Tandenstoter of Ammi visnaga

Soms kun je op onverwachte plaatsen bijzondere medicijnen tegenkomen. De Ammi, een witbloeiende schermbloemige, in de geneeskunde bekend als krampwerend medicijn, kun je ook gewoon in de bloemisterij bij de snijbloemen vinden. Ammi visnaga (L.) LAM is de officiële benaming van deze schermbloemige plant, de naam Khella komt uit het Midden-Oosten, terwijl bij ons de naam tandenstoker- of tandenstoterkruid gebruikt wordt. Ook de naam 'Akkerscherm' wordt in sommige naslagwerken vermeldt alhoewel men zou kunnen verwarren met een soortgenoot Ammi majus, waarvan de officiële Nederlandse naam Akkerscherm is. In Marokko worden de steeltjes van de zaadschermen als tandenstoker gebruikt. Vandaar ook de Nederlandse naam tandenstoter.

De vele namen van Ammi.

Ammi, Khilla, Khella, Khillal, Khilaala, Howeida, Khillah, Khelal, Khilla Baladi, Gazar Sheitani, Kammoun Habashi, Bizr Khellah, Tabellaout, Pick-tooth, Toothpick, Bishop’s weed, Herbe aux cure-dents, Fruits de Khella, Zahnstocherkraut, Visnaga Früchte, Bischofskraut Früchte, Fructus Ammi visnaga.
Berber naam: Tabellaout.
Engese naam: Pick-tooth, Tooth pick, Bishop’s weed.
Franse naam: Herbe aux cure-dents.
Duitse naam: Zahnstocherkaut.

Geschiedenis.

Khella is een oud Egyptische medicinale plant, die reeds vermeld werd in de papyrus Ebers, 1500 voor Christus. In de bijbel werd het specifiek gebruikt tegen ademhalingsproblemen. Dodonaeus lijkt ook al de belangrijkste indicatie te kennen. Hij schrijft dat het 'Tsaet van Ameos es seer goet tot dat crimpsel/ weedom ende pijne des buycx/ ende teghen die droppelpisse ende coupisse met wijn inghenomen. De volksgeneeskunde in Egypte gebruikt het nog steeds bij de behandeling van nierstenen, en met reden. Het kruid is een goed spasmolyticum van de ureter en is daardoor nuttig bij lozing van het gruis. Nier- en blaasstenen zijn zeer algemeen in Egypte als gevolg van bilharziasis (een ontsteking veroorzaakt door wormen van de Schistosoma).

Khelline

In 1879 werd één van de voornaamste chemische componenten geïsoleerd en kreeg het de naam ‘khelline'. Men moest wachten tot 1938 vooraleer de gehele chemische structuur werd opgehelderd. Het eerste farmacologische onderzoek werd uitgevoerd in 1946 en via experimentele studies vond men dat het een krachtig spasmolytisch effect had op de bronchioli en op het hart, een effect dat zelfs krachtiger was dan op de blaas. De antispasmodische werking is het sterkst op de kleine bronchi, waardoor de plant uitstekend is voor de behandeling van astmatische aandoeningen. Buiten khelline heeft ook de stof visnadine, een cumarineglycoside, zijn specifieke eigenschappen. Het bevordert namelijk de coronaire doorbloeding, en vindt toepassing bij de preventie van angina pectoris. Deze werking zou toevallig ontdekt zijn, toen een laborant Andrepin zijn nierproblemen behandelde met Khella, maar ook sterke verbetering ondervond van zijn angina pectoris.

Een veelzijdig kruid-éénheid in verscheidenheid

De voornoemde werkzame stoffen bezitten uitgesproken krampstillende eigenschappen, maar werken niet op dezelfde organen in. Hieronder geven we een overzicht van het werkingsspectrum van deze bijzondere plant.

Werking op het nierstelsel:

Khella is een spasmolyticum van de ureter. Het wordt aangeraden bij spasmen van de urineleiders, de urine- en galblaas en bij steenvorming in de urinewegen. De furanochromonen horen bij de flavonen en hebben diuretische eigenschappen.

Het spijsverteringsstelsel:

Khella is een spasmolyticum van de gladde spiermusculatu ur van het maagdarmstelsel en van de galwegen. Het werd vroeger aangewend bij krampen in het spijsverteringskanaal.

Broncho-pulmonaire aandoeningen:

Khella is een brochospasmolyticum. Het heeft een gunstige werking bij bronchiaal astma, kinkhoest (pertussis) en spastische bronchitis. Het spasmolytisch effect is langdurig (gemiddeld zes uren). Het is geschikt tijdens intervalperioden en als preventief astmamiddel voor nachtelijke aanvallen.

Cardio-vasculair stelsel:

Khella bezit spasmolytische en bloedvatverwijdende werking op de kransslagaders en wordt daarom toegepast bij angina pectoris. Men vermoedt dat bij orale inname van Khella, de furanochromonen (slecht wateroplosbaar) zich door de galzuren laten oplossen en dat de werking aldus trager maar langduriger wordt.

Besluit: kruidencombinaties met Ammi.

De zaden van deze plant worden meestal verwerkt in extracten en tincuren samen met andere geneeskrachtige kruiden. Zo kan het bij hartproblemen gecombineerd worden met Meidoorn / Crataegus lavigata, bij niersteenaanleg met Guldenroede / Solidago virgaurea en bij astma en allergie met Tijm / Thymus vulgaris en met Zwarte komijn / Nigella sativa.