Vaderschapsonderzoek of vaderschapstest

Vaderschapsonderzoek, synoniem: vaderschapstest of vaderschapsactie. Met behulp van dit onderzoek kan de biologische vader oftewel de verwekker van een kind worden vastgesteld. Soms wordt de test aangevraagd door de vrouw om de man te verplichten tot een bijdrage in het onderhoud. Soms vraagt de kind het aan om de erkenning teniet te verklaren of om juist de vader te dwingen tot erkenning. De man kan een onderzoek aanvragen om het vaderschap te erkennen of juist te ontkennen.

Vaderschapsonderzoek / vaderschapstest

Een vaderschapsonderzoek wordt ook wel vaderschapstest genoemd. Toch klopt dit niet helemaal: een test is er voor bedoeld om te onderzoeken wie de vader is: een vaderschapsonderzoek dus. Dit onderzoek wordt verricht wanneer onduidelijk is wie de vader van een kind is of wanneer er onduidelijk bestaat over het vaderschap van een man.

Een wettelijke vader is iets anders dan een biologische vader. De biologische vader is de verwekker van het kind. Vaak is dit ook de wettelijke vader. Toch kan de wettelijke vader, die de plicht heeft het kind te onderhouden maar ook rechten heeft, de niet-biologische vader zijn. Denk maar aan adoptiekinderen. Maar ook wanneer er een kind binnen een huwelijk is geboren waarvan de man niet de verwekker is, is er sprake van een niet-biologische wettelijke vader. Daarnaast bestaat er in Nederland het erkennen van het kind. Bij de gemeente geeft de vader aan dat hij de vader van het kind is en de rechten op zich neemt het kind te verzorgen. Dit gebeurt vaak bij niet-gehuwde stellen. Erkennen kan ook door de niet-biologische vader wanneer de moeder hiermee instemt en de biologische vader geen bezwaar maakt.

In Nederland is bijna de helft van alle kinderen buitenechtelijk: dit wil zeggen van een niet-gehuwde moeder. 1 op de 35 kinderen heeft een andere biologische vader dan de wettelijke vader, zonder dat het kind of de vader hiervan af weet. Dit houdt in dat veel mannen een kind opvoeden en onderhouden waarvan ze denken dat dit kind hun eigen is, maar in werkelijkheid een andere man de verwekker is.

Waarom een vaderschapsonderzoek?

Een vaderschapsonderzoek wordt soms door de vader aangevraagd omdat deze zijn kind wil erkennen terwijl de moeder dit tegenhoudt. Voor erkenning van het kind is namelijk toestemming van de vrouw nodig. Middels een vaderschapsonderzoek kan worden vastgesteld dat de man wel de biologische vader is. Ook kan een vaderschapsonderzoek aantonen dat een man juist niet de biologische vader is terwijl de vrouw hem hier wel van overtuigd heeft. De man is daardoor gedwongen geweest de kosten voor onderhoud van het kind te betalen. Op deze manier kan middels het onderzoek worden aangetoond dat de man niet langer verantwoordelijk hoeft te zijn voor financieel onderhoud van het kind. Dit heet ontkenning van het vaderschap.

Een andere reden voor de aanvraag van een vaderschapsonderzoek komt vaak van de vrouw af: zij wil de biologische vader hiermee dwingen om op te komen voor de onderhoudskosten (alimentatie). In de meeste gevallen wordt het onderzoek door de vrouw aangevraagd. De man kan hier vrijwillig aan meewerken maar kan ook gedwongen worden via de rechtbank. Ook kan het vaderschapsonderzoek worden aangevraagd door het kind wanneer deze meerderjarig is.

Een vaderschapsonderzoek kan niet verplicht worden wanneer het kind al twee wettelijke ouders heeft tenzij de man kan aantonen dat hij bedrogen is en aannemelijk kan maken niet de biologische vader te zijn. Het verzoek moet binnen vijf jaar na geboorte van het kind worden ingediend of binnen vijf jaar waarna de verblijfplaats van de vader bekend is geworden.

De gevolgen van het onderzoek

Niet ieder vaderschapsonderzoek is rechtsgeldig. Het is daarom belangrijk om te onderzoeken welke testen een rechtsgeldige verklaring kunnen afgeven. De rechtbank accepteert alleen deze onderzoeken. De gevolgen van het onderzoek kunnen divers zijn. Soms komt de man erachter dat het kind dat hij al jarenlang onderhoudt, niet zijn eigen kind is. Psychisch heeft dit gevolgen, maar ook financieel. De man is niet langer financieel verantwoordelijk voor het kind wanneer man en vrouw uit elkaar gaan. Er hoeft dan ook geen kinderalimentatie betaald te worden. Eventuele partneralimentatie blijft wel van kracht.

Iedere man kan het overkomen: hij wordt opgeroepen tot medewerking aan een vaderschapsonderzoek. Dit kan voorkomen uit seksueel contact met een vrouw waarmee hij niet gehuwd is en waarvan hij het kind niet erkend heeft. De man kan gerechtelijk gedwongen worden tot medewerking. Wanneer de man weigert gaat de rechtbank ervan uit dat de man ook de verwekker van het kind is. Uit het onderzoek kan blijken dat de man de biologische vader is. De man kan verplicht worden tot het betalen van kinderalimentatie. Overigens geeft het onderzoek alleen de plicht tot betaling van kinderalimentatie. Naar aanleiding van het onderzoek heeft de man geen recht het kind te mogen bezoeken. Hiervoor moeten andere wegen bewandeld worden die soms erg lastig kunnen zijn wanneer de man het kind niet erkend heeft. Wanneer het kind een vaderschapstest aanvraagt kan dit ook gevolgen hebben: de man moet alimentatie betalen tot het 21 levensjaar van het kind, maar ook kan het kind de erkenning nietig laten verklaren en zelfs de achternaam die het van de vader draagt aanvechten.

Wie moet er betalen?

Man en vrouw kunnen besluiten de kosten samen te delen. Bij een gerechtelijk bevel tot medewerking komen de kosten voor rekening van de man wanneer blijkt dat hij de vader is, en voor de vrouw wanneer blijkt dat hij niet de vader is. Toch kan de rechter anders beslissen hierover. De kosten voor een onderzoek lopen vanaf 150 euro. Een rechtsgeldig onderzoek kan oplopen tot 1200 euro. Een thuistest is niet altijd even betrouwbaar. Hoe goedkoper de test, hoe onzorgvuldiger de gegevens. Een vaderschapsonderzoek wordt niet vergoed door de zorgverzekering.

Een test bestaat uit afname van bloed of speeksel zowel bij het kind als bij de vader (en moeder). Dit kan middels een thuistest (speeksel) of een test afgenomen in een kliniek of ziekenhuis (bloedtest). Bekeken wordt of erfelijke factoren overeen komen. Een vaderschapsonderzoek geeft een vrij grote betrouwbaarheid maar kan nooit met 100 procent zekerheid worden vastgesteld. De uitslag van het onderzoek is dan ook altijd 'zeer waarschijnlijk'.

Lees verder

• Kinderalimentatie onderling regelen
• Het innen van alimentatie