De geneeskracht van temoe lawak of Javaanse gember

Temoe lawak is een plant die familie is van de gember. Het komt oorspronkelijk alleen voor op het Indonesische eiland Java en is inmiddels verspreid naar geheel Indonesië, Maleisië, Thailand, de Filipijnen, China, Barbados, India, Japan, Korea, Suriname, de V.S. en Europa. De plant groeit tot 1500 meter in een tropisch klimaat op op zeeniveau in een subtropisch klimaat. Temoe lawak is een medicinale plant en wordt eveneens gebruikt in de keuken voor het maken van sauzen. In Indonesië wordt de plant soms in een siertuin gekweekt omdat hij aparte rozekleurige bloemen maakt die mooi zijn om te zien. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Cucurmine in temoe lawak
• Naamgeving temoe lawak
• Inhoudsstoffen Javaanse gember
• Supplement of voeding?
• Traditioneel gebruik temoe lawak
• Surinaamse toepassingen temoe lawak
• Temoe lawak om aan te sterken
• Wetenschap en temoe lawak

Cucurmine in temoe lawak

Temoe lawak krijgt een mooie bloem, net zoals gember en kurkuma, waar het familie van is. In de wortel zit onder andere de stof cucurmine, waarom vooral kurkuma bekend staat. In temoe lawak zit percentueel gezien echter meer cucurmine dan in kurkuma. Deze ontstekingsremmende stof kan kanker tegengaan, zo vermoeden wetenschappers.

Naamgeving temoe lawak

De Latijnse naam van temoe lawak is Curcuma zanthorrhiza. In het Nederlands zeggen we ook wel Javaanse gember. Temoe lawak of temulawak is de oorspronkelijke Javaanse naam. In het Nederlands wordt regelmatig de naam temulawak gebruikt. Sommige hanteren nog steeds de oude spelwijze van het Indonesisch: temoe lawak. In Suriname zegt men ´gele gember´ tegen deze plant. Officieel is de Latijnse naam Curcuma zanthorrhiza Roxburgh, vernoemd naar een Engelse geleerde die de medicinale werking van de plant als eerste westerling heeft omschreven. In het Engels wordt false ginger of Java ginger tegen deze wortel gezegd.

Inhoudsstoffen Javaanse gember

Behalve cucurmine zit er etherische olie in Javaanse gember. Andere etherische oliën zijn kamfer, glucoside, lineloöl, geraniol en turmerol. Er zitten vooral sesquiterpenen zoals de natuurlijke oestrogeen xanthorrhizol in. Daarnaast bevat temoe lawak koolhydraten in de vorm van zetmeel en eiwitten. Deze stoffen zorgen ervoor dat temoe lawak ontstekingsremmend is en de lever beschermt. Germacroon, curzerenoon en cinnamaldehyde in Javaanse gember behoren eveneens tot de ontstekingsremmende stoffen. Ook voorkomt het hart- en vaatziekten en is het een diuretisch middel en een laxeermiddel. Omdat het ervoor zorgt dat urinezuur sneller het lichaam verlaat is het een middel dat gewrichtspijnen zoals jicht tegen gaat. Verder wordt het bloed gereinigd door temoe lawak en bevordert deze plant de eetlust.

Supplement of voeding?

Temoe lawak wordt als supplement verkocht maar dit is vrij duur; je kunt net zo goed de wortel toevoegen aan de (rijst)maaltijd. Temoe lawak wordt in Indonesië gebruikt om de rijst geel te kleuren en een lekkere smaak te geven. Begin 2010 kwam er in Indonesië een suikervrije drank op de markt waarin temoe lawak in zit. Verse wortelstokken zijn te prefereren in het gebruik. In Nederland zijn ze ruimschoots verkrijgbaar omdat hier veel Indonesische toko´s zijn.

Traditioneel gebruik temoe lawak

In de traditionele geneeskunde van Indonesië wordt temoe lawak vooral gebruikt om acné tegen te gaan. Verder is dit een middel dat de werking van de nieren bevorderd; er wordt meer urine afgevoerd uit het lichaam. Ook wordt het traditioneel gebruikt om bloedarmoede tegen te gaan, als eetlustbevorderend middel en heeft het bacteriedodende eigenschappen. Daarnaast is het een traditioneel medicijn om kanker te voorkomen. Bovendien is het een sterk antioxidant, daar kwam men door wetenschappelijk onderzoek achter. De antioxidantwerking zorgt ervoor dat ziekten op afstand blijven. In Thailand wordt temoe lawak gebruikt tegen huidontstekingen.

Surinaamse toepassingen temoe lawak

In Suriname wonen veel Javanen en deze hebben temoe lawak meegenomen uit Java. De Javanen koken temoe lawak met gember, honing, kurkuma, kruidnagel en limoensap als medicijn tegen astma, hoest en spijsverteringsaaandoeningen. Thee van temoe lawak wordt gedronken als bloedzuiverend middel. Men gebruikt de thee ook bij buikpijn, galblaasontsteking, hepatitis, een opgeblazen gevoel en stress.

Temoe lawak om aan te sterken

Tijdens de zwangerschap is het niet raadzaam om te veel temoe lawak te drinken aangezien deze plant contracties in de baarmoeder kan opwekken. Na de zwangerschap is temoe lawak door de Javanen vaak gebruikt als middel om aan te sterken. Baby´s met koorts en verminderde eetlust wordt een combinatie van geneeskruiden gegeven waarvan ook Javaanse gember een onderdeel uitmaakt.

Wetenschap en temoe lawak

Hieronder volgen enkele conclusies van onderzoeken die zijn gedaan naar de medicinale werking van temoe lawak.

• Koreaans onderzoek uit 2008 laat zien dat temoe lawak potentieel een sterk antikankermedicijn is.
• Taiwanees onderzoek uit 1995 concludeert dat deze plant wijd inzetbaar is tegen leverziekten.
• Maleis onderzoek uit 2014 wees uit dat de bladeren van temoe lawak tot een extract kan worden verwerkt dat maag- en darmproblemen verzacht.
• Koreaans onderzoek uit 2007 wees uit dat temoe lawak goed is voor de functie van de macrofagen, die een belangrijke rol spelen in ons immuunsysteem.
• Zuid-Koreaans onderzoek uit 2007 wees uit dat de kans zeer groot is dat temoe lawak tegen pathogene schimmels ingezet kan worden.
• Onderzoek uit 2008 toonde aan dat de antibacteriële werking van temoe lawak niet door verhitting wordt verminderd.
• Japans onderzoek toonde al in 1993 aan dat temoe lawak de functie van de T-cellen stimuleert. Deze cellen zijn belangrijk voor ons immuunsysteem.
• Onderzoek uit 2006 toonde aan dat temoe lawak een belangrijk middel kan zijn om schimmelovergroei zoals candida te bestrijden.
• Koreaans onderzoek uit 2005 laat zien dat kankervorming wordt tegengegaan door temoe lawak.