Borderline en Linehan-therapie

Borderline is een persoonlijkheidsstoornis die zeer zware invloed heeft op het leven van de patient, maar ook op dat van zijn of haar onmiddellijke omgeving. Een veelgebruikte therapie in de behandeling van Borderline is Linehan.

Borderline

Borderline is een persoonlijkheidsstoornis die opgenomen is in het DSM: Diagnostical and statistical manual of mental disorders. De stoornis werd pas in de jaren ’80 in het DSM opgenomen en werd daarom vaak neerbuigend een “modeziekte” genoemd. Het is vaak moeilijk om de Borderline-stoornis te onderscheiden van manische depressiviteit.

Een Borderline-patiënt heeft vaak een zeer laag eigenbeeld en neiging tot het vormen van extreme (voor)oordelen. Ze denken als het ware in zwart-wit, grijs bestaat niet. Patiënten hebben vaak de neiging tot automutilatie en pogingen tot zelfdoding, gecombineerd met manipulatief gedrag. Ze voelen zich vaak eenzaam en hebben angst om verlaten te worden.

Voor de personen in de onmiddellijke omgeving van een Borderline-patiënt is het moeilijk met de stoornis om te gaan. Een zeer verstikkend gevoel kan razendsnel afgewisseld worden met extreme afwijzing door de patiënt, waardoor het moeilijk wordt op een goede manier met hem of haar om te gaan. Sinds enkele jaren is men dan ook overtuigd dat het noodzakelijk is de directe naasten van de patiënt ook bij de behandeling te betrekken om hen met de stoornis te leren omgaan, net zoals de patiënt dat moet leren.

Linehan therapie

Linehan therapie, ook wel Dialectische gedragstherapie genoemd, is ontwikkeld door de Amerikaanse Marsha Linehan. DHT of Linehan wil aan de patiënt vaardigheden aanleren om op problemen te reageren, om zijn eigen gedrag en gedachten te organiseren en om te leren omgaan met emotionele crisissen.

Linehan therapie bestaat uit vier modules die de patiënt tijdens zijn langdurige behandeling moet doorlopen.

Kernoplettendheid

De module die in het Nederlands “kernoplettendheid” genoemd wordt, is een vertaling van het Engelse woord “Mindfulness”. Door Mindfulness of kernoplettendheid moet de patiënt leren zich onvoorwaardelijk en niet-oordelend op een activiteit of taak te richten.

Intermenselijke effectiviteit

In deze module leert men de patiënt vaardigheden aan om te leren omgaan met intermenselijke conflicten. Ieder van ons komt in conflictsituaties terecht, maar Borderline patienten kunnen daar over het algemeen moeilijk mee omgaan en vormen meteen zware oordelen. In de module intermenselijke effectiviteit komen veel elementen terug die ook in klassieke assertiviteitstrainingen voorkomen: de patient moet leren vragen wat hij precies nodig heeft, en moet leren nee zeggen.

Emotieregulatie

In de derde module, emotieregulatie, leert men de patiënt de functies en kenmerken van bepaalde emoties, zodat hij leert deze emoties te herkennen en benoemen. Er wordt gewerkt aan het vermeerderen van positieve emoties waardoor het algemene gevoel verbetert, maar ook aan het relativeren en beheersen van negatieve emoties. De patiënt leert zijn emotionele kwetsbaarheid te verminderen.

Crisismanagement

In de laatste module van de Linehan therapie leert de patiënt omgaan met crisissen. Hij leert vaardigheden aan zoals concentratie, het zoeken van afleiding en ontspanning. Op die manier leert de Borderline-patient hoe hij moet omgaan met negatieve situaties waar hij niet meteen iets aan kan veranderen.

Omgaan met een borderline-patiënt

Zoals eerder gezegd is het moeilijk om ‘goed’ om te gaan met een Borderline-patiënt. Samenleven met een Borderliner is vaak een grote last om dragen. Wie in zijn naaste omgeving met een Borderline-patiënt geconfronteerd wordt, zal duidelijke grenzen moeten afbakenen, vooral over dreigementen omtrent automutilatie en zelfdoding. De patiënt moet beseffen dat dreigementen geen nut hebben en dat hij de persoon in kwestie niet zal kunnen manipuleren.

Het is belangrijk sympathie en medeleven te tonen aan de patiënt, maar het is minstens even belangrijk om daarin een grens te trekken. Geef aan waarvoor de patiënt bij jou terechtkan en op welke momenten. Zo zijn er duidelijke afspraken en kan vermeden worden dat de patiënt ineens een negatief beeld krijgt over zijn vriend of familielid, omdat hij zich afgewezen voelt.