intolerantie. Anno oktober 2020 is meer onderzoek nodig voor het bepalen van de aard van de aandoening alsook om diagnostische criteria op te stellen.

Zelftest

De Nederlandse vereniging ‘Misofonie NL’ heeft een vragenlijst online gezet voor mensen die vermoeden dat ze zelf lijden aan de ziekte, of dat hun kind hiervan last heeft. Deze zelftest is echter geen diagnostisch criterium. Mensen die vragen hebben over de aandoening bij zichzelf of bij hun kind, nemen bijgevolg best contact op met een arts.

Behandeling

Zelfzorg

Patiënten met misofonie proberen vaak situaties te vermijden (vermijdingsgedrag), zoals sociale bijeenkomsten, omdat ze daar vaak in contact komen met de uitlokkende geluiden. Sommige patiënten dragen ook een hoofdtelefoon of proberen andere manieren te vinden om de vervelende geluiden te overstemmen. Sommige patiënten bootsen het uitlokkende geluid na.

Tips voor het behandelen van de extreme afschuw van bepaalde geluiden zijn onder andere:
  • hoofdtelefoons en muziek gebruiken om uitlokkende geluiden te overstemmen
  • oordoppen dragen om het binnenkomend lawaai te beperken
  • op zoek gaan naar een ondersteunende arts of therapeut
  • rust inbouwen en ontspanningstechnieken en meditatie uitvoeren om stress te verminderen
  • rustig en eerlijk aan vrienden en geliefden uitleg geven over misofonie
  • situaties vermijden waarin uitlokkende geluiden aanwezig zijn
  • zitplaatsen kiezen in bussen en in restaurants die uitlokkende geluiden op afstand houden

Professionele medische zorg

Specifieke medicijnen of behandelingen voor misofonie zijn er niet anno oktober 2020. Volgende medische behandelingen zijn mogelijk:
  • aandachtstraining (aandacht naar de uitlokkende geluiden verminderen door hierop te oefenen)
  • cognitieve gedragstherapie (vorm van psychotherapie)
  • counter-conditioning (uitlokkende geluiden krijgen een andere betekenis door deze als positief te bestempelen waardoor patiënten de geluiden anders gaan interpreteren)
  • hypnose
  • psychomotorische therapie

Contactgroep Vereniging voor Misofonie NL

De Vereniging Misofonie NL biedt informatie over de aandoening en organiseert lotgenotencontact.

Prognose van psychische-neurologische aandoening

Ongeveer de helft van de patiënten die een professionele behandeling gevolgd hebben voor misofonie, is hiermee gebaat.

Complicaties door het horen van uitlokkende geluiden

Het is voor een aantal patiënten zo moeilijk om om te gaan met de gewone geluiden waardoor hun normale leven verstoord is. Samen eten is bijvoorbeeld niet meer mogelijk voor de patiënt. Door het vermijden van allerlei mogelijke situaties ontstaat sociale isolatie en eenzaamheid. De geluidsgevoeligheid leidt mogelijk tot relationele, professionele en/of sociale problemen. Ook krijgen patiënten mogelijk negatieve reacties van vrienden, familie of andere mensen uit de omgeving. Zij begrijpen de ziekte niet of denken dat de patiënt komedie speelt.
© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Misofonie, een bijzondere aandoeningMisofonie, een bijzondere aandoeningMisofonie is een psychologische overgevoeligheid voor specifieke geluiden. Door de psychische component is de gevoelighe…
Verschil tussen misofonie, tinnitus en fonofobieVerschil tussen misofonie, tinnitus en fonofobieVeel mensen hebben op een of andere manier last van geluiden. Niet alleen doordat buren luidruchtig zijn in huizen met t…
Misofonie, als geluiden je leven beheersenMisofonie, als geluiden je leven beheersenMisofonie is niet echt bekend, maar als je er last van hebt, kan het je leven aardig verstoren. Voor de meeste mensen kl…
Misofonie: agressief worden van geluiden (zoals smakken)Misofonie: agressief worden van geluiden (zoals smakken)Bijna niemand vindt het fijn als er gesmakt wordt tijdens het eten of luid getikt wordt op een toetsenbord, maar wat als…

Spinocerebellaire ataxie: Evenwichts- & coördinatieproblemenSpinocerebellaire ataxie: Evenwichts- & coördinatieproblemenSpinocerebellaire ataxie is een progressieve neurologische aandoening waarbij de spieren geen goede signalen krijgen van…
Maculopapulaire uitslag: Huiduitslag met vlekken en bultjesMaculopapulaire uitslag: Huiduitslag met vlekken en bultjesEen macule is een klein, plat en verkleurd gebied op de huid. Een papel is een klein verheven bultje op de huid. Een mac…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 4 oktober 2020:
  • What causes misophonia?, https://soundrelief.com/what-is-misophonia/#:~:text=Misophonia%20is%20caused%20by%20over,going%20to%20school%20or%20work.
  • Geraadpleegd op 2 april 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, https://nl.wikipedia.org/wiki/Diagnostic_and_Statistical_Manual_of_Mental_Disorders
  • Hate hearing someone eat? It could be misophonia – or plain old misanthropy; https://www.theguardian.com/commentisfree/2017/aug/18/hate-hearing-person-eat-sound-misophonia-misanthropy
  • Investigating Misophonia: A Review of the Empirical Literature, Clinical Implications, and a Research Agenda., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29467604
  • Misofonie, wanneer alledaagse geluiden je woedend maken, https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/03/27/misofonie--wanneer-alledaagse-geluiden-je-woedend-maken/
  • Misofonie: het eerste symposium. Een verslag., https://www.hoorzaken.nl/misofonie-het-eerste-symposium-een-verslag/
  • Misofonietest, http://verenigingmisofonie.nl/misofonietest/
  • Misophonia for Parents, https://www.psychologytoday.com/us/blog/noises/201709/misophonia-parents
  • Misophonia, https://www.tinnitus.org.uk/misophonia
  • Misophonia: A new mental disorder?, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S030698771730213X
  • Misophonia: When sounds really do make you “crazy” , https://www.health.harvard.edu/blog/misophonia-sounds-really-make-crazy-2017042111534
  • Proposed Diagnostic Criteria for Misophonia: A Multisensory Conditioned Aversive Reflex Disorder, https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2017.01975/full
  • Understanding Misophonia: What Is It?, https://www.healthline.com/health/misophonia
  • Wat is misofonie?, http://verenigingmisofonie.nl/
  • Wat is misofonie?, https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/03/27/misofonie--wanneer-alledaagse-geluiden-je-woedend-maken/
  • What is misophonia?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/320682.php
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 07-10-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 19
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.