Slank zijn, was niet altijd een schoonheidsideaal

Schoonheidsidealen zijn zeer subjectieve voorstellingen van schoonheid in een bepaalde periode. Ons huidige uitgesproken slanke schoonheidsideaal, is historisch gezien nog niet zo heel erg oud. Deze publicatie geeft een beknopt overzicht van de verschillende schoonheidsidealen die de geschiedenis gekend heeft.

Stigmatisering van dikke mensen

Slankheidsidealen worden sterk beïnvloed door de beelden die we dagelijks tegenkomen en die elkaar onderling versterken. De media spelen een belangrijke rol daarin. Ze dragen in niet geringe mate bij ​​aan de stigmatisering van dikke mensen. In films, in tijdschriften en in advertenties domineren doorgaans slanke vrouwen. Daardoor ontstaat de indruk dat er geen vrouwen met een ander figuur bestaan, geen vrouwen, laat staan dat ze als model kunnen dienen.

Van stenen tijdperk tot Victoriaanse tijd

De eerste afbeeldingen die voor deze analyse relevant zijn, stammen uit het stenen tijdperk. Als voorbeeld hiervan kan de beroemde Venus van Willendorf dienen, een kalkstenen beeldje dat In 1908 door een Oostenrijkse archeoloog werd gevonden. Het stelt een weelderige vrouw voor met grote hangende borsten, dikke benen, een ronde buik en romp. Mogelijk symboliseert dit figuur de vruchtbaarheid en de oorspronkelijkheid van moeder aarde.

Perfectie in lichaam en geest

In de Griekse oudheid weerspiegelen de afbeeldingen de toenmalige tijdgeest: het streven naar lichamelijke en geestelijke harmonie uitte zich in een schoonheidsideaal dat zocht naar de perfecte lichaamsvorm. Deze "esthetische perfectie" werd uitgedrukt door evenwichtige proporties en poses.

Weelderige vormen tijdens de Renaissance

In de renaissance en de barok gaf men steeds meer de voorkeur aan weelderige en gevulde vormen, die als sensueel en verleidelijk werden gezien. Dit werd nog eens versterkt door de mode van die tijd, zowel voor vrouwen als voor mannen.

Het korset: de smalle taille als schoonheidsideaal

In het Victoriaanse tijdperk kwam de wespentaille in de mode, een taille die kunstmatig werd gecreëerd door het korset. In die tijd werd met de juiste kleding de "smalle taille" als ideaal versterkt; eronder waren de figuren vrouwelijk rond.

De eerste afslankgolf in de twintigste eeuw

Golden aan het begin van de 20e eeuw weelderige borsten en decolletés nog als schoonheidsideaal, in de jaren '20 kwam het tot een eerste afslankgolf. De vrouwen emancipeerden: in de 1e Wereldoorlog hadden ze geleerd om ook zonder hun echtgenoten voor zichzelf en de kinderen te kunnen zorgen en die nieuwe onafhankelijkheid wilden ze niet meer opgeven. In de strijd voor gelijke rechten werd een androgyn figuur nagestreefd, slank en met korte kapsels. Mogelijkerwijs hangt dat samen met het feit dat vrouwen hun vrouwelijke lichaam wilden verbergen, bewust of onbewust, om voet aan de grond te krijgen in de mannenmaatschappij.

Een nieuw vrouwbeeld dat het moederschap benadrukt

Tijdens de Tweede Wereldoorlog daarentegen, raakten weelderige vormen weer in trek. Een nieuwe vrouwelijkheid werd gepropageerd, een vrouwbeeld dat de rol van het moederschap benadrukte. De ideologie van het nationaalsocialisme plaatste de biologische functie van kinderen krijgen bij de vrouw stevig op voorgrond. En voor dat doel was het niet meer dan logisch om de vrouwelijke vormen te benadrukken.

Van een smalle taille en veel boezem tot Twiggy-figuur

In de naoorlogse periode, een tijd van schaarste en ontbering, gold een goed gevoed lichaam nog steeds als nastrevenswaardig. Het was ook een toonbeeld van welvaart en rijkdom. Er werden zelfs opgevulde bh's gedragen om aan het lichaam meer volheid te geven. In de jaren 60 dan, golden vrouwen met lange benen, een smalle taille en veel boezem als schoonheidsideaal: vrouwen zoals Sophia Loren en Marilyn Monroe. Die laatste was met kledingmaat 44 zeer goed geproportioneerd. Na afloop van die periode werd het model Twiggy beroemd, die met haar lichaamsvormen het beeld van een een anorexia-patiënt opriep. Dit als androgyn aan te merken figuur viel qua tijd samen met de opkomst van een studentenbeweging die maatschappelijke hervormingen eiste en die de feministische beweging aan een opleving hielp. De motivatie om kinderen te krijgen, ebde weg.

Model voor veel vrouwen

In de jaren tachtig van de vorige eeuw werden er weer iets meer vrouwelijke vormen met het Twiggy-figuur gecombineerd. Borsten mochten weer maar de slanke taille en bescheiden heupen bleven gehandhaafd. Aan dit schoonheidsideaal kan alleen door een paar zeer goed betaalde modellen worden voldaan, maar het dient nog steeds als model voor vele vrouwen.

Een vrouwbeeld dat nog maar weinig met een echte vrouw van doen heeft

Na de millenniumwissel werd het schoonheidsideaal in zoverre bijgesteld, dat afbeeldingen via fotoshop en andere hulpmiddelen kunstmatig licht kunnen worden aangepast. Het beeld van de ideale vrouw werd opnieuw geperfectioneerd. Perfecte vormen, weinig taille, iets meer heupen, lange benen en goed gevormde borsten. Om nog maar te zwijgen van een huid zonder rimpels of vlekken. De perfecte vrouw zoals die wordt weergegeven in de media en reclame, is niet haalbaar, zelfs niet met modellen. Zelfs die worden kunstmatig gepimpt. Er is een vrouwbeeld ontstaan dat nog maar weinig met een echte vrouw te maken heeft.