Vergeten groente: zwartmoeskervel

Al van in de tijd van de Romeinen en Alexander de Grote werd zwartmoeskervel (Smyrnium olusatrum in het Latijn) volop geteeld en gegeten. Het zijn waarschijnlijk de Romeinen die deze plant over heel (West-)Europa verspreidden. Deze twee- tot meerjarige plant uit de schermbloemen familie is voedzaam en makkelijk te kweken. De plant komt van nature voor in kustgebieden en is ook inheems in de Lage Landen, al is die in België en Nederland ondertussen zo goed als uitgeroeid in het wild. Rond de Middellandse Zee komt hij wel nog vaker voor.

Zaaien

De zaden van de zwartmoeskervel behouden hun kiemkracht maar een heel korte tijd. Zaaien doe je daarom best in september tot en met november, met zaden die je datzelfde jaar hebt geoogst van volgroeide planten. De zwartmoeskervel is tweeslachtig en kan dus makkelijk bevruchte, rijpe zaden geven. De bevruchting kan plaatsvinden door de wind of door de bijen die de bloemenschermen veelvuldig aantrekken.

In de (moes)tuin

De zwartmoeskervel kan tot anderhalve meter hoog worden. De jonge gele blaadjes en de bloemen (die samen een bolvorm of 'scherm' vormen) trekken veel insecten aan, waaronder wespen en bijen. Daarom zet je de zwartmoeskervel best op een plek waar die insecten je niet storen. Zwartmoeskervel vlak naast het terras of tuinhuis plaatsen is dus niet zo'n goed idee. Let er omwille van de hoogte tot 1,5 meter ook op dat je de zwartmoeskervel niet op een plaats zet waar die te veel zonlicht ontneemt van kleinere planten die veel zonlicht nodig hebben. De meeste zwartmoeskervel-planten zullen echter (maar) tussen de 50 en 120 cm hoog worden. Best zet je de zwartmoeskervel aan een verre kant of hoek van je tuin waar je zelf niet vaak moet zijn, maar waar de plant toch voldoende zonlicht en een dagelijkse schaduwperiode krijgt.

Van april tot juni bloeit de zwartmoeskervel, zodat je in de zomermaanden de zaden kan oogsten. De zwartmoeskervel is winterhard (tenzij bij erg sterke vriesperioden). De takken verhouten en de planten kunnen dus ook best tegen een stootje. De plant groeit nog vaak in het wild op plekken waar vroeger middeleeuwse moestuinen van abdijen stonden. In de Middeleeuwen schreven mensen allerlei geneeskrachtige eigenschappen toe aan de zwartmoeskervel.

Deze plant loopt van nature makkelijk uit in het voorjaar. De zwartmoeskervel kan ook prima in potten gekweekt worden. In potten loopt de zwartmoeskervel niet uit en kan je de plant makkelijker onderhouden (je moet er minder diep voor bukken, bijvoorbeeld). De zwartmoeskervel houdt van een voedselrijke en vochtige bodem. Vergeet de plant dus (zeker in potten) niet voldoende water te geven en af en toe de bodem te verrijken met verse potgrond. Na één of twee jaar verpotten om de plant weer een voldoende voedselrijke bodem te bieden.

Oogsten

Van laat in de winter (februari / maart) tot aan het einde van de zomer (september/oktober) kan je stukken van de plant oogsten om klaar te maken. Aangezien het een meerjarige plant is, is het geen goed idee om de volledige plant te oogsten (al kan dat wel als je dat zou willen). Op het hete en droge hoogtepunt van de zomermaanden valt de groei van de zwartmoeskervel tijdelijk even stil. Op zo'n hete en droge dagen kan je de plant best niet helemaal kaal plukken, want dat zou de plant kunnen schaden.

Zwartmoeskervel eten

De smaak van zwartmoeskervel lijkt een beetje op die van selder, gecombineerd met de frisse smaak van peterselie. Volgens sommige bronnen is die smaak ook de oorzaak van het (bijna) uitsterven van de plant in de Lage Landen: selderij smaakt lekkerder en heeft de zwartmoeskervel op het veld en in de keuken verdrongen. Een nadeel daarbij is dat selderij een meer kwetsbare plant is dan de zwartmoeskervel. Selderij smaakt lekkerder omdat de bladeren en stengels zachter zijn en lichter van textuur, maar daardoor is selderij ook makkelijker vatbaar voor allerlei plagen en aandoeningen.

Alle delen van de zwartmoeskervel zijn eetbaar. De bladeren kunnen gekookt worden en in een soep gemengd. Jonge, dunne stengels kunnen versnipperd worden om in een salade te doen of je kan de stengels ook in de soep of hutsepot verwerken. Zwartmoeskervel heeft grote, dikke wortels en ook die zijn eetbaar. Vanuit de wortel is het ook mogelijk de plant te vermeerderen, maar dat is omslachtig en zwartmoeskervel is veel makkelijker te vermeerderen uit zaad.

Lees verder

• Vergeten groente: de boomspinazie