Als je de dood in de ogen ziet

Als je een ziekte hebt dan wordt er wel eens gezegd dat je de dood in de ogen ziet. Immers, je wilt niet dood, maar je ziekte gaat binnen afzienbare tijd toch een einde aan je leven maken en de dood kruipt naderbij. Als je daar continu stil bij gaat staan, dan heb je zelfs die laatste periode van je leven geen leven meer. Dus steeds meer mensen kiezen er voor om die laatste periode nog “te handelen”. Wat kan je zoal doen?

Dichter bij de dood

Strikt genomen kan het met iedereen zo voorbij zijn in het leven en het lastige bij een dodelijke ziekte is dat je er vaak langzaam naartoe “kruipt”. Word je overreden of vindt er een ander ongeluk plaats of word je overvallen door een plotseling dodelijke aandoening, dan gaat het meestal zo snel dat je geen kans krijgt voor dit proces. Is dit beter? Voor veel mensen wel, maar helaas hebben we het niet altijd voor het kiezen. Als dit dan toch een gegeven is, dan kan je maar beter duidelijk zijn tijdens dit proces.

Geen garanties

Hoewel je van alles heden ten dage ziek kunt worden, geldt er een algemene regel dat als je over het algemeen gezond eet en leeft, je de meeste kans op oud worden – in gezondheid – hebt. Garanties worden er echter niet afgegeven en dus sluipt er bij steeds meer mensen een ziekte in die je lichaam “opsoupeert” zoals bij kanker of een ziekte die je immuunsysteem lam legt.

Met dit gegeven wil dat nog niet zeggen dat je de dood als een zware wolk over je heen moet laten hangen. Je kunt je beperkte tijd ook proberen zo prettig en zinvol als mogelijk in te zetten. Er zijn tal van mogelijkheden, zoals:

• Zorg voor een goede gesprekspartner, want de kans dat je zo nu en dan je verhaal kwijt moet, is zeker aanwezig. Dat hier je mogelijke angsten ook onder woorden gebracht moeten worden, is evident. Maar soms lucht een dergelijk gesprek ook vaak op en geeft je energie voor de volgende periode.
• Sommige mensen zijn altijd vaag in hun bewoordingen, bewust of onbewust. Gegeven je beperkte tijd, kan je maar beter helder en concreet worden naar je gesprekspartners. Er wordt vaak gezegd dat terminale mensen kinderlijk eerlijk zijn, maar we zijn het niet meer gewend en dus zien we het als “vreemd”. Maar bedenk ook in zijn algemeenheid eens hoe verfrissend een kinderlijk eerlijk iemand kan zijn.
• Voor een groeiende groep helpt het deze tijd goed door te komen, door het verhaal op papier te zetten. Van het begin tot je huidige angsten, hoe die er uit zien en hoe je je mogelijke “toekomst” elders ziet. Alles mag in een dergelijk verhaal voorbij komen, zolang je je verhaal maar vastlegt.
• Als het betekent dat je hulp van buiten nodig hebt om deze nare tijd goed door te komen, zorg dan dat je deze hulp krijgt. Geef aan wat je nodig hebt c.q. zoekt en waarom dat zo is, dat maakt het gemakkelijker voor de ander en zal het proces met een dergelijke iemand versnellen.

Laat angst nooit je drijfveer zijn, bespreek heeft, beschrijf het … en doe er dus iets mee. Het maakt je in een strijd, die je hoe dan ook gaat verliezen, een stuk sterker als mens.

Zinvol leven

Wat iemand als zinvol leven ziet is heel persoonlijk en dus niet in zijn algemeenheid in te vullen. Wel is het zo dat er nagenoeg altijd een bepaalde rust nodig is om deze tijd zinvol door te komen. Zorg dat je bedenkt wat je wilt zeggen, zien, doen. Voor de een zullen dit excessen zijn die je anders mogelijk helemaal nooit gedaan zou hebben en voor de ander is dat verre familie in het buitenland opzoeken. Familie die je bij een langer leven mogelijk nog wel een keer opgezocht zou hebben. Of je wilt een stukje aarde zien dat al heel lang in je hoofd zat. Maar het kan ook iets relatief eenvoudigs zijn als het leren bespelen van een instrument. Natuurlijk word je geen virtuoos, maar het proces op zich is vaak het gegeven dat uitnodigt. Het kan werkelijk van alles zijn, maar niets is zo “prettig” om – als het zover is – in alle rust je ogen te kunnen sluiten.

Er wordt steeds vaker “gezien” door naasten dat een vredig ingeslapen geest een zacht gezicht heeft. Sommige hebben zelfs een voorzichtige glimlach om te lippen. Dit wordt in direct contact gebracht met het vredig inslapen, ook bij een ziekte die je behoorlijk wat pijn gedaan heeft. Ze noemen het “vredig heengaan” … waar dit “heengaan” dan ook uit bestaat.

Tot slot

Hoewel de dood voor sommige mensen nog als een verlossing komt, hangen de meeste mensen aan het leven. Maar dat leven moet dan wel menswaardig zijn en juist die menswaardigheid is iets waar we steeds nadrukkelijker mee bezig zijn.

Invulling geven aan het leven, ook al is het nog kort, kan een grote mate van voldoening geven én een stuk angst wegnemen. Soms met de hulp van anderen en zo ja, wees daar dan in ieder geval heel duidelijk over. Het leven is te kort…