Sickbuildingsyndroom: Reeks symptomen door gebouw

Het sickbuildingsyndroom (SBS, sick building syndrome) is een aandoening waarbij patiënten een reeks symptomen hebben die verband houden met een bepaald gebouw, meestal een werkplek, zonder dat hiervoor een specifieke identificeerbare oorzaak aanwezig is. Ademhalingsproblemen, irritatie aan de ogen, keel en neus en concentratieproblemen zijn enkele veel voorkomende tekenen. Een werkgever kan veel maatregelen treffen om de symptomen bij werknemers te verminderen.

• Oorzaken: Reeks klachten door gebouw (meestal werkplek)
• Risicofactoren van aandoening
• Symptomen
• Alarmsymptomen bij SBS
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van werknemers met het sickbuildingsyndroom
• Advies voor werknemers
• Adviezen voor de werkgever

Oorzaken: Reeks klachten door gebouw (meestal werkplek)

De precieze oorzaak van SBS is niet bekend anno oktober 2020. Het sickbuildingsyndroom is wellicht resultaat van meerdere factoren:

• chemische verontreinigende stoffen in de lucht, zoals stoffen van schoonmaakmiddelen of meubels, of ozon geproduceerd door fotokopieerapparaten en printers, sigarettenrook
• een hoge temperatuur of veranderingen in de temperatuur gedurende de dag
• een lage luchtvochtigheid
• een slecht onderhoud van gebouwen (papierstof, kantoorstof, …)
• een slechte ventilatie
• een slechte verlichting die verblinding of flikkering veroorzaakt op (beeld)schermen
• fysieke factoren, zoals elektrostatische ladingen
• het onjuist gebruik van schermapparatuur
• in de lucht zwevende deeltjes, zoals stof, tapijtvezels of schimmelsporen
• isolatie
• psychologische factoren, zoals stress of een laag moreel van het personeel
• slechte hygiënische normen in de werkomgeving
• waterschade

Risicofactoren van aandoening

Iedereen krijgt mogelijk te maken met het sickbuildingsyndroom. Kantoormedewerkers in moderne gebouwen waarin zelden een raam wordt geopend, en gebouwen met mechanische ventilatie of airconditioning zijn het meest kwetsbaar. Het sickbuildingsyndroom komt vooral tot stand in open kantoren, hoewel ook patiënten getroffen worden in gebouwen waar veel mensen samenkomen, zoals musea, bibliotheken en scholen. Dit risico neemt toe als er in het gebouw veel gebruik gemaakt wordt met beeldschermapparatuur. Vrouwen hebben verder meer kans op het ontwikkelen van de symptomen van SBS dan mannen. Dit is echter mogelijk ook het gevolg van het feit dat meer vrouwen in kantoren werkzaam zijn en daarom meer melding van vrouwen met SBS gemaakt wordt.

Symptomen

De patiënt kampt met één symptoom of met een combinatie van symptomen. Daarnaast veranderen de symptomen soms van dag tot dag. Verschillende patiënten in hetzelfde gebouw ervaren mogelijk verschillende symptomen. De klachten verbeteren meestal of verdwijnen helemaal als de patiënt het gebouw verlaat.

Mogelijke symptomen van SBS omvatten:

• (extreme) vermoeidheid
• benauwdheid op de borst
• concentratieproblemen
• duizeligheid
• hoesten
• hoofdpijn
• huidproblemen: huidirritatie, een huiduitslag, een droge huid, een jeukende huid
• keelirritatie
• kortademigheid
• misselijkheid
• neusproblemen: een geïrriteerde neus, een verstopte neus, een loopneus
• oogproblemen: jeukende ogen, geïrriteerde ogen, droge ogen of waterige ogen
• pijn
• sinusitis
• zich ziek voelen

Alarmsymptomen bij SBS

Een patiënt met ernstige symptomen, symptomen die verergeren of symptomen die niet verbeteren nadat enkele werkwijzigingen zijn doorgevoerd, raadplegen best na 48 uur een arts.

Diagnose en onderzoeken

Deze arts diagnosticeert het sickbuildingsyndroom op basis van een volledige medische geschiedenis van de symptomen en een grondig lichamelijk onderzoek. Verdere testen zijn soms vereist om andere aandoeningen uit te sluiten.

Behandeling van werknemers met het sickbuildingsyndroom

Een patiënt met deze aandoening pakt best het onderliggende probleem aan dat de symptomen veroorzaakt. Daarom moet hij enkele wijzigingen op de werkplek (of in het gebouw waar de problemen aanwezig zijn) doorvoeren zoals de ramen openen, regelmatig pauzeren, een gezonde en evenwichtige voeding consumeren en regelmatig lichaamsbeweging uitvoeren.

Advies voor werknemers

Een patiënt praat best met collega’s om te zien of ze vergelijkbare symptomen vertonen. Als SBS een probleem op de werkplek lijkt te zijn, praat hij best met een preventieadviseur of gezondheids- en veiligheidsverantwoordelijke van de werkplek.

Adviezen voor de werkgever

Wanneer de werkgever weet dat werknemers lijden aan het SBS, moet hij enkele stappen uitvoeren om de mogelijke oorzaken van het sickbuildingsyndroom te onderzoeken.

De werkgever onderzoekt of medewerkers lijden aan symptomen van de aandoening. Hij controleert vervolgens een aantal zaken zoals:

• de algemene netheid van het gebouw, inclusief de werking van stofzuigers
• de juiste hantering en opslagwijze van schoonmaakmiddelen
• de onderhoudsschema's voor verwarming, ventilatie en airconditioning
• de staat en netheid van luchtfilters, luchtbevochtigers, ontvochtigers en koeltorens
• de werking van het verwarmings-, ventilatie- en airconditioningsysteem

Na het voltooien van deze stappen, informeert de werkgever bij de werknemers of de klachten nog steeds aanwezig zijn. Is dit namelijk het geval, dan is een meer gedetailleerd onderzoek vereist. Hiervoor komt best een ingenieur voor installatiediensten of een andere analoog gekwalificeerde consultant langs.