Wat is een idiot savant?

Tot wel 40000 jaar terug rekenen en weten op welke dag dat 18 februari viel, één keer een liedje gehoord en na kunnen spelen, onbeperkte creativiteit en zonder op de klok elke keer maar weer de tijd weten. Dit zijn allemaal dingen die bijna niemand kan. Maar deze mensen bestaan wel, ze hebben het savantsyndroom.

Wat betekent idiot savant?

Idiot betekent idioot en savant betekent geleerd dus letterlijk betekent idiot savant geleerde idioot. Deze naam is gegeven omdat de mensen die het savantsyndroom hebben een zeer lage intelligentie hebben, maar bepaalde delen van het brein zijn extra ontwikkeld. In het algemeen wordt deze term echter niet veel meer gebruikt en wordt gesproken van 'savantsyndroom'.

Wat is savantsyndroom?

Iemand met savantsyndroom is een persoon met een IQ tussen de 50 en de 70. Dit is erg laag waardoor gewone dingen moeilijk zijn en leerproblemen ontstaan. Maar ze blinken wel uit in bepaalde dingen wat je eigenlijk niet verwacht bij mensen met zo’n laag IQ.

Hoe komt het dat iemand het savantsyndroom heeft?

Het is nog niet duidelijk hoe het precies ontstaat. De onderzoeken spreken elkaar tegen: wel of niet erfelijk bepaald en wel of niet genetisch bepaald. Waarschijnlijk ligt het aan linker- en rechterhelft van de hersenen bij de savants. De meesten van hen hebben een hersenbeschadiging aan de linkerhelft die gecompenseerd word door de dominante rechterhelft. Hierdoor worden bepaalde vaardigheden versterkt. Ongeveer 50% van de mensen met savantsyndroom hebben ook autisme. Het savantsyndroom lijkt in vele opzichten op het syndroom van Asperger maar dan wel vele malen erger. Het savantsyndroom komt 6 keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Dat komt gedeeltelijk omdat de verhouding 6:1 ook van toepassing is op autistische stoornissen bij mannen en bij vrouwen. Aangezien de helft van de savants autistisch is, is het voor de helft verklaard. Ook bij andere aandoeningen is de verhouding ten opzichte van de mannen hoger. Dit komt al door de tijd in de buik als foetus. Als foetus ontwikkelen je hersenen zich ongelijk. Als ze rechterhelft al volledig ontwikkeld is dan is de linkerhelft nog volop bezig met ontwikkelen. Omdat de linkerhelft dus langer kwetsbaar is treden hier ook de meeste beschadigingen op. De linkerhersenhelft is bijvoorbeeld kwetsbaar voor het hormoon testosteron dat bij vrouwen veel minder voorkomt als bij mannen. Bij hoge concentraties en in sommige gevallen is testosteronhormoon schadelijk, voornamelijk voor de langer kwetsbare linkerhersenhelft en dat verklaart het hoge percentage van mannen met een geestelijke afwijking, waaronder het savantsyndroom.

Wat kunnen ze?

Savants blinken uit in bepaalde vaardigheden. In totaal 5 groepen:

• Kunst: meestal tekenen of schilderen maar ook beeldhouwen.
• Wiskunde: bliksemsnel uitrekenen van priemgetallen en moeilijke wiskundige vraagstukken terwijl simpele optel –en aftelsommen onmogelijk zijn.
• Kalenderrekenen: komt niet zo vaak voor, een autistische tweeling kan je vertellen welke dag het was op 18 februari 40000 jaar geleden, daarbij berekenen ze de schrikkeljaren mee.
• Muziek: het meest voorkomend, het naspelen van muziek na het 1 keer gehoord te hebben, componeren van muziek enz.
• Overige vaardigheden: zeer nauwkeurig de lengte weten, zeer nauwkeurig de tijd weten zonder op een klok te kijken, het beheersen van enorm veel talen enz.

Iedere Savant beschikt over een fenomenaal geheugen maar alleen voor zijn/haar speciale vaardigheid dus een musicus zal geen talen kunnen onthouden.

Behandeling

Elke savant moet een eigen behandeling krijgen omdat ieder weer een andere afwijking heeft. Het savantsyndroom kan bijdragen aan een beter en meer sociaal leven. De savants komen onder de mensen door hun unieke gaven.