PAAZ: psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis

Een opname in een psychiatrische afdeling in een algemeen ziekenhuis (PAAZ) is voor veel patiënten minder stigmatiserend dan een opname in een psychiatrie. Een opname kan vrijwillig of onvrijwillig gebeuren. Echter alle opnames gebeuren volgens eenzelfde methode. Allereerst is er het opnamegesprek dat bestaat uit het gesprek zelf en een lichamelijk onderzoek. Ten tweede is er de observatiefase en tot slot het individueel therapieprogramma. Deze fases zorgen ervoor dat elke patiënt ondersteuning op maat krijgt.

Het PAAZ

PAAZ is de afkorting van Psychiatrische Afdeling in een Algemeen Ziekenhuis. De eerste PAAZ’en zijn opgericht op 8 juli 1964. Het doel van deze afdeling is om psychiatrische hulpverlening te bieden. Meestal moeten de patiënten op de afdeling zelf verblijven, maar soms is het ook mogelijk dat ze worden geholpen via daghospitalisatie.

De afdeling focust zich vooral op korte opnames (crisismomenten) van ongeveer 4-6 weken. Een aantal veel voorkomende problemen zijn suïcidepogingen, verslavingsproblemen, angststoornissen,... De mensen die hier aankomen worden hoofdzakelijk geholpen door psychiaters, psychologen en psychiatrisch verpleegkundigen. In het team zitten ook ergotherapeuten, bewegingstherapeuten, maatschappelijk werkers,...

Basisfunctie PAAZ

De meeste PAAZ’en kan je met elkaar vergelijken en hebben slechts kleine onderlinge verschillen in hun basisfuncties. Er zijn vier soorten basisfuncties: urgentiepsychiatrie, liaisonpsychiatrie, kortdurende behandeling en ambulante zorg.

Urgentiepsychiatrie
Urgentiepsychiatrie is voor dringende psychiatrische hulpverlening. Het kan ook gecombineerd worden met intensieve psychiatrische crisiszorg. Patiënten kunnen zich hier 24/24 en 7/7 aanmelden. Het gaat meestal over bedreigende en ernstige psychiatrische toestandsbeelden. Hierdoor is spoedeisende psychiatrie binnen de 24 uur nodig. Deze dienst kenmerkt zich vooral door hun onmiddellijkheid van zorgen en het belang van samenwerken tussen verschillende organisaties.

Liaisonpsychiatrie
Ten tweede hebben is er de liaisonpsychiatrie. Deze focust zich voornamelijk op personen met psychosomatische/psychiatrische problematiek die opgenomen zijn in het algemeen ziekenhuis. Het doel is om de zorg voor patiënten met lichamelijke en psychische aandoeningen te verbeteren.

Wat de liaisonpsychiatrie nog kenmerkt is dat de liaisonpsychiater de rol van consulent invult. Dit wil zeggen dat hij consultvragers adviseert, mee behandelt en soms de behandeling overneemt. Het consult wordt telkens aan het bed van de patiënt uitgevoerd. Belangrijk om te vermelden is dat de psychiater zich focust op de psychische aandoeningen die optreden bij patiënten met lichamelijke stoornissen.

Kortdurende behandeling
De volgende basisfunctie is de kortdurende behandeling. Zoals de naam het al zegt is deze behandeling van korte duur. Deze wordt uitgevoerd bij patiënten met een eerste acute psychiatrische stoornis en bij patiënten met een plotselinge verergering van een chronische stoornis.

Ambulante zorg
Tot slot hebben we de ambulante zorg. Er wordt vooral diagnostiek, oriëntatie, behandeling en begeleiding aan patiënten aangeboden. Kenmerkend is wel dat dit op een ambulante wijze is. Er vindt dus geen ziekenhuisopname plaats. Dit wordt ook wel polikliniek genoemd. Er zijn al algemene ziekenhuizen die zich gespecialiseerd hebben in bepaalde psychiatrische stoornissen, bijvoorbeeld anorexia. Het doel is om de patiënt niet meer volledig op te nemen, maar hem of haar naar huis te laten gaan.

Opname PAAZ

Een opname kan op twee manieren gebeuren. De eerste manier is vrijwillig. De patiënt of iemand die bevoegdheid heeft over de patiënt dient een verzoek in bij een PAAZ en wordt na goedkeuring opgenomen. Een tweede manier is een gedwongen opname. Dit gebeurt enkel als er ernstige psychische klachten zijn en deze een gevaar vormen voor de patiënt zelf of voor de omgeving. Meestal worden de personen doorverwezen door de huisarts, GGZ, psycholoog of psychiater.

Tijdens een opname is het de bedoeling dat de patiënten en de omgeving afstand nemen en nadenken over de voorgevallen situatie. Het personeel probeert dit te doen door middel van therapieën, individuele gesprekken, onderzoeken,... Op die manier krijgt zowel de patiënt als het personeel inzicht in het probleem. Hierbij is het de bedoeling dat er niet enkel op de aanleiding wordt gefocust, maar ook op de oorzaken.

Fase 1: opnamegesprek

Allereerst begint het PAAZ met een opnamegesprek met de cliënt en iemand uit de omgeving. Het is enorm belangrijk dat er ook iemand uit de omgeving (familie of partner) aanwezig is. Deze personen kunnen aanvullende informatie geven over het probleem. Ook worden deze personen geïnformeerd over wat er met de patiënt gebeurt tijdens de opname. Wanneer het opnamegesprek afgerond is, volgt er een lichamelijk onderzoek.

Fase 2: observatiefase

Na het opnamegesprek komt de observatiefase. Hierin wordt er onderzoek gedaan en samen gezocht met de cliënt naar het probleem en de beste behandeling. Deze informatie wordt samengebracht in een gestructureerd observatieverslag.

Fase 3: individueel therapieprogramma

De derde fase is het individueel therapieprogramma. Dit therapieprogramma sluit nauwer aan bij de problemen van de cliënt dan het programma dat in fase 1 werd gegeven. Wat wel opvalt is dat de therapieën niet altijd individueel zijn, maar meestal in groepen. De laatste fase is het ontslag. Dit wordt altijd besproken met de cliënt en de betrokken personen uit zijn of haar omgeving. Na ontslag volgt er een ontslagbrief naar de huisarts, de verwijzer en de eventuele vervolgbehandelaar.

Lees verder

• Psychiatrie: kinderen, jeugd en ouderen