Afdruk maken van het gebit bij de tandarts

Afdrukken maken van het gebit: niemand ervaart dit als prettig. Toch moet deze handeling soms plaatsvinden, bijvoorbeeld voor het plaatsen van een prothese of beugel. De afdruk geeft de tandarts of specialist gedetailleerde informatie over de vorm en locatie van de tanden, maar daarnaast ook de anatomie van de omringende weefsels. In het forensisch onderzoek worden ook afdrukken genomen van het gebit (voor bijvoorbeeld sporenonderzoek en bijtafdrukken).

Afdrukmateriaal: alginaat

Het materiaal dat in de lepels wordt gedaan is alginaat. Alginaat wordt gemaakt van zeewier en is verkrijgbaar in poedervorm. Meng je het met genoeg water, dan krijg je materiaal dat lijkt op vloeibaar rubber. Warmte bevordert het hardingsproces en zo krijg je vrij nauwkeurige afdrukken van het gebit.

Alginaat is zuur, dus meerdere afdrukken (bijvoorbeeld door foute plaatsing in de mond) moeten worden vermeden. Immers, zuren lossen het tandglazuur op met erosie tot gevolg.

Lepel in de mond

Het afdrukken maken ten behoeve van bijvoorbeeld het plaatsen van een beugel (vaste voorziening) bij een orthodontist is voor de patiënt niet fijn. Een enorme lepel wordt tweemaal in de mondholte geplaatst, gevuld met het alginaat. Bij plaatsing over de tandenboog 'stroomt' dit alginaat daarnaast nog uit de lepel. Over het algemeen wordt een afdruk van de tanden in de bovenkaak minder comfortabel ervaren als van de onderkaak. Dit komt omdat het afdrukmateriaal makkelijker richting de huig en keel kan stromen. Indien er goed is gemengd, zal de alginaat snel hard worden en worden vervelende ervaringen voorkomen.

Afleiding zoeken in de stoel

Een gevolg hiervan is dat in veel gevallen de kokhalsreflex optreedt. Om dit te onderdrukken kunt u afleiding zoeken, bijvoorbeeld door in de stoel uw linkerbeen omhoog te tillen. En belangrijker nog: probeer door de neus te ademen. Dit laatste werkt erg effectief.

In de mondholte is het relatief warm, waardoor het alginaat sneller hard wordt dan bij kamertemperatuur. De tandarts kan daardoor de afdruk vrij snel nemen - in principe houdt hij/zij gedurende het hardingsproces de lepel constant vast om de patiënt gerust te stellen.

Gebit in gipsmodel

Nadat de afdrukken van het gebit zijn genomen worden ze afgespoeld met water en in een zakje gedaan, die van te voren even is bevochtigd. In een vochtige atmosfeer vervormt de alginaat afdruk het minst. Water in het zakje kan opgenomen worden door de afdruk, dat vervormingen geeft. Laat dus niet te veel water achter in het zakje. Hierna kunnen (gelabeld) de afdrukken naar een tandtechnisch laboratorium om gips in te gieten. Na afwerking en harding wordt er zo een mooi gipsmodel van het gebit verkregen.

Hockey bitje

Bij sommige sporten is een bitje aan te raden (denk aan bitjes voor hockey, boksen, rugby en kickboksen). Je hebt hiervoor universele bitjes, die je eerst in kokend heet water moet onderdompelen alvorens ze in de mond te plaatsen. Als je dan dichtbijt, vervormt het bitje in de juiste vorm. Je kunt ook een bitje op maat laten maken bij de tandarts of tandtechnicus. Vraag bij hun naar de mogelijkheden. Tot 18 jaar worden voor kinderen vanuit de basis jeugdzorg bij de tandarts in ieder geval gebitsbeschermers vergoed.