Zwangerschap: hoge bloeddruk (zwangerschapshypertensie)

Circa 10 tot 15% van de zwangere vrouwen krijgt last van een te hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. Dit wordt ook wel zwangerschapshypertensie genoemd. De zwangerschap bloeddruk kan complicaties veroorzaken wanneer deze ernstig verhoogd is. In sommige gevallen leidt zwangerschapshypertensie zelfs tot het HELPP-syndroom, een ernstige en zeer gevaarlijke aandoening.

De bloeddruk

Ons hart slaat gemiddeld 70 keer per minuut. Elke keer dat je hart wordt er bloed van je hart naar de rest van je lichaam gepompt door de bloedvaten. Wanneer het bloed door de bloedvaten stroomt komt er druk te staan op de bloedvaten. Dit wordt de bloeddruk of tensie genoemd. De bloeddruk wordt doorgaans gemeten in milimeter kwikdruk, dit wordt afgekort tot mmHg.

De bloeddruk kan gemeten worden met een bloeddrukmeter.

Systolische en diastolische druk
De bloeddruk wordt weergeven met behulp van twee getallen, de systolische druk (ook wel bovendruk genoemd) en de diastolische druk (ook wel onderdruk genoemd). Deze twee getallen worden weergeven als systolische druk/diastolische druk, bijvoorbeeld 120/70 mmHg.

De systolische druk is de maximale druk die opgebouwd wordt in de aorta (de hoofdslagader) wanneer de linker hartkamer samentrekt. De diastolische druk is de minimum druk die optreedt tussen de twee samentrekkingen van het hart in. De linker hartkamer vult zich op dat moment weer met bloedt.

De normale bloeddruk

De bloeddruk wordt in sterke mate beïnvloedt door diverse factoren, waaronder stress, inspanning en hormonen. Desondanks is er een gemiddelde, normale bloeddruk aan te geven in rust. Rond de 120/80 mmHg is de optimale bloeddruk voor volwassenen. Dit is de echter de normale bloeddruk op de dag. In de nacht daalt de bloeddruk met 10 tot 20% van de gemiddelde dagwaarde.

Bloeddruk tijdens de zwangerschap

Wanneer je zwanger bent verandert er ontzettend veel in je lichaam. Zo neemt je stofwisseling toe, ga je sneller ademhalen, worden je borsten en tepels gevoeliger en neemt de hartcapaciteit sterk toe. Bij de meeste vrouwen daalt de bloeddruk tijdens de zwangerschap. Bij 10 tot 15% van de vrouwen is er echter sprake van verhoogde bloeddruk of hypertensie.

Tijdens de zwangerschap wordt bij iedere controle de bloeddruk gemeten. Bij de bloeddruk van de zwangere vrouw wordt met name naar de diastolische bloeddruk, de onderdruk, gekeken. Over het algemeen wordt gesteld dat een onderdruk van 90 mm geen kwaad kan. Extra controle kan wel aangeraden worden. Wanneer de onderdruk echter 95 mm of hoger is kunnen er diverse complicaties optreden. Een te hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap wordt ook zwangerschapshypertensie genoemd.

Gevaar van een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap
Wanneer er sprake is van een constant verhoogde bloeddruk kunnen er complicaties bij zowel de moeder als het kind optreden. De nieren en de lever van de moeder kunnen tijdelijk minder goed gaan werken en er kunnen eveneens afwijkingen in de bloedstolling optreden. De bloedtoevoer naar de placenta kan eveneens afnemen, waardoor het ongeboren kindje mogelijk in groei achterblijft of in conditie achteruit gaat.

De ernst van de verhoogde bloeddruk is afhankelijk van de mate van de verhoging en het moment van optreden van de te hoge bloeddruk. Wanneer het einde van de zwangerschap nadert is de kans op complicaties ten gevolge van een hogere bloeddruk over het algemeen veel kleiner dan in het begin van de zwangerschap.

Wanneer treedt zwangerschapshypertensie op?

Zwangerschapshypertensie kan bij iedere zwangere vrouw optreden maar sommige vrouwen lopen een verhoogd risico. Zo is de kans op zwangerschapshypertensie bij de zwangerschap van het eerste kind doorgaans hoger dan bij een volgende zwangerschap. Waardoor zwangerschapshypertensie ontstaat is nog onduidelijk, hoewel er enkele risicofactoren een rol lijken te spelen, waaronder:

• Suikerziekte (diabetes mellitus)
• Bepaalde nierziekten
• Bepaalde auto-immuunziekten
• Meerlingzwangerschap
• Erfelijke factoren (vrouwen die een moeder of zus met een ernstige vorm van zwangerschapshypertensie hebben, hebben zelf een circa vijf maal grotere kans op het ontwikkelen van zwangerschapshypertensie)

Verschijnselen van zwangerschapshypertensie

De meeste vrouwen met lichte zwangerschapshypertensie ervaren geen klachten. In het geval van een ernstiger verhoogde bloeddruk tijdens de zwangerschap treden vaak wel klachten op. Hoofdpijn is een veelvoorkomend verschijnsel, evenals tintelingen in de vingers, misselijkheid en braken, het vasthouden van vocht en een pijnlijk of knellend gevoel boven in de buik.

Behandeling van zwangerschapshypertensie

Voor de ontwikkeling van de baby is het zaak dat de baby zo lang mogelijk in de baarmoeder kan blijven. Wanneer de moeder en baby in goede conditie verkeren wordt er daarom dikwijls niets aan de verhoogde bloeddruk gedaan, behalve extra controle en soms het toedienen van bloeddrukverlagende medicijnen. Wanneer de bloeddruk echter nog hoger wordt, de conditie van de baby achteruit lijkt te gaan, er meer eiwit via de urine verloren wordt of de bloeduitslagen afwijkend zijn kan er geadviseerd worden de bevalling in te leiden.

De hoge bloeddruk daalt in principe binnen twee dagen na de bevalling. De eerste twee dagen na de bevalling is echter extra waakzaamheid geboden omdat de bloeddruk opeens nog hoger kan worden.

Pre-eclampsie

Zwangerschapshypertensie kan zeer ernstige vormen aannemen. Een meer ernstige vorm van zwangerschapshypertensie is bijvoorbeeld pre-eclampsie of in een verder stadium eclampsie. Bij pre-eclampsie is er sprake van eiwitverlies in de urine van de moeder of zijn er andere tekenen die op een (tijdelijke) orgaanbeschadiging wijzen. Ernstige vormen en complicaties van zwangerschapshypertensie zijn gelukkig zeer zeldzaam.

HELLP-syndroom

Het HELLP-syndroom is een ernstige vorm van pre-eclampsie. HELLP is de afkorting van Hemolyse Elevated Liver Enzymes en Low Platelets. Dit betekent dat er bij vrouwen met het HELLP syndroom sprake is van een afbraak van de rode bloedcellen (hemolyse), verhoogde leverenzymen (elevated liver enzymes) en een laag aantal bloedplaatjes (low platelets). Vrouwen met het HELLP syndroom voelen zich vaak erg ziek, met ernstige pijnen in de bovenbuik met soms uitstraling naar de zijkant van de buik of de rug. Ziekenhuisopname is noodzakelijk in het geval van het HELLP-syndroom.