Rare schoenmaten

Bij het uitzoeken van passend schoeisel kunnen schoenmaten aardig verwarrend zijn. Voor schoenen worden Engelse of Franse maten gebruikt. Wat zijn dit voor schoenmaten? Waarom zijn er die verschillen? Het wordt wat gemakkelijker als je de oorsprong van al die maten kent en je de ene maat naar de andere kunt omrekenen. Hoe kun je omgaan met de verschillen tussen Franse, Engelse en Amerikaanse schoenmaten?

Keus genoeg

Er zijn heel veel schoenwinkels, waar je allerlei interessante schoenmodellen kunt kopen. Ze zijn er in allerlei soorten. Hoge schoenen, open schoenen, schoenen met of zonder hak, schoenen met hoge hak, laarzen, sandalen, klompen, instappers, sportschoenen, etc. Schoenen heb je ook in allerlei maten, en daar is wat minder keuze in: de maat moet natuurlijk wel bij je voet passen.

Schoenmaten

Als je weet wat je schoenmaat is, dan wordt het kiezen van nieuwe schoenen een beetje gemakkelijker. Alle schoenen in de verkeerde maat kun je alvast negeren. Je gaat bijvoorbeeld zoeken naar schoenen in maat 40. Te groot is niet handig, want dan gaan je voeten schuiven in je schoenen. Te klein is helemaal niet handig, want ofwel je komt niet eens in die schoen, ofwel je tenen zitten onaangenaam klem. Gewoon maat 40, dus. Maar waarom eigenlijk 40? Welke relatie is er tussen die 40 en de afmeting van je voeten?

Engelse of Amerikaanse schoenmaten

Ben je op zoek naar een schoen die in Engeland of Amerika is geproduceerd, dan zie je soms zelfs de maataanduiding 40 niet staan. In plaats daarvan kom je bijvoorbeeld maat 7 tegen. Waarom 7? Wat heeft die 7 te maken met de 40 en met de afmeting van je voeten?

Historie

De allereerste aanduiding van schoenmaten gaat honderden jaren terug, misschien wel tot de zevende eeuw. In die tijd werd er niet gewerkt met centimeters, er was nog geen Europese of mondiale afspraak rond gestandaardiseerde maten. Elke land, landstreek en soms zelfs ieder dorp kon zijn eigen maatsysteem hanteren.

Frankrijk en de Franse schoenmaten

In Frankrijk ligt de oorsprong van het Europese maatsysteem. Je ziet dan ook 'ons' schoenmaatsysteem wel aangeduid als het Franse systeem, of Franse lengte. De schoenmakers hanteerden als maat de steek. De Franse steek heeft een lengte van 6,67 millimeter. Heb je dus schoenmaat 40, dan zou je voet 40 x 6,67 mm lang moeten zijn, ofwel: 26,8 cm.

Schoenmaat berekenen

Je kunt natuurlijk zoals hierboven uitrekenen hoe groot je voet is. Waarschijnlijk klopt het niet helemaal. Dat komt, omdat behalve de lengtemaat van je voet ook de breedte van belang is. Een schoenmaat is daarom meestal wat groter. Als je uitgaat van je voetmaat, dan kun je wel de schoenmaat berekenen door rekening te houden met een kleine marge.
Je neemt de lengte van je voet, en telt voor die marge er twee centimeter bij. De uitkomst vermenigvuldig je met anderhalf. (Of: Deel door twee, vermenigvuldig met drie). De uitkomst is je schoenmaat.
Voorbeeld: Je voet is 26 centimeter lang. Tel er 2 bij: 26 + 2 = 28. Vermenigvuldig, dus: 3/2 x 28 = 42. Je schoenmaat is 42.

Halve maten

Soms kom je ook halve maten tegen, dus bijvoorbeeld Franse maat 40 ½ of Engelse maat 7 ½ . Dat is dan voor voeten die net een paar millimeter langer zijn. Of die paar millimeter veel verschil maakt?

Engeland

Uiteraard is de Engelse maat net een beetje anders. Hier werd ook de steek of de gerstekorrel als maat gebruikt, maar deze is is wat langer dan de Franse steek: 8,47 millimeter. Er gingen drie gerstekorrels in één Engelse duim. De Engelsen redeneerden dat het niet logisch was een schoenmaat ongeveer bij 0 te laten beginnen – zo'n kleine voetjes waren er nou eenmaal niet, dus maat 1 werd vastgesteld op ongeveer 11 cm. Ter vergelijking: in het Franse systeem is dit maat 16 ½. De Engelsen tellen verder tot maat 13, steeds één Engelse gerstekorrel groter. Dan is het kindermaten-systeem op, en wordt voor de volwassenen opnieuw met maat 1 begonnen, en is elke volgende maat weer één gerstekorrel groter.

Amerika

In de Verenigde Staten is men uitgegaan van het Engelse systeem, maar net een beetje anders. Een Engelse maat 6 is in het Amerikaanse systeem maat 6,5. Maten voor mannen en vrouwen verschillen. Een maat 7 voor mannen is bijvoorbeeld maat 8 voor vrouwen. Het maakt het allemaal niet echt overzichtelijk...

Omrekenen

Als je een schoen hebt met een Engelse maat, dan kun je met een formule deze omrekenen naar de meer gangbare Franse maat. Voor volwassenen: Je neemt de Engelse maat, telt er 25 bij op, vervolgens vermenigvuldig je de uitkomst met 1,27.
Voorbeeld: stel je wil maat 9 omrekenen. Dan bereken je 9 + 25 = 34. Die uitkomst vermenigvuldig je, dus: 34 x 1,27 = 43. Engelse maat 9 is dus ongeveer Franse maat 43. Wil je voor kinderen omrekenen, vervang dan de 25 voor 12.

Hogere wiskunde

Zoals je hebt gezien heb je in de schoenwinkel bijna hogere wiskunde nodig om de schoen- en voetmaten op de juiste manier met elkaar te combineren, zodat je met de juiste schoenmaat thuis komt. Er zijn gelukkig twee oplossingen, die het leven weer wat gemakkelijker maken.

Oplossing 1

Het Britse systeem Mondopoint is een systeem waarbij de lengtemaat van de schoen niet meer wordt weergegeven in Franse of Engelse maten, maar gewoon in centimeters. Elke hogere schoenmaat zou dan steeds een halve centimeter groter kunnen zijn. Heb je dus voeten van 28 centimeter lengte, dan heb je ook schoenmaat 28. Helder, overzichtelijk. Er is wat voor te zeggen, nietwaar? In het Mondopoint-systeem worden voor de schoenmaat twee getallen gebruikt. Bijvoorbeeld: 270 / 105. De voet is dan 270 millimeter lang en 105 millimeter breed.

Oplossing 2

Heb je geen zin in het hanteren van wiskundige formules om schoenmaten te berekenen? Of had je thuis je voetlengte nog niet gemeten, zodat je met Mondopoint ook nog, letterlijk, niet uit de voeten kunt? Dan is er gelukkig ook nog oplossing 2. Simpel en doeltreffend: Gewoon je nieuwe schoenen even passen...

Handig hulpje

Voor wie toch graag alles even op een rijtje heeft, hieronder staat voor volwassenen een tabel waar je kunt opzoeken hoe je van een Engelse maat naar een Franse maat gaat. Of andersom, natuurlijk. Je ziet in de tabel ook de Amerikaanse maten.

Omrekentabel schoenmaten