Haringwormziekte

De haringworm, ook wel Anisakis genoemd, is een wormachtig diertje. Besmetting van de haringworm vindt plaats door het eten van rauwe of niet voldoende verhitte vis, waardoor de larven van de haringworm nog in leven zijn. Men kan flink ziek worden van de haringworm. Er kunnen ook allergische reacties optreden als gevolg van de haringworm.

Haringworm

De haringworm, ook wel Anisakis genoemd, is een wormachtig diertje. Het behoort tot de groep van de rondwormen. Hij is dun en wit of kleurloos. Ze leven in zeevissen en in zeezoogdieren. De larven van de haringworm worden vaak gegeten door schelpdieren. Deze besmette schelpdieren worden weer gegeten door zeevissen. De larven nestelen zich vervolgens in de wand van de darm van de vis. Soms nestelen ze ook in een spier of in de huid. De larf kan tot twee centimeter lang worden, afhankelijk van zijn diverse gastheren. Met de ontlasting komt de larf vaak weer naar buiten.

Besmetting bij de mens

Besmetting van de haringworm vindt plaats door het eten van rauwe of niet voldoende verhitte vis, waardoor de larven van de haringworm nog in leven zijn. In vier landen komt besmetting met de haringworm het meest voor:

• Scandinavië: door het eten van de lever van kabeljauw
• Nederland: door het eten van rauwe haring (maatjes)
• Japan: door het eten van sushi
• Zuid-Amerika: door het eten van ceviche

Het eerste geval van besmetting met de haringworm werd gemeld in Nederland, door van Thiel. Deze beschreef de symptomen na het eten van besmette rauwe vis.

Symptomen

Men kan flink ziek worden van de haringworm. Binnen enkele uren al treden de eerste symptomen op, die zeer heftig kunnen zijn. Maar soms ook treden de symptomen pas na 1 tot 2 weken op, wanneer de larven in de darmen pas een reactie van het lichaam uitlokken. De symptomen die ontstaan zijn:

• hevige buikpijn
• misselijkheid en braken
• soms worden de larven opgehoest

Kenmerkend is dat de besmetting vaker voorkomt bij wilde vis. Bij gekweekte vis komt de haringworm minder vaak voor. Wie het vermoeden heeft van een besmetting van de haringworm, doet er in ieder geval goed aan dit even in de gaten te houden. Er zal niet direct een arts aan te pas hoeven komen, de meeste besmettingen verdwijnen vanzelf weer binnen enkele dagen.

Allergische reactie

Er kunnen ook allergische reacties optreden als gevolg van de haringworm. Dit komt omdat ze een biochemische stof afgeven. Als reactie hierop kan onder andere astma ontstaan.

Behandeling

Met een röntgenonderzoek of een endoscopie kan bekeken worden of er sprake is van een besmetting met de haringworm. Met behulp van een gastroscoop kunnen de larven verwijderd worden. Wanneer de larven zweren of zwellingen hebben veroorzaakt, zal een operatie noodzakelijk zijn. In de meeste gevallen echter zullen de larven vanzelf via de ontlasting verdwijnen of het afweersysteem van het lichaam doodt de larven.

Regels in Nederland

In Nederland moet alle haring die gevangen is, sinds het jaar 1968, minstens 20 graden gevroren liggen gedurende minimaal 24 uur. Hierdoor worden de larven gedood. In andere landen houdt men 7 dagen aan, of vijftien uren op -35 graden Celsius. In Nederland moet in ieder geval alle haring op deze manier behandeld zijn. Hierdoor komt een besmetting met de haringworm nog maar zelden voor. Het pekelen van de rauwe vis (zouten) doodt de larve niet.

Voorkomen

Rauwe vis moet goed gekookt of gebakken worden, zodat de larven sterven. Kijk uit met het eten van rauwe vis in andere landen, waarvan niet bekend zijn of deze ook diepgevroren wordt behandeld alvorens hij verkocht wordt. In Japan komt deze besmetting redelijk vaak voor na het weten van sushi, dit is rauwe vis in de vorm van makreel kabeljauw, inktvis of walvisvlees. Overigens zijn zeezoogdieren ook vaak besmet met de haringworm, omdat deze besmette vissen en schelpdieren eten.