nieuws uitgelicht

Broodje asbest: Een nieuw voedselschandaal?

Het TV-programma Zembla had donderdag 9 januari 2014 een primeur. In de bakkerijen van de grootste bakker van Nederland, Bakkersland, bleek tot driemaal toe asbest te zijn vrijgekomen. De asbest zat verwerkt in een van de ovens van Bakkersland. In Nederland waren we al geschokt door de paardenvlees-affaire en het gesjoemel van vleesgroothandelaar Willy Selten. Is het zoveelste voedselschandaal?

Zembla: drie incidenten met asbest

Volgens Zembla zat de asbest in de isolatie van de bakovens. De asbest is vrijgekomen tijdens drie verschillende incidenten. In 2011 brak een asbestplaat in de oven te Wateringen. In maart 2013 kwam er asbest vrij in een vestiging te Waalwijk. Vier maanden later was er weer een incident. Deze keer kwam er asbest vrij in de bakkerij te Zwanenburg. Tijdens dat laatste incident is er asbest op het brood terecht gekomen. Die bewuste partij brood is toen uit de handel gehaald. Naar aanleiding van dat incident heeft Bakkersland besloten de ovens te vervangen. Bakkersland leverde vooral aan de Albert Heijn en de Jumbo.

Asbest

Asbest is een natuurproduct. Het bestaat uit microscopisch kleine minerale vezels, die in allerlei materialen verwerkt kunnen worden. Asbest is sterk, slijtvast, én het is praktisch onbrandbaar. Daarom werd asbest tot in de jaren tachtig veel gebruikt in woningen en in de scheepsbouw. Op zichzelf is een asbestplaat niet gevaarlijk. Asbest wordt pas gevaarlijk als de vezels ingeademd kunnen worden. Dat gebeurt als een asbestplaat breekt, en er asbeststof vrijkomt. Het gebruik van asbest in nieuwe constructies is verboden. Maar veel oudere constructies bevatten dit materiaal nog wel. De ovens van Bakkersland zijn zo'n veertig jaar oud. Zolang deze constructies geen risico's voor de werknemers oplevert, hoeft een bedrijf ze niet te vervangen.

Asbest en risico's voor de werknemers van Bakkersland

Het lijkt erop dat de ovens van Bakkersland wel degelijk risico's opleverden voor de werknemers. Tijdens de incidenten zijn er platen gebroken en is er asbest vrijgekomen. Volgens Zembla is er zeker één medewerker die kanker heeft gekregen door de asbest. De man moest in de oven kijken of het brood al klaar was. Daarvoor trok hij, met een koordje, een luikje open. In het koordje en het luikje zaten asbest. De oven was dus onveilig, en had vervangen moeten worden. Dat heeft Bakkersland uiteindelijk ook gedaan.

Zijn er risico's voor de consument?

Er kán dus asbest in het brood terecht komen. Reden tot ongerustheid? Ingeademde asbest is ronduit gevaarlijk, en kan diverse vormen van kanker veroorzaken. Dit komt omdat de microscopische vezeltjes de longen irriteren. Doordat het weefsel zo geïrriteerd wordt, kan er kanker ontstaan. Maar dat is wat er in de longen gebeurt. Wat er gebeurt als de vezels worden opgegeten in plaats van ingeademd, is nog onbekend.

Volgens Joachim Aerts, longarts bij het Erasmus MC, is het nog nooit bewezen dat het eten van asbest gevaarlijk is. Maar het is ook nog nooit bewezen dat het niet gevaarlijk is. Bovendien zou het ook kunnen dat er ook asbest op het brood is terechtgekomen. Theoretisch is het dan mogelijk dat er wellicht een vezeltje wordt ingeademd als het brood uit de zak wordt gehaald.

Asbest op brood is wellicht niet bewezen gevaarlijk, maar veilig is het ook niet te noemen. Bovendien is het niet bepaald een prettig idee. Hoe groot is de kans, dat er daadwerkelijk 'asbestbrood' in de supermarkt verkocht is? Volgens de woordvoerder van de Albert Heijn is het 'een bekend gegeven' dat bakkersovens soms asbest bevatten. Dit geldt waarschijnlijk voor meer bedrijven dan Bakkersland alleen. Daarom laat de grootgrutter haar brood steekproefsgewijs onderzoeken op asbest. De woordvoerder benadrukt dat broden bij de Albert Heijn nooit een spoortje asbest hebben bevat. 'Nu niet en in het verleden ook niet'.

Asbest, een nieuw voedselschandaal?

Asbest in ons brood! Het klinkt erg bedreigend. Maar als het over mondelinge inname gaat, weten we niet eens of asbest wel écht gevaarlijk is. En zelfs als het gevaarlijk zou zijn, dan lijkt de kans dat het in ons brood terecht gekomen is, in dit geval vooralsnog niet zo groot.

Toch draagt dit nieuws niet bij aan het vertrouwen in de voedselindustrie. Dit vertrouwen heeft de laatste jaren nogal wat klappen opgelopen. Veel mensen hebben het gevoel dat ze niet meer weten wat ze eten, en dat de voedselindustrie het niet zo nauw neemt met de voedselveiligheid. Zoals het nu lijkt, nam Bakkersland het immers ook niet zo nauw met de veiligheid van haar werknemers. Daarom zou dit nieuws, begin 2014, zich wellicht tot een nieuw voedselschandaal kunnen ontwikkelen.

Positief punt hieraan: Mogelijk leidt dit schandaal dit tot publieke druk op andere bedrijven, zodat zij hun oude asbestovens eindelijk eens vervangen.

Lees verder

• Zes bizarre dingen die je nog niet wist over eten
• Zeven misverstanden over gezond eten ontkracht