Energie en eenheidsmaten calorie en kilojoule

Calorie is een eenheidsmaat van energie en warmte. Eigenlijk is calorie een verouderde maat die tegenwoordig vaak vervangen wordt door joule. Maar in de levensmiddelenindustrie wordt de term calorie nog steeds gebruikt hoewel dikwijls naast kilojoule. De eenheidsmaten calorie en kilojoule worden op zeer veel verpakte voedingsmiddelen vermeld. Het vermelde aantal is meestal op honderd gram of honderd centiliter gebaseerd maar wordt ook steeds vaker per portie aangegeven.

Benodigde energie

Een lichaam heeft voor drie processen energie nodig.

1. In leven blijven: De meeste calorieën zijn nodig om in leven te blijven en om te kunnen bewegen, ons hart te laten kloppen en bloed te laten stromen en om adem te kunnen halen. Het aantal calorieën dat daarvoor nodig is bedraagt bij een gemiddeld persoon ongeveer 60 procent van het totaal aantal calorieën.
2. Activiteiten uitvoeren: Voor alle activiteiten die worden uitgevoerd is energie noodzakelijk zoals de kleinste acties als het bewegen van de vingers tot bezigheden die meer energie kosten zoals een zware fietstocht. Door die bewegingsactiviteiten wordt ongeveer 30 procent van de calorieën verbrand.
3. Spijsvertering: Het lichaam voert zelf activiteiten uit door voeding om te zetten in energie maar ook daar is energie voor nodig en worden dus calorieën verbrand.

Eenheidsmaten calorie en kilojoule

Calorie heeft als symbool kcal. Het symbool voor kilojoule is kj. Eén kilojoule is gelijk aan 1000 joule dat weer gelijk is aan (afgerond) 238 calorieën. Duizend calorieën zijn gelijk aan (afgerond) 4200 joule ofwel 4.2 kilojoule.

• 1 kilojoule = 1000 joule
• 1000 joule = 238 calorieën
• 1000 calorieën = 4200 joule

Calorieën lijken minder

Om niet om te hoeven rekenen worden op veel verpakkingen beide aanduidingen vermeld. Bij de meeste consumenten is het gebruikelijker om over calorieën te spreken dan over joule. Wellicht omdat die getallen lager zijn dan joule. Een voorbeeld: een product heeft 355 calorieën gelijk aan 1410 joule of 1.410 kilojoule. Op die manier lijkt het product minder calorieën te hebben. Soms worden de termen calorie en joule of kilojoule door elkaar gebruikt, zonder dat duidelijk onderscheid wordt gemaakt, wat tot verwarring kan leiden.

Aantal calorieën voor mannen en vrouwen

Zelfs bij een hele dag niets doen worden toch ongeveer 1000 calorieën verbrand. Naargelang meer bewogen wordt, bijvoorbeeld door te sporten, heeft het lichaam meer energie nodig. Het verbruik van calorieën is bij normaal gebouwde mannen die geen zwaar werk verrichten of extra veel sporten ongeveer 2500 per dag. Voor vrouwen bedraagt dit ongeveer 2000. Afwijkingen van de vuistregel 2500 en 2000 zijn van toepassing bij mensen die veel zwaar werk verrichten of op een andere manier meer dan normaal bewegen. Ook geldt voor kleinere mensen dat minder calorieën worden verbrand.

Omzetten naar lichaamsvet

Alle calorieën die meer dan die 2500 en 2000 worden ingenomen worden omgezet in lichaamsvet. Ooit was het opslaan van dat vet nodig om in tijden dat er minder voedsel was als reserve te kunnen dienen. Daar is tegenwoordig in welvarende landen geen sprake meer van. Het omzetten van teveel calorieën naar vet gaat ongeveer met de sleutel 3500 calorieën leveren 500 gram vet op. In het omgekeerde geval zullen 3500 calorieën minder ingenomen moeten worden om 500 gram vet kwijt te raken. In de praktijk is dat bijvoorbeeld 500 calorieën extra verbanding per dag om in een week 500 gram vet kwijt te raken. Voor iemand die tien kilo wil afslanken zijn dat fabuleuze getallen en is het logisch dat dit niet op korte termijn kan gebeuren.

Lees verder

• Maaltijden met normale hoeveelheden en calorieën
• Caloriearm appeltaartrecept voor alleenstaanden