Albino bij mens en dier

Iedereen heeft er wel eens van gehoord ; een albino... Albinisme komt zowel bij mensen als bij dieren voor... Het ontbreken van pigment bij dieren is bij zowel prooi als roofdier een probleem ; als prooi ben je niet meer "onzichtbaar" omdat je in plaats van je schutkleur nu een extra opvallende witte kleur hebt, als roofdier zien ze je al van verre aankomen... Vandaar dan ook dat er in de natuur (exclusief reservaten en dierentuinen) maar weinig albino's lang in leven blijven...

Definitie Albinisme

Albinisme is het aangeboren ontbreken van het pigment melanine in haar of huid, wat resulteert in een gedeeltelijk of geheel witte huid en rode ogen. Die huid is erg gevoelig voor de zon en verbrandt snel. Het wordt algemeen beschouwd als een afwijking, omdat bij de meeste soortgenoten wel pigment aanwezig is.

Dieren

Albinisme kan bij alle diersoorten voorkomen. Het hebben van een witte vacht of huid wil echter nog niet zeggen dat het per definitie om een albino gaat. IJsberen zijn een goed voorbeeld; elke ijsbeer hoort wit te zijn, maar niet elke ijsbeer is een albino. Sterker nog, er is maar weinig bekend van albino-ijsberen, simpelweg omdat ze niet opvallen. Bij gorilla's bijvoorbeeld is dat wel anders, zodra een gorilla een tekort aan pigment heeft zal dit direct opvallen.

Niet altijd spreekt men van albinisme als er geen pigment aanwezig is, bij diepzee dieren is het niet nodig dat ze pigment hebben, omdat er zo diep in de zee toch niets te zien is.

Er zijn een aantal bekende albino-dieren:

• De bekendste is ongetwijfeld de in 2003 overleden gorilla Sneeuwvlokje. Deze gorilla kon ouder worden dan normaal het geval is bij albino dieren omdat hij leefde in een dierentuin in Barcelona.
• Naast het opvallen is er namelijk nóg een probleem waardoor albino's niet vaak oud worden; door het gebrek aan pigment verbrand de huid ontzettend snel. Dat is niet alleen een pijnlijke situatie, maar ook een gevaarlijke, omdat huidkanker eerder voorkomt op huid die vaak of ernstig is verbrandt.
• Ook de zeer bekende amerikaanse kangoeroe Mulali heeft hier veel last van, zijn oppassers smeren hem iedere dag in met zonnebrandcrème, omdat de kangoeroe zelfs in de schaduw verbrandt.

Mensen

Ook bij mensen komt albinisme voor. Erg lastig, maar mensen kunnen zelf hun eten kopen, en ook diverse voorzorgsmaatregelen nemen tegen de zon. Wat bij mensen vaak een groter probleem is, dat zijn de ogen. Vaak hebben mensen met albinisme extra problemen met hun gezichtsvermogen. De bekendste albino-mens is Heino, de duitse zanger. Wat wel erg frappant is, is dat Heino helemaal geen albino is, maar een oogziekte heeft waardoor hij een donkere bril moet dragen. Hij heeft dus niet de voor albino's kenmerkende rode ogen.

Heel vervelende verhalen zijn verhalen uit Afrika, waar vroeger moeders van albino-kinderen samen met hun kind werden gestraft, omdat kennelijk de moeders iets verkeerd hadden gedaan. Tegenwoordig weten we gelukkig wat de oorzaak is van albinisme, en ook hoe het onstaat.

Ontstaan van albinisme

Waarom krijgen "normale" mensen een albino kind? Dat heeft met het DNA te maken. Van de ouders krijgt een kind de genen (eigenschappen) van de ouders. Elke eigenschap heeft een eigen specifieke code. Deze code bestaat uit 2 delen, genaamd alellen. Een kind krijgt dus een alel van pa en een alel van ma, en bij elkaar is dat dus de code voor de eigenschap van het kind. De eigenschappen kunnen zijn: blond of bruin haar, blauwe of bruine ogen (en ga zo maar door). Hoe kan het dan gebeuren dat het kind albino wordt terwijl de ouders nergens last van hebben. Dat is afhankelijk van de dominante en recessieve alellen. Een alel kan dominant of recessief zijn. Het dominante alel heeft altijd de overhand (anders gezegd, speelt de baas).

In de volgende uitleg gebruik ik een hoofdletter voor een dominant alel en een kleine letter voor een recessief alel. In dit voorbeeld gebruik ik de letter b voor bruin en de letter g voor groen.

• Een vader met bruine ogen heeft de code voor bruine ogen : Bg
• Een moeder met bruine ogen heeft de code voor bruine ogen : Bg
• Kind 1 krijgt de B van pa en de B van ma, samen dus de code : BB --> bruine ogen
• Kind 2 krijgt de B van pa en de g van ma, samen dus de code : Bg --> bruine ogen
• Kind 3 krijgt de g van pa en de B van ma, samen dus de code : Bg --> bruine ogen
• Kind 4 krijgt de g vanpa en de g van ma, samen dus de code : gg --> groene ogen

Omdat er maar weinig mensen het alel voor albinisme bij zich dragen, moet het dus wel een erg grote toeval zijn dat 2 mensen met een recessief alel voor albinisme samen een albino-kind krijgen.

Zo is het dus ook logischer dat een albino ouder een "normaal" kind krijgt, dan dat een albino-ouder zelf ook een albino kind krijgt. Omdat het alel maar zo weinig voorkomt moet de albino-ouder dus maar net iemand treffen die het recessieve alel bij zich draagt. Wel is het zo dat als er albinisme in de familie voorkomt, dat je er dan vanuit kunt gaan dat er meer familieleden zullen zijn met het recessieve alel.