Een aantal soorten gehoorbescherming en hun toepassing

Tijdens geluidsoverlast zijn ze een uitkomst: oordoppen en oorkappen. Gehoorbeschermers worden veel gebruikt tijdens concerten, op de werkvloer, in het vliegtuig of ten behoeve van een goede nachtrust. Gehoorbescherming is er in vele maten, soorten en prijzen, ze variëren van goedkope wegwerp-exemplaren tot exclusieve op maat gemaakte otoplastieken. Van belang is om oordoppen regelmatig schoon te maken, bij oorkappen is dit minder van belang. Op de verpakking van duurdere gehoorbescherming staat vaak het aantal decibel vermeld dat ermee wordt gereduceerd.

Inhoud

• Richtlijnen omtrent gehoorbescherming
• Situaties waarin gehoorbescherming wordt gebruikt
• Een aantal soorten gehoorbescherming
• Reinigen van gehoorbescherming

Richtlijnen omtrent gehoorbescherming

In Nederlandse arbowetgeving is vastgelegd dat boven 80 decibel (dB) gehoorbescherming wordt aanbevolen, boven 85dB is gehoorbescherming wettelijk verplicht. Zijn de gebruikte gehoorbeschermers niet toereikend om het geluid tot 80 dB terug te brengen dan moeten werkzaamheden en blootstelling aan het geluid worden ingekort. Ook beneden 80 dB kan al gehoorschade ontstaan, de FNV pleit dan ook voor strengere normen en zou het liefst zien dat gehoorbescherming al vanaf 75 dB verplicht wordt. Voor de duidelijkheid; 80 dB is geluid waarbij twee mensen elkaar zonder stemverheffing nog verstaanbaar kunnen toespreken en waarbij de afstand tussen deze personen een meter is. De volgende cijfers zijn afkomstig van de FNV en laat de duur en het maximale geluidsniveau (in dB) zien waaraan iemand blootgesteld kan worden zonder gehoorbescherming:

• 80 decibel 8 uur per dag
• 83 decibel 4 uur per dag
• 86 decibel 2 uur per dag
• 89 decibel 1 uur per dag
• 92 decibel 1/2 uur per dag
• 95 decibel 1/4 uur per dag

Bij elke toename van 3 dB moet de duur van de blootstelling aan het geluid met de helft worden verkort, bij 110 dB vindt blijvende gehoorbeschadiging al binnen een halve minuut plaats.

Situaties waarin gehoorbescherming wordt gebruikt

Voor de hand liggende situaties waarin gehoorbescherming nodig is zijn de werkvloer wanneer met machines wordt gewerkt, of tijdens bezoek aan muziekconcerten en discotheken. In deze situaties is gehoorbescherming een vereiste om gehoorbeschadiging te voorkomen. Maar gehoorbescherming kan ook minder urgent zijn en gebruikt worden voor bijvoorbeeld een goede nachtrust, in het vliegtuig, in de (nacht-)trein of thuis om rustig te kunnen studeren. Daarnaast worden oordoppen gebruikt tijdens zwemmen, de functie is dan niet meer om geluid tegen te houden maar om ontstekingen aan de gehoorgang te voorkomen, indirect komt dit dus toch ten goede aan de gezondheid van de gehoorgang.

Een aantal soorten gehoorbescherming

Oordoppen van schuim

Van schuim gemaakte vaak gele oordoppen zijn waarschijnlijk de bekendste en de goedkoopste variant, in veel concertzalen hangt vaak een automaat aan de muur waar voor een paar euro een setje kan worden gekocht. Deze oorprop moet met de vingers tot een smalle cilinder worden gerold, daarbij is het van belang dat met de hand over het hoofd de oorschelp wordt vastgepakt. Door de oorschelp iets omhoog te trekken kan de gehoorgang een beetje worden opengetrokken, de gerolde prop kan dan zorgvuldiger in de gehoorgang worden gebracht en zo zal de gehoorgang beter worden afgesloten. Dit type gehoorbescherming is in veel winkels als drogisterijen verkrijgbaar. Geluidsreducties kunnen variëren van 15 tot 25 dB, echter de geluidsreducties zijn niet bij alle geluidsfrequenties gelijk. Een variant op de vaak wat (te) stevige schuimen oordoppen zijn zachtere versies die speciaal bedoeld zijn om tijdens de slaap in te doen, deze drukken minder onplezierig in de gehoorgang.

Beugelgehoorbescherming

Zeer handig zijn oordoppen die door middel van een beugel om de nek kunnen worden gedragen, ook als men ze even niet gebruikt kan deze toch makkelijk om de nek worden gehangen en heeft men ze altijd bij de hand. Dit type gehoorbescherming ziet men steeds vaker in concertzalen en discotheken. Merken zijn onder ander 3M, Moldex, EAR, Bilsom en Uvex. De geluidsreductie bedraagt vaak zo’n 25dB en er kunnen losse plugjes worden bijgekocht zodat de oude kunnen worden vervangen.

Universele oordoppen
Universele oordoppen hebben een vorm die lijkt op een paddenstoel, door deze vorm kan de oordop zich goed aan de gehoorgang aanpassen. Een voordeel van deze oordoppen is dat ze fijner zitten en men niet snel last van pijn krijgt hetgeen met goedkope schuimen oorproppen soms wel het geval is. Een bekend merk is Alpine die zowel gehoorbescherming voor op de werkvloer als voor musici maakt. Een ander merk is Elacin, deze zijn gericht op musici, geluidstechnici en bezoekers van concerten, ze reduceren het geluid met zo'n 20 tot 25 dB. Bij universele oordoppen wordt altijd de geluidsreductie op de verpakking vermeld, en er worden vaak verschillende filters meegeleverd met elk een eigen geluidssterkte. Het kenmerk van universele oordoppen is dat alle frequenties vaak met evenveel dB worden verlaagd en dus het totale geluidsbeeld behouden blijft. Zachtere volumes blijven bovendien behouden, hierdoor is een gesprek tijdens een lawaaierig concert met oordoppen zelfs beter te voeren dan zonder.

Op maat gemaakte gehoorbescherming

Bij een gehoorspecialist, audicien of audiologisch centrum kan men oordoppen speciaal op maat laten maken: de zogenaamde otoplastieken. Eerst wordt door de audicien door middel van een gel een vorm gemaakt van de gehoorgang, deze gel hardt uit en wordt dan uit het oor verwijderd. Het resultaat wordt naar de fabrikant opgestuurd en die kan er een oordop van maken waarbij in overleg met de klant en audicien gekozen kan worden voor verschillende geluidsfilters. Een op maat gemaakt oordop sluit goed af en zit altijd prettig. Doelgroepen zijn professionele musici, dj’s, maar ook mensen die als gevolg van een gehoorbeschadiging snel last krijgen van een teveel aan geluid. Overigens kan men bij de audicien en ook de opticien vaak ook de betere merken universele oordoppen kopen. Voor een afspraak met een audiologisch centrum is een verwijzing nodig van de huisarts of KNO-arts.

Oorkappen

De snel in het oog springende oorkappen worden vaak door wegwerkers en andere aannemers gebruikt, reducties kunnen zo'n 25 tot 35 dB bedragen. Een nadeel van dit type gehoorbescherming is dat men snel last krijgt van warme en zweterige oren, het grote voordeel is dat een oorkap makkelijk snel op- en afgezet kan worden en dat omstanders in de omgeving snel kunnen zien dat er kennelijk sprake is van een te luidde geluidsbron. Ook musici, vooral drummers, gebruiken de oorkap om in de oefenruimte voluit te kunnen oefenen. Sommige oorkappen zijn voorzien van een headset-systeem waarmee aannemers met elkaar kunnen communiceren.

Reinigen van gehoorbescherming

Goedkope van schuim gemaakte oordoppen moeten altijd eenmalig worden gebruikt, alle andere typen gehoorbescherming kunnen onbeperkt worden gebruikt en kunnen worden gereinigd met lauwwarm water en wat zeep, alcohol is ook een prima reinigingsmiddel, het ontsmet gelijk alle bacteriën. Topmerken als Alpine hebben vaak ook een eigen reinigingsmiddel of spray te koop waarmee hun universele oordoppen kunnen worden schoongemaakt. Tevens zijn er reinigingsbruistabletten te koop waarmee bijvoorbeeld op maat gemaakte otoplastieken kunnen worden schoongemaakt. Oorkappen worden in regel minder vaak gereinigd, er kan immers geen vuil vanuit de gehoorgang op deze gehoorbeschermers terechtkomen.