Hoe oud kan de mens worden?

We worden gemiddeld steeds ouder. In het jaar 1900 werd de mens gemiddeld slechts 45 jaar oud. In het jaar 2000 was dit gemiddeld 78 jaar. In 2060 zal de gemiddelde levensverwachting op 85 jaar liggen. Maar wat bepaalt de uiteindelijke leeftijd? Vaak wordt gedacht dat we ouder worden door gezond te leven. En dit klopt grotendeels ook. Maar de levenslimiet ligt al eeuwenlang rond de 85 jaar. Dit houdt in dat de meeste mensen niet ouder worden dan 85, ondanks dat ze in goede gezondheid leven. In de toekomst moet het mogelijk zijn om de levenslimiet te beïnvloeden.

De gemiddelde levensverwachting

In vroegere tijden was de gemiddelde levensverwachting van de mens laag. Dit komt onder andere door hoge sterftecijfers onder kinderen. Het verdwijnen van gevaren en de steeds betere medische zorg heeft ervoor gezorgd dat de gemiddelde levensverwachting van de mens is door de eeuwen heen enorm is gestegen.

Stenen tijdperk

Deze periode wordt ook wel de prehistorie genoemd. Er werd gebruik gemaakt van stenen werktuigen. Metalen werktuigen waren er toen nog niet. Deze periode loopt van 2.500.000 tot 10.000 jaar geleden. Tijdens het stenen tijdperk werd de mens gemiddeld 19 jaar oud.

Romeinse rijk

Het Romeinse rijk liep van ongeveer de zesde eeuw vóór Christus tot de vijfde eeuw na Christus. In deze periode werd de mens gemiddeld 22 jaar oud.

Middeleeuwen

De periode van de middeleeuwen liep van het jaar 500 tot 1500. De agrarische economie was kenmerkend voor deze periode. In de middeleeuwen werden de mensen gemiddeld 25 jaar oud.

1900

In het jaar 1900 vond de Boerenoorlog plaats. Ook ontstond toen de ongevallenwet. Rond het jaar 1900 werd de mens gemiddeld 45 jaar oud.

1950

Vijf jaar na de tweede wereldoorlog (1940-1945) was de gemiddelde levensverwachting van de mens gestegen tot 71 jaar. Een enorme stijging, vergeleken met 50 jaar eerder. Dit was vooral te danken aan de medische vooruitgang.

2000

Rond de eeuwwisseling werd de mens gemiddeld 78 jaar oud.

2012

In het jaar 2012 was de gemiddelde levensverwachting 81 jaar. De stijging is minder spectaculair dan andere perioden.

2030

In 2030 ligt de gemiddelde levensverwachting op 83 jaar.

2060

Verwacht wordt dat in 2060 de levensverwachting op een gemiddelde van 85 jaar ligt.

Vrouwen worden gemiddeld 2-4 jaar ouder dan mannen. De gemiddelde levensverwachting is dan ook een gemiddelde tussen mannen en vrouw.

Leefomstandigheden zijn bepalend voor de leeftijd

Allereerst moeten we ons afvragen waarom de mens steeds ouder wordt. In het stenen tijdperk stierven de meeste mensen aan gevaren van buitenaf zoals kou, extreme weersomstandigheden, roofdieren, verwondingen tijdens de jacht, insecten etc. In de middeleeuwen waren het vooral ziekten die voor sterfte zorgden. In tijden van oorlog stierven veel mensen als gevolg hiervan. Daarnaast werden mensen door de pest (zwarte dood) tussen 1347 en 1351 ook niet oud: toen stierf ruim een-derde van de Europese bevolking hieraan.

Ondanks het feit dat mensen toen vroeg konden sterven, wil dit niet zeggen dat er geen mensen waren die wél oud werden. De gemiddelde levensverwachting wordt bepaald door de leeftijd van alle gestorven mensen bij elkaar op te tellen en te delen door het aantal mensen.
Bijvoorbeeld:

• Jan sterft met 3 jaar aan wiegendood
• Anne sterft met 15 jaar aan leukemie
• Kees sterft met 64 jaar door een verkeersongeval
• Piet sterft met 68 jaar door een hartaanval
• Miep sterft met 78 jaar door diabetes
• Trees sterft met 84 jaar door ouderdom
• Geert sterft met 89 jaar door prostaatkanker

Samen worden deze 7 personen 401 jaar oud. De gemiddelde levensverwachting voor deze groep bedraagt 401 / 7= 57,2 jaar

Levensverwachting versus levenslimiet

De levensverwachting is wat anders dan de levenslimiet. De levenslimiet wordt bepaald door onze genen. Veroudering en sterfte zijn bij de geboorte al vastgelegd. Na een bepaald aantal jaren staken de genen hun taken. Het aantal delingen van lichaamscellen is aan een maximum aantal beperkt. Daarna worden er geen nieuwe lichaamscellen meer aangemaakt. Daarnaast zijn nieuw gevormde lichaamscellen na een bepaald aantal jaar kwalitatief veel minder goed. Hierdoor laten organen het afweten en sterft het lichaam.

De leefomstandigheden bepalen in grote lijnen hoe oud iemand wordt. Al eeuwenlang ligt de levenslimiet rond de 85 jaar. Uiteraard zijn er uitschieters naar boven toe, maar die uitschieters vind je overal. Onder de meest gunstige omstandigheden konden mensen in het stenen tijdperk ook 85 jaar oud worden. Dit was echter voor nagenoeg niemand weggelegd. Ziekten en gevaren zorgden vaak voor een lagere levensverwachting.

In de toekomst kan de levenslimiet hoger zijn

Tot het jaar 2060 zal de levensverwachting stijgen tot gemiddeld 85 jaar oud. Dit heeft te maken met verbeterende leefomstandigheden evenals door verbeterde medische zorg. Daardoor leven we relatief langer in goede gezondheid. Onderzoekers zijn bezig met het genezen van ouderdom, waardoor genen als het ware gerepareerd kunnen worden. Dit zal met bijvoorbeeld gentherapie of stamceltherapie mogelijk moeten zijn. In hoeverre dit in de toekomst mogelijk gaat worden is onduidelijk. De oudste (erkende) persoon in de periode 1955-2015 werd 122 jaar oud. Er zijn mensen die geclaimd hebben nog ouder te zijn. Ze konden echter nooit een geboortebewijs overleggen.