De tropische banaan, gezond en lekker

Bananen zijn gezonder dan we ons vaak realiseren en heeft veel gezondheidseffecten voor de mens. Desondanks wordt de banaan in menig voedingspatroon buiten beschouwing gelaten, want hij zou een dikmaker zijn. De groen geplukte (nog niet volledig rijpe) bananen zijn inmiddels geel als ze in Nederland in de winkels liggen. In die vorm zijn ze absoluut een goed ingrediënt voor een gezond voedingspatroon.

De tropische banaan

Waar groeit de banaan?

Deze langwerpige gebogen vrucht hangt in trossen aan de bananenplant. De plant groeit in tropische landen (het hele gebied rond de evenaar) en moet een minimumtemperatuur van 10 graden Celcius hebben. De wilde voorouder van de huidige banaan kwam voor in India, Zuidoost-Azië, Indonesië en Nieuw-Guinea. Het cultiveren van de banaan heeft voor het eerst al 5000 jaar voor Christus plaatsgevonden.

Normaal gesproken groeien de trossen zo’n zeven maanden, voordat ze van de bananenplant geoogst kunnen worden. Deze trossen kunnen wel tot zo’n vijftig kilo zwaar worden. Onder de tros hangt een bloem en ook deze is eetbaar. Een beetje minder zoet dan de banaan en een beetje wrang van smaak. In de landen van oorsprong wordt de bloem bijvoorbeeld in salades verwerkt, in Nederland is de bloem echter niet verkrijgbaar.

De banaan krijgt de bekende kromme vorm door de combinatie van zwaartekracht en het licht. De bloemtros hangt naar beneden, maar de vruchten blijven naar boven groeien.

Vervoer en eetbaarheid

Een rijpe gele banaan is niet lang houdbaar en om die reden worden de bananen nog als groene vrucht van de bananenplanten gehaald. Ze worden gewassen en goed verpakt in de bekende bananendozen. Deze gaan in koelcontainers en na pakweg één maand komen ze op de plaats van bestemming.

Hoewel er meer smaak aan een gele banaan zit als deze de volledige tijd aan de plant heeft kunnen rijpen, blijkt dit in de praktijk niet mogelijk. De bananen moeten immers nog naar allerlei uithoeken van de wereld verplaatst worden en dan zouden de bananen verrot aankomen.

Overigens is de meer groene banaan, die nog niet helemaal rijp is, ook eetbaar. Smaak is heel persoonlijk en de rijpe gele banaan is met een zoetere smaak voor veel mensen aantrekkelijker. Tijdens de rijping wordt zetmeel omgezet in suiker. In de nog niet rijpe banaan zit dan ook twintig keer zoveel zetmeel als suiker. Het moge duidelijk zijn dat de rijpe banaan dus veel zoeter smaakt dan de nog niet rijpe banaan.

Verantwoording aan de natuur afleggen?

Waar vraag is, is aanbod en als er veel vraag is worden de plantages vergroot. Dit gaat lang niet altijd, zoals met zoveel van onze producten, op een verantwoorde wijze. Hoewel er steeds meer merken komen die verantwoord werken, is de ontbossing van de tropische wouden nog aan de orde van de dag. Verantwoorde productie is er onder meer bij de volgende merken:

• Rainforest Alliance
• Fairtrade Oke
• Max Havelaar

Gezondheidsaspecten

Vitaminen en mineralen

Er zijn zeker fruitsoorten te benoemen waar meer voedingsstoffen in zitten dan in de banaan, maar dat neemt niet weg dat de banaan absoluut van toegevoegde waarde kan zijn in een gezond voedingspatroon. Bananen bevatten onder andere:

• Vitamine B6, C
• Calcium
• IJzer
• Kalium
• Natrium
• Magnesium

Gezondheid
De banaan is gezonder dan we ons realiseren. Het negatieve imago van dikmaker lijkt ten onrechte alle positieve aspecten van de banaan opzij te schuiven. De banaan helpt bij het volgende:

• De banaan is uitermate geschikt om uitdroging tegen te gaan. Met name topsporters en fervente wandelaars maken er veel gebruik van.
• Er zit veel kalium in bananen en dat is goed om prikkels naar het zenuwstelsel door te geven. Het aanwezige natrium is weer goed voor het reguleren van de bloeddruk.
• Pyridoxine (B6) is belangrijk in allerlei basisprocessen van het lichaam en speelt een rol bij het afweersysteem, het zenuwstelsel en de groei en aanmaak van bloed.
• Een banaan bevat ca. 115 kilocalorieën en dat is verhoudingsgewijs veel ten opzichte van andere fruitsoorten. Vergelijk je het met een gemiddelde koek dan is het echter vaak minder dan de helft.

Verschillende soorten
Grofweg kan je de bananen in twee soorten onderverdelen, te weten:

• De zoete banaan: We kennen deze met name als los fruit, verwerkt in een frisse zomersalade, zuivelontbijt of toetje met ijs.
• De kook- of bakbanaan: Ze bevatten minder suiker en veel zetmeel. Nog onrijp worden ze gekookt, gebakken of gefrituurd. Ze worden gegeten bij de maaltijd of als snack.

Tot slot

De banaan is onderdeel van een gezond voedingspatroon. Wissel fruit en groenten af, want op deze wijze krijg je alle voedingsstoffen binnen, maar de banaan hoort hier zeker bij. Eet de banaan als één van de twee dagelijkse stuks fruit, bij wat zuivel zoals kwark of yoghurt, een salade of gebakken als snackje. Mogelijkheden te over voor deze veelzijdige banaan.