De huid, grootste orgaan van de mens

Als het in de zomer dertig graden is, klaagt mens vaak dat het zo warm is. Onze huid zorgt dan voor afkoeling, omdat we zweten. Het regelen van de temperatuur is slechts één van de vele taken die de huid, het grootste orgaan, heeft.

Functies van de huid

Wie aan menselijke organen denkt, denkt meestal aan de organen die van binnen zitten, zoals het hart, de nieren en de maag. De huid is ons grootste en zwaarste orgaan. Als men de huid zou kunnen wegen, zou dat op ongeveer tien kilo komen en twee vierkante meter groot. Toch is de huid maar enkele millimeters dik.

De taken van deze dunne laag is uiterst veelzijdig. De huid houdt ons lichaam bijeen, ze beschermt ons tegen druk en stoten en tegen water, UV-stralen, microben en vuil. Ze zorgt ervoor, dat we niet uitdrogen. Zonder deze functie zou het lichaam ongeveer 20 liter vocht per dag verliezen. De huid reguleert de warmtehuishouding van het lichaam. Ook emoties worden uitgedrukt door de huid: we worden rood van woede, bleek van schrik en we zweten van angst. Bovendien is de huid ook een gevoelig zintuig, omdat we er van alles mee kunnen voelen.

De lagen van de huid

Globaal gezegd bestaat de huid uit drie lagen: de opperhuid (epidermis), de lederhuid (cutis) en de onderhuid (subcutis). Over de opperhuid ligt een dunne vetlaag, die uit zweet- en talgklieren bestaat. Deze laag beschermt de huid tegen indringen van bacteriën en schimmels en voert water af. Onder dit vetlaagje ligt de hoornlaag. Dat zijn cellen, die in de opperhuid geproduceerd worden, naar boven verplaatsen en daar verhoornen. Deze hoornlaag verdwijnt weer en wordt binnen een maand volledig vernieuwd. Verwondingen, die niet diep zijn, kunnen zo goed genezen. Diepere verwondingen laten een litteken achter. Dan hebben we de cellen die voor pigment zorgen. De zogenoemde melanzyten maken na straling van de zon de kleurstof aan, die zorgt voor de gebruinde huid. De lederhuid is doortrokken van elastische vezels, die voor de verbazingwekkende elasticiteit en stabiliteit van de huid zorgen. In deze laag bevinden zich ook de bloedvaten, die de huid voorzien van voedsel. Als het te warm wordt voor de mens, worden ze wijder, zodat warmte naar buiten kan verdwijnen. Als het koud is, trekken de bloedvaten samen, zodat de warmte in het lichaam wordt vastgehouden. In de lederhuid zitten ook de zenuwuiteinden en receptoren. Ze geven prikkels als pijn, kou, warmte en druk door aan de hersenen. De onderhuid bestaat hoofdzakelijk uit vetweefsel, dat dient als een soort warmtekussen, voedselopslag en buffer tegen stoten. Hieruit komen vezels, die de huid verbinden aan botten, pezen en spieren.

Haren en nagels

Als aanhangsel van de huid hebben we haren en nagels. Vinger- en voetnagels bestaan uit een hoornplaat van 0,5 tot 0,7 mm. dik, die op het nagelbed ligt. Daartussen bevindt zich de nagelhuid, die beschermt tegen het binnendringen van vuil en bacteriën.

De wortels van haren liggen inde lederhuid. Tot iedere haarwortel behoort een spier, die samentrekt door kou of spanning en de haar opricht. Dat is het welbekende kippevel. Boven deze spieren zitten de talgklieren, die een vettige afscheiding produceren, zodat het haar soepel blijft. De hoeveelheid talg die wordt afgegeven, bepaalt wat voor shampoo we nodig hebben.

Als de huid ouder wordt

Als de mens ouder wordt, verandert de huid. Ze wordt dunner, droger en er ontstaan rimpels. Anders dan bij jonge mensen slaan de cellen minder water op en daar komt nog bij, dat er minder collageen wordt geproduceerd en meer afgebroken wordt. Collageen is een eiwit, dat in de lederhuid geproduceerd wordt, het is het hoofdbestanddeel van de elastische vezels. Wanneer de huid echt zichtbaar ouder wordt, is bij ieder mens weer anders. Buiten erfelijke voorwaarden wordt dit beïnvloed door levensgewoontes, bijv. teveel inde zon zitten. De UV-straling leidt tot voortijdige huidveroudering en kan bevorderlijk werken voor tumoren. Wie veel water drinkt, zo gezond mogelijk eet, veel beweging krijgt, niet rookt en zich goed voelt, zal langer een jonge strakke huid hebben.

Daar nog niemand de legendarische bron van de eeuwige jeugd heeft gevonden, moeten we genoegen nemen met cosmetische procedures om de huid te verjongen. Zo zijn er anti-rimpelcremes, lasterstralen, face-liften en het spuiten van collageen. Zeer geliefd zijn vooral de laatst jaren chemische peelings op vruchtenbasis, die de bovenste hoornlaag huidvriendelijk losmaken. De huid daaronder is dan weer fris en effen, maar dit moet na een paar maanden wel weer herhaald worden.

Ziektes

Vooral huidziektes als allergieën en neurodermitis nemen in de westelijke landen steeds meer toe. Dat heeft verschillende oorzaken, zoals stress en omgevingsfactoren (vervulde lucht en slecht voedsel). Ook bepaalde opvattingen over hygiëne en lichaamsverzorging dragen ertoe bij dat steeds meer mensen (vooral kinderen) allergisch op bepaalde stoffen reageren. Verdere huidziektes zijn eczeem, psoriasis, acne, herpes-virussen, schimmelinfecties, bacteriële infecties en huidkanker. Veel inwendige ziektes zorgen ook voor uitwendige reacties. De huid laat op die manier zien ,dat er iets niet klopt. Zo kan huiduitslag in de liezen duiden op bepaalde soorten van kanker. Vele schimmelinfecties duiden op diabetes. Dat er een verband is tussen de huid en de innerlijke organen weet men sinds 5000 jaar. Met acupunctuur en verscheidene massagetechnieken verminderen en genezen Chinese artsen ziektes waaraan hun patiënten lijden.