Pijnlijke, brandende of jeukende ogen

Pijnlijke, brandende of jeukende ogen zijn meestal een onschuldig verschijnsel. Mogelijk heb je te lang achter de computer gezeten, ben je te lang in een rokerige ruimte geweest of is er een vuiltje in je oog gekomen. De klachten aan je oog worden in de meeste gevallen veroorzaakt door een lichte irritatie van het slijmvlies dat de oogbol en de binnenkant van je oog bekleedt. Het oog is een gevoelig orgaan. Klachten aan je oog kunnen dan ook al bij de minste aanraking met een irriterende stof of gas ontstaan. Je ogen kunnen gaan jeuken, branden of pijnlijk zijn. Ook overvloedig tranen en het slecht verdragen van (fel) licht zijn klachten die kunnen ontstaan bij een irritatie van je oog. Een lichte irritatie van het oog is vervelend, maar gaat meestal na een paar dagen vanzelf weer over. Houden de klachten echter langer aan, komt er pus uit je oog of lijken ook je hoornvlies of iris geïnfecteerd, dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Mogelijk is er dan sprake van een bacteriële infectie of een ernstiger oogaandoening.

Een vuiltje of irriterende stof in je oog

Een irritatie van je oog wordt niet zelden veroorzaakt doordat er iets in je oog is gekomen. De irritatie kan zelfs ontstaan nadat het vuiltje al uit je oog verwijderd is. Een vliegje, stofje of een korreltje zand kunnen je oog behoorlijk irriteren. Je oog wordt rood en gaat meestal tranen. Omdat de buitenste laag van het hoornvlies erg gevoelig is, kan een kleine beschadiging de eerste 24 uur veel pijn doen. Het hoornvlies is het voorste doorzichtige deel van het oog, voor de iris en de pupil. Een onschuldig vuiltje (zandkorreltje, vliegje) kun je zelf verwijderen door je oog voorzichtig met wat lauw water uit te spoelen. Je kunt eventueel ook een vochtig wattenstaafje gebruiken om het irriterende korreltje of vliegje uit je oog te halen.

Wanneer je een splinter van hout of staal in je oog hebt gekregen is het verstandiger om naar de huisarts te gaan. De splinter kan door je hoornvlies heen gaan of een vervelende ontsteking van je oog veroorzaken. De huisarts zal in de meeste gevallen je oog eerst verdoven met oogdruppels. Om te kijken of je hoornvlies beschadigd is, kan hij een speciale oranje vloeistof in je oog aanbrengen. Hiermee wordt een eventuele beschadiging duidelijk zichtbaar. De kleurstof verdwijnt vanzelf weer uit je oog. De arts zal de splinter met een oogboortje verwijderen. Als je hoornvlies beschadigd is, krijg je een antibioticumzalf die je een aantal dagen tot weken in je oog moet aanbrengen. Gedurende deze periode is het verstandig om geen contactlenzen te dragen.
Als het vuiltje of de splinter niet meer in je oog zit, verdwijnt de irritatie meestal binnen 24 uur. Kleine, oppervlakkige beschadigingen van het bindvlies en hoornvlies genezen vaak heel snel. Een grote of diepere beschadiging heeft wat meer tijd nodig.

Heb je per ongeluk een bijtende stof (bv. reinigings-, ontkalkings- of bleekmiddel) in je oog gekregen, spoel je oog dan onmiddellijk grondig en minimaal een half uur met lauw water. Een bijtende stof kan (blijvende) schade aan je oog aanrichten. Het is dan ook verstandig om hiermee naar de huisarts te gaan.
Ook sigarettenrook en de wind kunnen je ogen irriteren. Deze irritatie gaat over het algemeen echter snel en zonder behandeling weer over.

Een virale infectie van het oog

Bij een virale infectie van je oog (virale conjunctivitis) heb je meestal last van beide ogen. Je ogen zijn rood, voelen branderig of pijnlijk en er is een waterige afscheiding. Soms zijn je oogleden gezwollen. In veel gevallen heb je meer klachten, bijvoorbeeld keelpijn, een verstopte neus, hoesten, gezwollen lymfeklieren en lichte koorts. Deze klachten worden allemaal veroorzaakt door hetzelfde virus. Het komt heel vaak voor dat je bij een fikse verkoudheid ook last hebt van ontstoken of geïrriteerde ogen. Bij kinderen komt een virale ooginfectie meer voor dan bij volwassenen. De besmetting vindt dan vaak plaats in het zwembad, waar de ogen door het chloor meestal al wat geïrriteerd en dus kwetsbaar zijn. Een virale ooginfectie geneest over het algemeen vanzelf na zeven tot tien dagen. Voor een virusinfectie zijn geen medicijnen beschikbaar, het toedienen van antibiotica heeft dan ook geen zin. Je lichaam zal de infectie op eigen kracht moeten bestrijden.

Een andere virale infectie is die van het hoornvlies (herpes-simplex-keratitis). De veroorzaker is een herpesvirus, dat ook een koortslip en een geslachtsziekte kan veroorzaken. Door de infectie ontstaan blaasjes en zweertjes in het hoornvlies, waardoor je last kunt krijgen van wazig zien en pijn. Deze virale infectie is hardnekkig en kan littekens op het hoornvlies veroorzaken. Een herpesinfectie moet door de huisarts behandeld worden.

Een bacteriële infectie van het oog

Bij een bacteriële infectie van je oog (bacteriële conjunctivitis) zijn je ogen rood en pijnlijk. Daarnaast heb je last van een troebele afscheiding (pus) uit je oog, waardoor je oog of ogen 's ochtends vaak zitten vastgeplakt en maar moeilijk open te krijgen zijn. Dit komt doordat het pus opdroogt in de ooghoeken en op de oogleden. Een bacteriële infectie begint meestal aan één oog, maar breidt zich meestal al snel uit naar het andere oog. In veel gevallen zijn ook je oogleden ontstoken: ze zijn rood en gezwollen en er zitten korstjes op. Een bacteriële ooginfectie kan zich uitbreiden naar het hoornvlies en de iris.

Een bacteriële infectie kan vrij ernstig zijn, zeker wanneer ook je hoornvlies of iris zijn geïnfecteerd. Een behandeling door de huisarts is dan ook altijd nodig. In de meeste gevallen zal de huisarts je oogdruppels of een oogzalf met antibioticum voorschrijven. Hiermee zul je je ogen intensief (om de paar uur) moeten behandelen gedurende een week tot tien dagen. De klachten nemen meestal enkele dagen na de behandeling af en over het algemeen is de infectie binnen een week genezen.

Een allergische reactie

Bij een allergische reactie van je ogen (allergische conjunctivitis) zijn altijd beide ogen aangedaan. De voornaamste klachten zijn jeuk en veel tranen. De tranen uit je oog zijn helder, maar kunnen draderig worden als de aandoening chronisch wordt. Het bindvlies van je oog is rood en vaak gezwollen. Meestal heb je niet alleen last van je ogen, maar ook van je neus. Dat komt omdat de allergische reactie een onderdeel is van een breder allergisch ziektebeeld, zoals hooikoorts. De infectie kan echter ook alleen je ogen aantasten. Zoals bij alle allergische aandoeningen, beginnen de klachten nadat je direct contact hebt gehad met de stoffen waar je allergisch voor bent (bv. pollen, huisstofmijt, kattenharen). Door het contact met deze stoffen (allergenen) te vermijden, kun je je klachten voorkomen. Dit is echter niet altijd even eenvoudig, ook al omdat je soms niet weet voor welke stof je precies allergisch bent. In het ziekenhuis kun je allergietesten laten doen, waarmee mogelijk achterhaald kan worden welke allergenen jouw klachten veroorzaken. De behandeling bestaat meestal uit symptoombestrijding. Als je oogklachten een gevolg zijn van hooikoorts, is een goede behandeling vaak wel mogelijk.

Computerogen

Als je meer dan vier uur per dag achter de computer zit, kun je last krijgen van zogenaamde computerogen. Klachten die hierdoor worden veroorzaakt zijn prikkende of brandende ogen, tranende ogen en vaak een wazig zicht. De klachten ontstaan niet alleen op het moment dat je (te lang) bezig bent met computerwerk, maar ook wanneer je na het werk tv-kijkt, in de auto zit of een boek leest. Computerogen ontstaan in de meeste gevallen omdat je te lang intensief naar je beeldscherm kijkt, zonder met je ogen te knipperen. Je ogen raken hierdoor oververmoeid en drogen uit, met als gevolg pijnlijke en brandende ogen. Ook hoofdpijn en duizeligheid kunnen hierdoor overigens ontstaan. Een slecht beeldscherm kan eveneens computerogen veroorzaken, al is dat met de huidige, moderne beeldschermen vrijwel nooit meer het geval. Een andere mogelijkheid is dat je ogen te hard moeten werken, omdat je eigenlijk een (nieuwe) bril nodig hebt.

Een aantal tips kan voorkomen dat je je ogen te veel belast als je achter de computer zit. Wen jezelf in de eerste plaats aan om regelmatig met je ogen te knipperen. Hierdoor worden ze vochtig gehouden en dit vermindert de klachten aanzienlijk. Probeer daarnaast niet langer dan een uurtje aaneengesloten achter de pc te zitten. Las een korte pauze in of ga een paar minuten iets anders doen. Het beste is om je beeldscherm zo neer te zetten dat het daglicht van opzij komt. Wanneer het daglicht direct op je computerscherm valt of wanneer je zelf tegen de zon in kijkt, moeten je ogen zich extra inspannen. Tot slot moet je er voor zorgen dat je beeldscherm op de juiste hoogte staat (bovenkant gelijk aan de bovenkant van je hoofd) en op de juiste afstand staat (op een armlengte).

Jonge mensen met computerogen hebben meer kans op bijziendheid. Oudere mensen die lang achter de pc zitten, hebben eerder last van verziendheid. Het is dan ook verstandig om computerogen te voorkomen.

Lasogen of sneeuwblindheid

Wanneer je ogen te veel of te lang worden blootgesteld aan fel (ultraviolet) licht kan het hoornvlies beschadigen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als je te lang in de felle zon in de sneeuw blijft (sneeuwblindheid), als je onder de zonnebank gaat zonder een beschermende bril of als je last zonder lasbril (lasogen). Het gevolg is pijnlijke, brandende of prikkende ogen en lichtschuwheid (je verdraagt geen licht meer). De klachten doen zich meestal voor zo'n acht tot twaalf uur nadat je te lang in fel licht hebt gekeken. Over het algemeen verdwijnen de klachten binnen een dag vanzelf weer. Als je last hebt van sneeuwblindheid of lasogen is het belangrijk dat je niet in je ogen wrijft en dat je eventuele contactlenzen uit doet. Om je ogen wat meer rust te geven kun je een zonnebril dragen. Als de klachten langer dan een dag aanhouden of als je erg veel pijn hebt, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Hij zal je meestal oogdruppels voorschrijven om de pijn te verlichten. Het hoornvlies geneest binnen een paar dagen vanzelf weer. Om sneeuwblindheid of lasogen te voorkomen is het belangrijk om je ogen goed te beschermen; draag dus een goede zonnebril of lasbril.

Pijnlijke, brandende of jeukende ogen zijn vervelend, maar hebben meestal een vrij onschuldige oorzaak. Naast de hierboven beschreven aandoeningen, veroorzaken bijvoorbeeld ook een droge lucht (door airco of centrale verwarming) en een vervuilde stadslucht niet zelden geïrriteerde ogen. Een lichte irritatie van het oog verdwijnt in de meeste gevallen na een paar dagen vanzelf weer. Houden de klachten echter langer aan, komt er pus uit je oog of lijken ook je hoornvlies of iris geïnfecteerd, ga dan naar de huisarts.