Nitraatrijke voeding

Nitraatrijke voeding Vrijwel alle voedingsmiddelen bevatten nitraat. Deze stof zit er van nature in of is er als conserveermiddel aan toegevoegd. Nitraat bevindt zich in kaas, groenten en vlees, maar bijvoorbeeld ook in het drinkwater. In veel groenten is het nitraatgehalte vaak hoog tot zeer hoog. Dat is voornamelijk te wijten aan het gebruik van (kunst)mest in de intensieve landbouw. Nitraten zijn op zich niet schadelijk. Door chemische reacties in het lichaam worden deze stoffen echter omgezet in nitriet en vervolgens in nitrosaminen, die kankerverwekkend zouden zijn, hoewel de meningen daarover verdeeld zijn.

Inhoud


Nitraten, kunstmest en compost

In de intensieve landbouw wordt veel (kunst)mest gebruikt. Mest of compost bevat stikstof dat in de bodem in nitraat verandert. De gewassen nemen nitraat op, waarna het onder invloed van zonlicht wordt omgezet in eiwitten. Hoe zonniger de zomer, hoe intensiever de planten nitraten verwerken. Dat is ook de reden waarom in zomergroenten doorgaans veel minder nitraat zit dan in wintergroenten. Winterse kasgroenten zijn met andere woorden rijk aan nitraten.

Bron: Unsplash, PixabayBron: Unsplash, Pixabay
Gezondheid
Op zich is nitraat niet schadelijk voor de gezondheid. Sterker nog, het is een vrij onschuldige stof. Het lichaam zet nitraten echter om in nitrosaminen. Het betreft schadelijke stoffen die mogelijk kankerverwekkend zijn. Dat is althans gebleken uit dierproeven.

Nitraat, nitriet en nitrosaminen

Het lichaam zet ongeveer 5 procent van de opgenomen nitraten om in nitriet, dat op zijn beurt in het bovengenoemde carcinogene nitrosamine veranderd wordt. Nitraten zitten in alle groenten, maar bijvoorbeeld ook in vlees, (mineraal)water, in sigarettenrook en zelfs cosmetica is er niet van gevrijwaard. Er valt met andere woorden niet te ontkomen aan deze stof. Nitraten uit de landbouwsector komen in de bodem en in het grondwater terecht. In Nederland mag het grondwater per liter niet meer dan 50 milligram nitraat bevatten. Ook zijn er soortgelijke regels wat betreft het mineraalwater dat op de markt wordt gebracht.

Dagelijkse aanvaardbare opname

Bovendien worden er in beperkte mate nitraten of nitriet aan voedingsmiddelen toegevoegd, onder meer om de houdbaarheid ervan te verbeteren. De aanvaardbare dagelijkse opname van nitraat in zowel de voeding als in het water is voor volwassenen gesteld op 3,65 mg/kg lichaamsgewicht. Voor iemand van 70 kilo komt dat neer op pakweg 250 mg per dag. Een incidentele overschrijding is natuurlijk niet erg, maar daar moet het wel bij blijven.

Kankerverwekkend

Nitrosamine kan zich binden aan het DNA en zou aldus kwaadaardige tumoren kunnen veroorzaken. In de berichtgeving wordt met betrekking tot de inname van nitraten de nadruk gelegd op groenten. Op zich is dat niet verwonderlijk. Ongeveer 75 procent van de nitraten die men elke dag binnenkrijgt is afkomstig van groenten, met name van groene bladgroenten. Er wordt onderzoek gedaan naar het ontstaan van maag- en darmkanker als gevolg van nitraten. Dierproeven stemmen niet hoopvol. Overigens remmen vitamine C, en soortgelijke antioxidanten, de omzetting van nitriet in nitrosaminen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit houdt toezicht op de maximaal toelaatbare hoeveelheid nitraat in bepaalde groenten.

Nitraatrijke groenten

Diepvriesgroenten bevatten minder nitraat om de eenvoudige reden dat er doorgaans zomergroenten voor worden gebruikt. Een groot deel van de nitraten wordt bovendien verwijderd dankzij het blancheren van deze gewassen alvorens ze worden diepgevroren. Als algemene regel geldt dat men niet meer dan twee keer per week nitraatrijke groenten mag eten. Enkele nitraatrijke groenten (meer dan 2000 mg/kg) zijn:
  • Chinese kool.
  • Kervel.
  • Paksoi.
  • Postelein.
  • Spinazie.
  • Rode bietjes.
  • Bleekselderie.
  • Kropsla.
  • Peterselie.
  • Bieslook.
  • Tuinkers.
  • Veldsla.
  • Selderij.
  • Raapstelen.

Bron: Catkin, PixabayBron: Catkin, Pixabay

Groenten met een gemiddelde hoeveelheid nitraten

Kaas, vlees (en vleeswaren) en tal van andere producten zijn ten behoeve van de conservering voorzien van nitraten, doorgaans in de vorm van natrium- of kaliumnitraat. Ook hiervoor zijn per kilo maximumhoeveelheden (ver onder het toegestane gehalte) vastgesteld. Enkele groenten met een gemiddeld nitraatgehalte (tussen 1000 en 2000 mg/kg) zijn:
  • Snijbietjes.
  • IJsbergsla.
  • Andijvie.
  • Knolselderij.
  • Rammenas.
  • Spitskool.
  • Bieslook.

Nitraatarme groenten

Voor babyvoeding, zoals groentehapjes, gelden aparte regels. Flesvoeding kan het beste worden aangemaakt met kraanwater of mineraalwater met een zeer laag nitraatgehalte. Enkele algemene richtlijnen voor volwassenen betreffen onder andere het advies om nitraatrijke groenten niet vaker dan twee maal per week op tafel te zetten. Eet nitraatrijke groenten niet met vis, omdat deze combinatie de omzetting in nitrosaminen versterkt. Was spinazie enkele keren en snijd de nerven van sla weg. Door bacteriegroei neemt het nitraatgehalte in opgeslagen groenten toe. Bewaar aangekochte groenten dus hooguit enkele dagen. Enkele groenten met een laag nitraatgehalte (1000 mg/kg) zijn:
  • Bloemkool.
  • Aardappelen.
  • Bruine bonen.
  • Champignons.
  • Uien.
  • Winterwortelen.
  • Witte bonen.
  • Paprika.
  • Snijbonen.
  • Erwten.
  • Komkommer.
  • Rabarber.
  • Witlof.
  • Witte kool.
  • Savooiekool.
  • Courgette.
  • Koolrabi.
  • Prei.
  • Snijbonen.
  • Boerenkool.
  • Broccoli.
  • Sperziebonen.
  • Spruitjes
  • Tomaat
  • Rodekool

Lees verder

© 2014 - 2024 Orion, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Elke dag spinazie eten toch niet schadelijkElke dag spinazie eten toch niet schadelijkSinds 2002 raadde het voedingscentrum mensen af om een combinatie te eten van nitraatrijke groenten en vis. In dierproev…
Is spinazie ongezond in combinatie met vis, zoals zalm?Is spinazie ongezond in combinatie met vis, zoals zalm?Producten en gerechten, waarin spinazie en vis worden gecombineerd, zijn erg populair in Nederland. Zo liggen er in het…
Rode bieten uit eigen moestuin oogstenRode bieten uit eigen moestuin oogstenRode bieten of kroten, vers uit eigen moestuin. Ook vers te kopen in het seizoen (herfst of zomer) bij de groenteboer of…
Bietensap om sportprestaties te verbeterenBietensap om sportprestaties te verbeterenWil je je PR verbeteren, wil je je concurrent eindelijk eens verslaan? Bietensap is legale doping, het verbetert je spor…

Zijn voedingssupplementen echt nodig?Zijn voedingssupplementen echt nodig?Voedingssupplementen zijn voor enkele bevolkingsgroepen nuttig, maar er kunnen ook nadelen aan kleven. Wie niet tot die…
Goedkoop superfood; haver en havermoutHavermoutpap werd vroeger heel veel gegeten. Het wordt gemaakt van haver. Het voedde goed en er zitten veel goede stoffe…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Diapicard, Pixabay
  • http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/nitriet.aspx
  • http://www.lenntech.nl/schadelijke-stoffen/nitraat-en-nitriet.htm
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Nitraat
  • Afbeelding bron 1: Unsplash, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Catkin, Pixabay
Orion (616 artikelen)
Laatste update: 05-01-2022
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Gezonde voeding
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.