Waterkers, gezonde groente

Waterkers is een doorlevende waterplant met witte bloemen, een holle stengels en lange wortels die houden van fris en zuiver stromend water. De plant heeft glanzend donkergroene, geveerde bladeren met ronde of elliptische lobben. De smaak is fris, scherp peperig met enige bittere nasmaak. Naast waterkers zijn er nog vele andere kersachtigen oa de bekende tuinkers en de wilde kleine veldkers. Waarschijnlijk zijn alle waterkerssoorten zeer gezond, maar de onderzoeken werden en worden uitgevoerd met Nasturtium officinale, een soort die van oudsher bekend en ingeschreven is in de officiële lijst van geneeskruiden.
Waterkers hoort thuis in de familie van de Brassicaceae, vroeger Cruciferae, kruisbloemigen, waartoe ook alle koolsoorten behoren. Het is bekend dat deze de leverenzymen beïnvloeden waardoor ze beschermen tegen kanker, en dit blijkt eveneens zo te zijn voor waterkers.

Waterkers voedingsstoffen en geneesstoffen

Waterkers is een caloriearme groente; natriumarm, maar rijk aan kalium en andere mineralen (vooral ijzer en calcium), aan vitamine C en carotenoïden, naast kleine hoeveelheden vitamines B, E en D. Waterkers bevat heel weinig vetten, maar dan wel voornamelijk alfalinoleenzuur (ALA), en geen cholesterol of linolzuur.
De grote rijkdom van waterkers ligt echter in het hoge gehalte aan bioactieve moleculen die een grote rol kunnen spelen voor onze gezondheid en bij ziekte. Waterkers bevat flavonoïden, indolen, etherische oliën, enzymen, bitterstoffen en een weinig salicylzuur (eigen aan moerasplanten). Maar het is vooral de rijkdom aan glucosinolaten en isothiocyanaten die de plant een rol geeft in de strijd tegen kanker.

In waterkers wordt gluconasturtiine vooral omgezet in phenylethyl-isothiocyanaat (PEITC). Het is vooral dit PEITC dat, net als andere natuurlijke isothiocyanaten, een uiterst krachtige beschermende werking uitoefent in de lever. PEITC werd de laatste jaren onderzocht op zijn kankerremmende werking: o.a. in in vitro en in dierenstudies is aangetoond dat het niet alleen de Fase 1- en Fase 2-enzymen, maar ook hun coderingsenzymen in de lever beïnvloedt, wat resulteert in minder stapeling van toxische tussenmetabolieten, dus een snellere carcinogeendetoxificatie in Fase 2, en minder risico op DNA-interacties. Tevens blijkt PEITC ook rechtstreeks afwijkende en prolifererende cellen te beïnvloeden: het inhibeert de mitose en stimuleert apoptose. Waterkers is de rijkste natuurlijke bron van PEITC.

Andere mogelijke gezondheidseffecten van waterkers

Gezien de concentratie aan vitamines, mineralen en andere bioactieve fytonutriënten is het logisch dat waterkers naast zijn kankerwerende werking ook nog vele andere gezondheidsbevorderende eigenschappen heeft, wat ook blijkt uit de indicaties die in de loop der eeuwen vermeld werden door geneesheren en plantkundigen. Enkele systemen waarop waterkers mogelijk een goede invloed heeft:

• lever en gastrointestinaal, urinair systeem
• bloedzuiverend (stimulering leverontgifting!), vochtafdrijvend, bloeddrukverlagend
• alle ontstekingen en degeneratieziekten (antioxidantia!)
• vaat- en zenuwbeschermend (antioxidantia, ALA)
• infecties en parasieten (krachtige antibiotische en fungi-, thelmi-, en insecticide werking!)
• huidproblemen, acne (ook aanstippen met sap!)
• stress, chronische vermoeidheid, fibromyalgie, depressie, zwakte, anemie,...
• longziekten en astma (slijmoplossend)
• mondproblemen, gingivitis
• anti-allergeen (histamine-inhibitie)

Weer wat te veel van het goede en veel van deze oude toepassing zijn wetenschappelijk nog niet bewezen. Eén ding is zeker: waterkers is gezond, zowel preventief als curatief. Als preventie kunnen we stellen dat regelmatig waterkers eten, in een gevarieerde voeding met veel groenten en fruit een ideale gezondheidsstrategie is.