Etherische olie, wat is dat?

In veel huishoudens zijn allerlei flesjes met etherische oliën of aromatische oliën te vinden. Aan deze etherische oliën worden o.a. allerlei heilzame en geneeskrachtige werkingen toegeschreven. Dat roept enkele vragen op: Wat verstaan we eigenlijk onder etherische oliën? Waarvoor kun je etherische olie of aromatische olie gebruiken?

Definitie van etherische olie

Een etherische olie is een vluchtige olie, wat wil zeggen: de olie vervliegt in de lucht. Nog anders gezegd: ze verdampt snel. Door dat verdampings- of vervliegingsproces is de geur van de olie goed merkbaar. Aangezien het vaak om aangenaam geurende stoffen gaat, wordt dat meestal als prettig ervaren. Vanwege deze eigenschap wordt de etherische olie ook wel aangeduid als aromatische of essentiële olie.

Essentieel?

De laatste term is eigenlijk wat merkwaardig, want hoewel de stof prettig is en heilzame werking kan hebben, is de term 'essentieel' toch eigenlijk voorbehouden aan zaken waar je niet omheen of zonder kunt. Het woord is hier echter foutief afgeleid van het Engelse essence (aroma, geur). Hoe belangrijk en heilzaam deze oliën ook kunnen zijn, het woord essentieel in de normale betekenis gaat wat te ver.

Herkomst

Etherische oliën worden gewonnen uit plantaardig materiaal. Dat kan van alles zijn, bijvoorbeeld het hout (takken, wortels of stam), de schil (van vruchten of bast van een boom), blaadjes, zaden, vruchten, bloemblaadjes (bloesem). Dat verklaart ook meteen waarom sommige oliën kostbaarder zijn dan andere. Het heeft alles te maken met de hoeveelheid beschikbaar materiaal en de hoeveelheid winbare olie ín dat materiaal. Het is duidelijk dat een boom minder bloesemblaadjes heeft dan stam en takken, maar altijd nog meer dan een rozenstruikje.

Winning

Sommige oliën worden gewonnen door uitpersing. Een goed voorbeeld daarvan is sinaasappelolie, die wordt gewonnen door de schillen uit te persen. Deze methode werkt bij andere citrusoliën ook. De meeste oliën worden echter verkregen door stoomdestillatie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een belangrijk kenmerk van de etherische olie: ze verdampt snel.

Stoomdestillatie

Het principe van stoomdestillatie is eigenlijk erg eenvoudig. De te verwerken plantendelen worden verzameld. Hier wordt stoom doorheen geleid. Door de warmte van de stoom verdampt de olie. De damp die dus overblijft bevat de olie. In de volgende fase wordt de stoom afgekoeld, waardoor deze condenseert. Er blijft een vloeistof over, water met de olie. Deze twee vloeistoffen mengen niet en omdat olie lichter is dan water, zal de olie op het water drijven. Hierdoor zijn ze gemakkelijk uit elkaar te halen.

Overige winningsmethodes

Er zijn nog enkele andere manieren waarop je etherische olie kunt winnen. De meest gebruikte zijn:

• Droge destillatie: Verwarmen van het materiaal, waardoor de olie verdampt. Na condensatie kun je de olie winnen.
• Waterdestillatie: Met materiaal wordt gekookt. De olie vervliegt samen met het verdampende water. Door deze damp op te vangen en te laten condenseren kan de olie op dezelfde manier als bij stoomdestillatie gewonnen worden.

Enkele andere winningsmethodes zijn ofwel erg kostbaar of minder praktisch. Deze raken dan ook in onbruik.

Hoe gebruik je etherische olie?

Er zijn erg veel verschillende etherische oliën en dus zijn er veel verschillende manieren om ze te gebruiken, bijvoorbeeld als:

• Smaakstof
• Geurstof
• Geneesmiddel
• Conserveermiddel
• Grondstof in de industrie

Smaakstof

Verschillende oliën zijn prima te gebruiken als smaakstof in levensmiddelen. Denk bijvoorbeeld aan pepermuntolie (bijvoorbeeld in snoep), kruidnagelolie (bijvoorbeeld in soep) of sinaasappelolie (in bijvoorbeeld frisdrank).

Geurstof

De geur van etherische oliën kan indringend zijn. Hierdoor is ze ofwel zeer geschikt om luchtjes te verdrijven of juist om prettige luchtjes te verspreiden. Denk aan schoonmaakmiddelen, luchtverfrissers, cosmetica, wasmiddelen of olie die je als geurstof laat verdampen met behulp van een aromabrander of bijvoorbeeld in de sauna.

Geneesmiddel

Veel etherische oliën kunnen door hun specifieke werking worden ingezet als geneesmiddel, antiseptisch middel, of ter voorkoming van lichamelijke ongemakken. Door de combinatie van de geneeskrachtige werking met de specifieke geur heeft de olie ook een opwekkende uitwerking op je gemoedstoestand. Je kunt je prettiger, krachtiger, stemmiger, etc. gaan voelen. Diverse oliën hebben op lichaamsdelen en organen een andere in- en uitwerking, waarbij het accent wisselend kan liggen op voorkomen van problemen, verminderen van problemen, of genezen van problemen. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld Tea Tree Oil, die nogal wat van deze eigenschappen combineert.

Conserveermiddel

Sommige oliën hebben een conserverende werking, waardoor ze prima als conserveermiddel te gebruiken zijn.

Grondstof in de industrie

Bepaalde grondstoffen zijn in bepaalde oliën ruim voorhanden en dus interessant om hieruit te winnen. Deze grondstoffen kunnen in de industrie weer worden gebruikt bij de vervaardiging van allerlei producten.

Soorten

Er zijn erg veel verschillende soorten etherische oliën, het aantal loopt wel in de honderden. Enkele bekende soorten zijn:

• Citroen
• Sinaasappel
• Eucalyptus
• Kruidnagel
• Lavendel
• Rozemarijn
• Sandelhout
• Tijm
• Tea tree
• Patchoeli
• Pepermunt

Persoonlijk

Er zijn zoveel soorten etherische oliën, die allemaal een ander gebruik of andere werking hebben. Afgezien van de oliën die in producten als wasmiddelen, schoonmaakmiddelen, levensmiddelen of snoepgoed al gebruikt zijn, zullen er dus ongetwijfeld een aantal zijn die in jouw persoonlijke situatie een goede aanvulling zullen of kunnen zijn.

Lees verder

• Tea Tree Oil, waarvoor te gebruiken?
• Tea Tree Oil, wat is het en wat kun je ermee?