Tefal antiaanbaklaag ongezond? Zijn teflon en PFOA giftig?

Met een antiaanbaklaag in je pan, bespaar je je een hoop gedoe. Nooit je eten aangebakken en schoonmaken is een fluitje van een cent. Maar steeds vaker wordt er gesproken over de gevaren die er aan een dergelijke teflon-laag zouden kleven. Dat het giftig is of zelfs kankerverwekkend. Hoe zit de vork in de steel en worden teflon-pannen per 2015 verboden? De pannen met antiaanbaklaag zijn in de praktijk enorm handig. Je hebt maar een klein beetje olie of boter nodig om te bakken. En het eten dat je klaarmaakt, bakt nooit aan. Dat is prettig tijdens het eten. Maar net zo fijn, na de maaltijd, wanneer de vaat weer schoon moet. Om een stevig aangekoekte pan weer goed schoon te krijgen, is vaak een behoorlijke klus. En bepaald niet leuk. Domweg in de vaatwasser zetten is er meestal ook niet bij.

Al die problemen verdwijnen dus met een pan met antiaanbaklaag. Reinigen is in de praktijk erg eenvoudig: je spoelt de pannen immers zo schoon. En kunnen bakken met minder vet is natuurlijk ook een groot voordeel in deze tijd van overgewicht en bewustzijn rondom gezondheid. Tefal is wel het bekendste merk als het gaat om antiaanbaklagen. De naam van het bedrijf is er zelfs op gebaseerd ('Tef' van Teflon en 'al' van aluminium). Maar van merken als HEMA, BK en onbekende namen kom je de pannen met antiaanbaklaag tegen. Maar wat is eigenlijk een antiaanbaklaag?

De antiaanbaklaag

De antiaanbaklaag is gemaakt van teflon dat ook wel PTFE wordt genoemd. Dit is een kunststof dat uit 1938 stamt. Toen is het ontdekt in een laboratorium. Om de kunststof vast te maken aan de pan zelf wordt de stof PFOA gebruikt. Bij beide stoffen kunnen als gevolg van verhitting dampen vrijkomen. Daarnaast kan de laag beschadigd raken door scherpe voorwerpen of door slijtage.

Giftige dampen door verhitting

Omdat zowel PFTE (Teflon) als PFOA een kunststof is, zullen ze verdampen vanaf een bepaalde temperatuur. Voor PFTE is dat bij 391 graden en voor PFOA al bij 260 graden. Op dat moment komen er gassen vrij die giftig zijn. Deze dampen worden zelfs als doodsoorzaak nummer één genoemd van vogels die als huisdier gehouden worden. Dit omdat vogels heel gevoelig zijn voor giftige dampen. Om die reden worden er ook vogels in de mijnbouw gebruikt. Gaat een vogel dood, dan weet je dat er iets in de lucht hangt. Veel eerder dan je dat zelf zou merken.

Zijn Teflon dampen schadelijk voor de mens?

Of de dampen nu schadelijk zijn voor mensen en in welke mate is een onderwerp waar de meningen over uiteen lopen. Hele harde bewijzen zijn er niet. Zo werd de stof door de Amerikaanse overheid goedgekeurd in 1959, nadat onderzoek had aangetoond dat de giftigheid van vrijkomende dampen minder groot was dan die van gebruikelijke oliën.

Toch zijn er veel mensen die anders beweren. En eerlijk is eerlijk, het lijkt aannemelijk dat in het beste geval dit soort dampen niet schadelijk zijn voor mensen. Is de werkelijkheid anders, dan zal het toch niet al te gezond zijn. Op de vraag of het kankerverwekkend is, zal naar alle waarschijnlijkheid voorlopig geen antwoord komen. En misschien wel helemaal niet. Maar dat wil niet zeggen dat er geen verbetering mogelijk is.

PFOA wordt verboden, Teflon niet

Per 2015 mogen fabrikanten geen PFOA meer gebruiken in de productie van pannen. Dit is echter niet vanwege de eerder genoemde mogelijke risico's tijdens het koken. Bij de productie van Teflon met gebruik van PFOA komen namelijk stoffen vrij die schadelijk zijn. De overheden willen dit aan banden leggen en verbieden daarom het verdere gebruik van de stof.

Dat betekent dat er nog steeds Telfon-pannen gemaakt zullen worden. Er is dus nog steeds een potentieel risico met oververhitting. Positief is wel dat bij teflon pas giftige dampen vrijkomen bij 391 graden, wat natuurlijk een stuk hoger is dan de 260 graden van PFOA.

Hoe gebruik je de teflon pan het beste?

Wil je toch graag met Teflon pannen koken, dan moet je op een aantal zaken letten. In de eerste plaats moet je voorkomen, dat de pan enorm verhit wordt. Daarnaast moet je nooit met scherpe voorwerpen over het oppervlak gaan. Ook schoonmaken met schuursponsjes en dergelijke is niet aanbevolen. Tot slot inspecteer je de pan regelmatig. Zie je een beschadiging, dan moet je de pan niet meer gebruiken. Anders is de kans erg groot dat er stukjes teflon in je eten terecht komen en je die dus binnenkrijgt.