nieuws uitgelicht

Kwallenplaag rondom de Middellandse Zee

Vakantiegangers naar landen aan de Middellandse Zee krijgen naar verwachting tijdens de zomer van 2013 wederom te maken met een kwallenplaag. Tijdens de zomer van 2012 werden veel Spaanse stranden afgesloten, omdat er in het Middellandse Zeegebied veel Parelkwallen (Pelagia noctiluca) voorkwamen. Een beet van een Parelkwal kan zeer ernstige gevolgen hebben en het is dan ook raadzaam om snel te handelen. Het gevaar zit hem hierin, dat velen niet weten wat ze moeten doen na het krijgen van een kwallenbeet. Niet alleen rondom de Middellandse Zee, maar ook in de rest wordt de wereld krijgt men steeds meer te maken met een kwallenplaag. In de zomer van 2012 moesten meer dan 150.000 mensen worden behandeld vanwege ernstige kwallenbeten. Naar verwachting zal dit aantal in 2013 worden overtroffen.

Parelkwal

Kwallen zijn ongewervelde holtedieren die voor het grootste gedeelte uit water bestaan. Er bestaan vele duizenden soorten kwallen. De gevolgen voor de mens zijn per kwal verschillend.
Op de stranden rondom de Middellandse Zee is het vooral de Parelkwal die jaarlijks voor veel hinder zorgt. Ook tijdens de zomer van 2012 is deze kwal weer in grote aantallen gesignaleerd. De Parelkwal wordt ook wel lichtende kwal genoemd. Deze naam heeft hij te danken aan zijn kleur. De Parelkwal is namelijk paars van kleur en heeft in het donker een gele gloed. De kwal heeft een diameter van ongeveer tien centimeter doorsnede en bezit acht tentakels en acht neteldraden. Deze neteldraden kunnen wel drie meter lang worden.
De Parelkwal leeft voornamelijk in de warme en zoutere wateren van de Atlantische Oceaan, Rode Zee en de eerder genoemde Middellandse Zee. Daarnaast worden deze kwallen tijdens warme zomers ook regelmatig in grote getallen aan de kusten gesignaleerd. Wanneer dit het geval is vormen de Parelkwallen een ware plaag voor de vele vakantiegangers die jaarlijks naar deze vakantiestranden trekken. Tot op heden is er nog geen duidelijke reden aan te wijzen voor het ontstaan van deze kwallenplagen. Deskundigen vermoeden dat de plagen ontstaan door een gebrek aan natuurlijke vijanden, zoals tonijn, zwaardvis en de lederschildpad, maar er worden ook andere redenen onderzocht. Een andere reden zou het gebrek aan neerslag kunnen zijn. Wanneer er in een jaar weinig neerslag valt is het zeewater over het algemeen minder zoet en warmer van temperatuur. De Parelkwal zou in dit warmere en minder zoete zeewater beter kunnen gedijen, maar ook de grote hoeveelheden zoöplankton zouden de Parelkwallen naar de stranden kunnen trekken.

Wat te doen bij een kwallenbeet?

In de volksmond wordt er veelal gesproken over een kwallenbeet. Echter, wanneer er wordt gesproken over een kwallenbeet heeft men het meestal over een steek van een kwal. De stekende lichaamsdelen van de kwal bevinden zich in de tentakels. Deze stekende delen noemt men de nematocysten. Deze stekende delen of te wel gifkliertjes bevatten een soort holle naaldjes.
Wanneer de mens in aanraking komt met een kwal, infecteren deze holle naaldjes het gif in de huid.
Een steek van de Parelkwal is erg pijnlijk, maar hoeft niet gelijk gevaarlijk te zijn. Wanneer men allergisch is voor een kwallenbeet is snel handelen echter van levensbelang. In deze gevallen kan een steek van een Parelkwal namelijk een hartstilstand tot gevolg hebben.

Naast hevige pijn, zijn ook langdurige jeuk, het rood worden en opzwellen van de huid veel voorkomende klachten. Ook duizeligheid, misselijkheid en braken zijn geen vreemde klachten.

Hoe te handelen na een kwallenbeet?

• Na een kwallenbeet kun je het beste de wond zo snel mogelijk afspoelen met zoutwater en daarna koelen met een ijscompres. Zorg er wel voor dat je zeker weet dat het water geen zoetwater is. Zoetwater kan namelijk meer schade aanbrengen. Zoet water kan de nematocysten activeren waardoor restant gif als nog wordt geïnjecteerd.
• Daarnaast is het goed om de huid rondom de kwallenbeet te behandelen met azijn. Azijn zorgt ervoor dat de nematocysten gedeactiveerd worden.
• Behandel de huid met een ijscompres, dit kan de zwelling tegen gaan.
• Behandel de huid met een jeukstillende zalf. De meeste zalven die ook gebruikt worden voor overige insectenbeten zijn voor de behandeling toereikend.
• Bij ernstige klachten, zoals hoofdpijn, overgeven of ademhalingsproblemen, of bij twijfel is het altijd raadzaam om zo snel mogelijk een EHBO post of huisarts te raadplegen.

Lees verder

• Wat te doen bij een kwallenbeet?