Hoe houden we onze hormonen in balans?

Hormonen houden de mens bezig, dit geldt zowel letterlijk als figuurlijk en is als sinds de mensheid. We hebben er soms last van, maar het brengt de mens ook veel. Hormonen zijn in meerdere opzichten van levensbelang. Nu zijn we de tijd voorbij dat we ons volledig laten leiden door onze hormonen, maar dat neemt niet weg dat we de natuur desgewenst graag een handje helpen deze in balans te houden. Hoe werken hormonen en hoe kan je hormonen in balans houden?

Wat zijn hormonen?

Hormonen zijn stoffen die je lichaam zelf aanmaakt en de regelaars van allerlei functies in het lichaam. Zo beïnvloeden ze ook allerlei processen in het lichaam. Vergelijk het met het afgeven van instructies aan het lichaam. Als een orgaan of weefsel specifieke receptoren - een soort ontvangers - heeft, dan kunnen hormonen deze organen en weefsels stimuleren of juist afremmen. Hormonen beïnvloeden processen zoals:

• het groeiproces en de ontwikkeling
• de stofwisseling
• het rijpen van geslachtscellen
• de bloeddruk
• de spijsvertering
• de zout- en waterhuishouding
• orgaanfuncties
• verbruik reserves
• gedrag en emoties

Hormonen worden aangemaakt in verschillende klieren, zoals de hypothalamus en de hypofyse. Maar ook de pijnappelklier en epifyse, de schildklier en bijschildklieren, alvleesklier, bijnieren, zwezerik, eierstokken en zaadballen. Via de bloedbaan vinden de hormonen hun weg en ze worden uiteindelijk weer afgebroken in de lever.

Verschillende soorten hormonen

Er zijn verschillende soorten hormonen en globaal zijn ze in te delen in de eiwithormonen en de steroïdhormonen. Enkele van de functiegroepen zijn de bekende geslachtshormonen zoals oestrogeen, progesteron en testosteron. Verder kennen we de groeihormonen, de bloedsuikerspiegel kent insuline als hormoon, de schildklier thyroïden en de spijsvertering onder meer gastrine.

Balans in je hormoonhuishouding

Hormonen beïnvloeden ons leven meer dan we ons vaak realiseren. Als de hormonen als het ware in de war zijn, dan kunnen er foute instructies afgegeven worden aan het lichaam. Dit kan leiden tot verschillende problemen, waarbij te denken valt aan:

• niet te verklaren gewichtsschommelingen
• depressies
• PMS, voluit premenstrueel syndroom

Overigens kunnen de uit balans geraakte hormonen over het algemeen ook weer in balans gebracht worden. Er zijn enkele zaken waar je op moet letten die kunnen bijdragen de hormonen weer in balans te krijgen.

Voeding
Om meerdere redenen is letten op je voeding essentieel. Alles wat je tot je neemt, heeft effect op je lichaam en het is dus afhankelijk van wat je eet of dit goed of niet goed is voor je lichaam. Maak een begin met het niet overslaan van maaltijden én zorg dat je tijdens al deze maaltijden de stoffen binnenkrijgt, waar je lichaam op moet functioneren. Grofweg ingedeeld in de groepen koolhydraten, vetten en eiwitten.

Als eerste de koolhydraten, deze bouwstoffen geven je energie. Dit is tevens een lastige, want van koolhydraten kan je snel te veel binnenkrijgen. Koolhydraten zitten namelijk in allerlei producten en kan je dus apart in geringe mate innemen. Vetten zijn ook belangrijk voor het lichaam, waar weer een onderverdeling te maken is in de betere onverzadigde en slechtere verzadigde vetten. Let ook hier op voor een te grote inname. Het lichaam slaat het namelijk op als reserve voor barre tijden. Maar die kennen we in de huidige maatschappij niet meer, dus worden die reserves niet meer opgesoupeerd en we nemen langzaam toe in gewicht. Eiwitten zijn essentiële bouwstoffen om de weefsels, spieren en organen te onderhouden. Als je te weinig koolhydraten en vetten binnenkrijgt, kunnen eiwitten ook ingezet worden als energiebron. Toch heb je ze voor een evenwichtige hormoonhuishouding alle drie nodig. De grootste verstoorders van de hormoonhuishouding zijn de suikers. Geregeld en gezond eten zorgt voor een spijsvertering die continue bezig is en waar geen hongerbuien opgevangen worden met snelle suikers.

Bewegen

Het lijkt een inkopper, maar bewegen is echt belangrijk om ook je hormoonhuishouding in balans te houden. Verschillende intensievere sporten verlagen je cortisol en adrenaline. Maar even zo goed ga je dagelijks een lekker stuk wandelen (ga voor het optimale effect, in ieder geval een half uur lopen en stap stevig door). Hierbij hoef je niet specifiek ergens naar toe te gaan, maar gewoon een stuk lopen en je gedachten loslaten. Na een stuk wandelen kom je meestal veel rustiger en in balans thuis.

Stress

Stress heeft een negatief imago en associëren we vaak met grote drukte en dit voor langere tijd. Daar zit hem nu net de crux. Een beetje stress kan je juist scherp houden, maar als het te lang aanhoudt dan kunnen deze stressoren de werking van de bijnieren teniet doen. Je kunt oververmoeid raken en de hang naar inname van suiker neemt toe, met alle gevolgen van dien.

Verder wordt je weerstand minder en maak je cortisol aan. Cortisol houdt vet vast en van aanhoudende stress kan je depressief worden. Belangrijk dus om de stressfactor in je leven onder controle te houden. Dat begint met alert zijn als je voelt dat de stress je in de greep heeft. Er zijn verschillende zaken die je kunt ondernemen om aanhoudende stress onder controle te krijgen én te houden.

Nachtrust

We weten allemaal dat je voor het dagelijkse herstel en opladen goede nachtrust onontbeerlijk is. Je lichaam moet voldoende kunnen rusten en herstellen en daar staat gemiddeld zo’n 8 uur per nacht voor. Cortisol kan je wakker houden en kan op deze wijze je aan te maken melatonine (die je nodig hebt om in slaap te komen) dus verstoren. Zo kunnen stress en het ontbreken van een goede nachtrust meer met elkaar te maken hebben dan we ons realiseren. Als je er last van hebt, probeer dan wat uit om toch de slaap te vatten.

Tot slot

Hormonen zijn essentieel voor ons functioneren en hormonen kunnen ons dus ook laten disfunctioneren. Dit maakt het alert zijn op een hormoonspiegel om het in balans houden des te belangrijker. Je kunt niet zeggen dat je het 100% onder controle kunt hebben, maar je kunt er wel naar streven je hormoonhuishouding zoveel als mogelijk in balans te hebben.