Ik ruik alles zo sterk, waardoor ontstaat hyperosmie?

Overal om ons heen zijn geuren, soms ruiken ze heel lekker en soms stinken ze. De neus kan ons veel vertellen en soms zelfs waarschuwen aan de hand van de verschillende geuren om ons heen. Maar wat als men diezelfde geuren (ineens) veel intenser waarneemt? Over het algemeen is het niet zo prettig om zo sterk te kunnen ruiken maar waar wordt het eigenlijk door veroorzaakt? Lees in onderstaand artikel meer over hyperosmie.

Hyperosmie

Wat is hyperosmie? Bij hyperosmie is er sprake van overmatige waarneming van geuren. Geuren ruiken dus veel sterker en intenser dan normaal.

• "Hyper" is Grieks voor "in sterke mate"
• "Osmie" is Grieks voor "geur"

Geuren waarnemen zijn in het dagelijks leven erg belangrijk en het kan in sommige gevallen zelfs levens redden. Denk bijvoorbeeld aan een rooklucht, gaslucht en de stank van bedorven voedsel, dit zijn allemaal signalen om ons te waarschuwen voor gevaar. Geuren zijn er ook om ons te plezieren, de meeste mensen worden blij van de geur van een vers gebakken broodje, bloeiende fresia's en vers gemaaid gras.
Het wordt echter een ander verhaal indien men geuren heel sterk ruikt, dan kan dat het dagelijks leven behoorlijk beïnvloeden. Zo kan het lezen en/of bekijken van een eenvoudige reclamefolder als vervelend tot zelfs vies worden beschouwt. Drukinkt kan onder normale omstandigheden al sterk ruiken maar iemand met hyperosmie zal terugdeinzen op het moment dat de folder wordt opengeslagen. Huisdieren voeren kan ook een nare opgave worden, blikvoer staat namelijk niet bekend om zijn lekkere geur.
Mensen die alles heel sterk ruiken, kunnen al geuren waarnemen voordat dat andere mensen ze kunnen ruiken, hierdoor stuiten ze regelmatig op onbegrip van de naaste omgeving. Anderen vinden het vaak een overdreven reactie en schenken er vervolgens maar niet teveel aandacht aan of reageren erg negatief.
Hyperosmie komt over het algemeen niet erg vaak voor er is ook nog niet veel bekend over de oorzaken. Hormonen en tumoren zijn gevallen waarvan bekend is dat ze hyperosmie veroorzaken maar er zijn ook gevallen waarvan men (nog) niet weet waar de oorzaak ligt.

Hormonen

Hormonen kunnen een grote rol spelen bij hyperosmie, sommige vrouwen kunnen tijdens hun menstruatie beter en sterker ruiken dan in de weken dat ze niet menstrueren. Geuren kunnen dan zo sterk zijn dat ze zelfs misselijkmakend kunnen worden, dikwijls zijn de geuren zo indringend dat ze er van moeten overgeven. Zodra de menstruatieperiode voorbij is, worden geuren weer op "normale" sterkte waargenomen.
Zwangere vrouwen hebben soms ook het vermogen om geuren extra sterk waar te nemen. Er zijn vrouwen die vanaf hun eerste week zwangerschap geuren al sterk ruiken terwijl andere vrouwen pas in een later stadium van de zwangerschap hyperosmie ontwikkelen. Er zijn echter ook aanstaande moeders die geen enkele verandering in hun reukvermogen waarnemen. Hyperosmie tijdens zwangerschap wordt veroorzaakt door het vrouwelijk hormoon oestrogeen maar wat de functie van een sterke reuk is, is nog niet helemaal duidelijk. Wetenschappers vermoeden dat het een beschermende functie heeft voor de ongeboren baby:

• De aanstaande moeder kan tijdig gevaar waarnemen en heeft daardoor voldoende tijd om te vluchten, denk bijvoorbeeld aan het vermijden van inademen van schadelijke stoffen of kunnen vluchten bij brand.
• Een vrouw die zwanger is kan sneller ruiken of voedingsmiddelen bedorven zijn, dit om te voorkomen dat moeder en/of baby er ziek van kunnen worden met alle gevolgen van dien.

Mensen met schommelende hormoonspiegels of continue afwijkende hormoonwaarden kunnen ook sterke geuren waarnemen.

Tumoren en bestraling

In enkele gevallen kan er sprake zijn van een zeer ernstige aandoening. Een tumor in de neus kan een reden zijn voor hyperosmie, dit komt echt niet vaak voor. Door bestraling van tumoren in de neus is het eveneens mogelijk dat mensen last krijgen van hyperosmie, het verschilt echter per persoon of dit van tijdelijke aard is of dat de sterke geur waarnemingen blijvend zijn.

Psychosomatose

Hyperosmie kan ook ontstaan bij een psychosomatose. Psychosomatose wordt in de van Dale omschreven als: "onder psychische invloed ontstane ziekte met wezenlijke fysieke verschijnselen". In deze gevallen is de overmatige waarneming van geuren een symptoom die bestreden kan worden door de psychosomatose deskundig te laten behandelen.