Schoenen voor ouderen - tips en adviezen

De gezondheid en mobiliteit van ouderen is vaak voor een belangrijk deel afhankelijk van de eigenschappen van de schoenen dat zij dragen. Het dragen van verkeerde of slecht passende schoenen leidt maar al te vaak tot gevaarlijke situaties zoals valpartijen maar nog meer veroorzaakt het klachten bij het staan en lopen, rugklachten en zenuwpijnen. Bovendien zijn ouderen vaak niet goed meer in staat om hun schoenen zelf aan- en uit te trekken met alle gevolgen van dien. Comfort, gemak en veiligheid zijn de sleutelwoorden bij de keuze van schoeisel voor senioren.

Schoenen voor jong en oud

Als je jong bent dan koop je schoenen die bij je passen, maar dat hoeft niet te betekenen dat ze ook echt goed passen! Vaak is het belangrijker hoe ze er uit zien, of ze voldoen aan de trend van het moment en of ze passen bij de rest van je outfit. Natuurlijk is het ook best belangrijk dat ze goed zitten, zeker als je er de hele dag op moet staan of lopen, maar "hoe ze staan" wint het al gauw van hoe ze zitten". Het jonge straat- en modebeeld wordt dan ook gedomineerd door slappen gympen, slobberige Uggs en wiebelige hoge hakken, terwijl geen van dit schoeisel de gezondheid en het comfort van de drager echt ten goede komt.

Wat voor veel jongeren geldt, geldt niet voor de meeste ouderen. De noodzaak om er volgens de laatste trends bij te lopen neemt af met de leeftijd. De vraag naar comfortabel, goed passend en praktisch schoeisel krijgt de overhand, en dat is niet toevallig; ouderen krijgen doorgaan meer problemen met het bewegingsapparaat, gewrichten zijn niet meer zo soepel en het evenwicht is vaak ook niet meer zo goed als weleer. Bovendien krijgen ouderen op hogere leeftijd meer last van doorgezakte voeten, knobbeltenen en eksterogen waardoor er bij de aanschaf van schoenen naar zeer specifieke kenmerken wordt gekeken.

Schoeisel voor ouderen

Natuurlijk zijn er legio ouderen die min-of-meer probleemloos allerlei schoenen dragen en nergens mee zitten. Deze mensen behoren echter wel tot een kleine minderheid; in de praktijk heeft 75% van de mensen wel eens voetklachten, en dat percentage ligt bij 65-plussers zeker nog eens hoger. Vaak beseffen ouderen met klachten van diverse aard niet eens dat deze klachten worden veroorzaakt door slecht passende schoenen. Problemen waar ouderen op dat gebied mee te maken krijgen zijn:

• Een verkeerde stand van de voeten
• Het vetpolster onder de hiel wordt dun, en vangt de schokken minder op
• De voeten zakken door, doordat de ligamenten minder sterk zijn geworden
• Algehele overbelasting van spieren en gewrichten
• Voeten worden met de leeftijd groter, waardoor oude schoenen vaak te strak zitten
• Onvoldoende doorbloeding vanwege te strakke pasvorm
• Valpartijen door verkeerd schoeisel

Belangrijke eigenschappen van schoenen voor ouderen

• Schoenen voor senioren, zeker als deze de 65 ruim zijn gepasseerd, dienen aan de volgende eisen te voldoen:
• De pasvorm, dus zowel de breedte, lengte als hoogte (wreefhoogte!) van de schoen moet goed zijn; houd daarbij rekening met vervormingen van de voet zoals likdoorns en hamertenen
• De zool moet antislip zijn, bij voorkeur met een profiel en dik genoeg om schokken op te vangen
• De binnenvoering mag geen uitstekende zomen hebben die ribbels veroorzaken
• Als een binnenzool of steunzool gedragen wordt, moet de schoen ruim genoeg zijn
• De sluiting moet relatief eenvoudig zijn, bij voorkeur met klittenband, rits of elastiek
• Het materiaal dient waterafstotend te zijn, dus liever geen stof, linnen of suède

De aanschaf van schoenen

Het is dus belangrijk dat er bij de aanschaf van schoenen voor ouderen, vooral ouderen op hoge leeftijd, aandacht wordt gegeven aan allerlei aspecten die het gemak, comfort en de veiligheid garanderen. Waar moet dan ook op gelet worden?:

• Pas en koop schoenen aan het eind van de dag; voeten zijn op dat moment meestal dikker
• Schoenen behoren niet "ingelopen" te worden; ze moeten meteen goed zitten
• De schoen moet stevigheid geven zonder te zwaar te zijn
• Zorg dat je de juiste sokken aan hebt, of steunkousen als je die normaal draagt en eventueel steunzolen
• Er moet ca. 1 cm. ruimte zijn tussen de punt van de teen en de schoen
• Rubber zolen met reliëf geven veel meer extra demping en grip
• Instapschoenen zoals loafers geven vaak onvoldoende stevigheid en je kunt er snel uitglijden
• Schoenen met veters en gespen geven meestal wel een goede sluiting maar zijn voor ouderen met bijvoorbeeld artritis problematisch; in dat geval is een klittenbandsluiting het meest praktisch
• Zorg dat de schoen zowel in de lengte als in de breedte goed zit en niet knelt of te los zit
• Schoenen met hakken van meer dan 3 cm hoogte zijn ongezond en vaak instabiel doordat er teveel druk op de voorvoet ontstaat
• Kies bij voorkeur lederen schoenen; leer vormt zich beter naar de voet; dit geldt ook voor de voering

Medische indicaties

Bovenstaande adviezen gelden in het algemeen voor ouderen en mensen met voetproblemen, maar er is ook een grote groep ouderen die door een ziekte of fysieke afwijking meer professionele hulp nodig heeft bij de selectie van het juiste schoeisel. Dit geldt bijvoorbeeld bij mensen met:

• diabetes
• vaatproblemen
• vergroeiingen
• gewrichtsproblemen, zoals heupen en knieën
• evenwichtsstoornissen

NB. In zulke gevallen zijn adviezen van een ergotherapeut of kinesitherapeut noodzakelijk en in bijzondere gevallen zal je orthopedische schoenen moeten dragen. Deze worden door een orthopeed opgemeten en op maat gemaakt.

Sport- en wandelschoenen voor ouderen

Het is inmiddels geen geheim: ouderen die veel bewegen, bijvoorbeeld door in het huis te werken, te lopen of fietsen, blijven gezonder van lichaam en geest. Het devies "mens sana in corpore sano" (een gezonde geest in een gezond lichaam) geldt zeker voor ouderen. Steeds meer ouderen gaan naar de sportschool, wandelen regelmatig of doen aan de sportievere variant van wandelen, nordic walking. Maar ook als je niet meer zo fit bent is het van groot belang dat je iedere dag minstens een half uur beweegt, al is het maar een "ommetje" in de buurt!

Voor deze activiteiten draag je natuurlijk aangepaste schoenen, zoals sport- of wandelschoenen. Sportschoenen, of (lichte) wandelschoenen kan je natuurlijk ook dragen als je boodschappen doet, of bij de dagelijkse werkzaamheden. In de Verenigde Staten dragen zeer veel ouderen dagelijks sportschoenen, omdat deze vaak comfortabel, warm en veilig zijn. Voor de aanschaf van dit soort schoeisel is goed advies van groot belang, dus een bezoek aan een echte speciaalzaak is zeer gewenst.
Het is belangrijk om voor een bezoek aan de winkel zoveel mogelijk informatie te vergaren zodat je goed bent voorbereid.

Bekende merken

Comfortschoenen vind je tegenwoordig bij de meeste schoenwinkels, maar van belang is vooral dat je een winkel kiest waar je vakkennis mag verwachten en waar het assortiment op dit gebied groot is. Dit zijn vaak de meer traditionele schoenwinkels, vaak familiebedrijven, die je in iedere grotere plaats vindt. De meest gerenommeerde merken op het gebied van comfortschoenen zijn:

• Gabor
• Wolky
• Waldlaufer
• Durea
• Romika
• Ecco (dit is tevens een winkelketen)
• Mephisto

Algemene tips en adviezen

• Schoenen moeten er ook voor zorgen dat je voeten niet nat en/of koud worden; dit geldt natuurlijk vooral voor winterschoenen.
• ouderen dragen thuis graag pantoffels; deze geven vaak weinig steun en stabiliteit en het is dus beter om ook thuis goed passend en sluitend schoeisel te dragen
• Het dragen van slippers is beslist af te raden! Ze geven geen steun, de voet kan beschadigd worden en je kunt er gemakkelijk uitglijden
• Neem de tijd bij het passen van een schoen, pas ze natuurlijk allebei en loop er gerust 10 minuten in de winkel op rond