Kousenband: voedingswaarde en gebruik van de peulvrucht

De kousenband (Vigna unguiculata subp. sesquipedalis) is een gewas dat wordt geteeld om zijn onrijpe jonge peulvruchten. Kousenband is caloriearm en bevat een ruime hoeveelheid aan vezels, vitaminen en mineralen. Kousenband lijkt qua vorm en smaak erg op een sperzieboon, maar is een stuk langer en iets pittiger en sappiger van smaak. Zowel in de Aziatische als de Surinaamse keuken wordt kousenband veelvuldig toegepast in diverse gerechten.

• Wat is kousenband?
• Waar groeit kousenband?
• Andere namen voor kousenband
• De voedingswaarde van kousenband
• De voedingswaarde per 100 gram
• Manieren om kousenband te gebruiken
• De smaak van de peulvrucht
• De bereiding
• De Surinaamse sperzieboon bij roti
• Waar is de kousenband verkrijgbaar?

Wat is kousenband?

De kousenband (Vigna unguiculate susp. sesquipedalis) behoort tot het Vignageslacht dat deel uitmaakt van de vlinderbloemenfamilie (Fabaceae), waartoe mede de bambaraboon en de zwartoogboon behoren. Het is een eenjarige snelgroeiende klimmende plant. Met klimhulp (touw of stokken) kan de plant wel tot vier meter hoog groeien. De bijzonder lange en dunne peulvruchten zijn groen en soms paar van kleur. Onrijpe peulen worden ongeveer zestig dagen na het zaaien, geoogst. De kousenband is dan stevig en fris van kleur en bevat gemiddeld tien kleine crèmekleurige zaadjes. Wanneer de kousenband niet geoogst wordt, kan de peul uitgroeien tot wel bijna één meter lang. De peul bevat dan gemiddeld 15 zaden (bonen) die roodachtig tot bruin van kleur zijn. Deze bonen kunnen zowel vers als gedroogd worden gebruikt voor bijvoorbeeld soepen of stoofschotels. Ook kunnen droge bonen worden vermalen tot meel.

Waar groeit kousenband?

Kousenband groeit in tropische gebieden, voornamelijk in Oost-Azië en in Zuidoost-Azië onder andere in de Filipijnen, Indonesië en China. Het gewas groeit ook buiten Azië, in bepaalde Afrikaanse landen en in landen als Suriname en Hawaï. De plant heeft hoge temperaturen nodig, vruchtbare grond en voldoende regenval. Tijdens de groei vormt de plant, na ongeveer zes weken, witgele tot paarsblauwe bloemen. Wanneer de bestuiving heeft plaatsgevonden, vindt de groei van de peulen plaats. Ongeveer twee maanden na het zaaien, kan het oogsten van de peulen plaatsvinden. Bij het oogsten is het belangrijk dat de groeiknoppen niet beschadigen, zodat de plant gedurende het seizoen nieuwe peulen zal blijven vormen.

Andere namen voor kousenband

De meest gangbare namen voor de peulvrucht zijn: asparagus bean, yardlong bean, snake bean en de Chinese longbean. Daarnaast kent de peulvrucht vele lokale namen. Zo wordt in Suriname de peulvrucht, naast kousenband, ook wel koosbanti genoemd.

De voedingswaarde van kousenband

Kousenband bevat weinig calorieën, maar veel vezels, mineralen en vitaminen, waaronder vitamine C. Het aandeel vitamine C per 100 gram kousenband is een kwart van de door het Voedingscentrum dagelijkse aanbevolen hoeveelheid vitamine C. Vitamine C is een antioxidant en helpt om vrije radicalen uit het lichaam te verwijderen. Vrije radicalen zijn giftige stoffen die in staat zijn cellen en weefsels te beschadigen. Verder versterkt vitamine C het immuunsysteem en helpt de vitamine bij de opname van ijzer en de vorming van bindweefsel. Volgroeide zaden (bonen) bevatten geen vitamine C meer, maar wel veel meer eiwit dan de jonge peulen.

De voedingswaarde per 100 gram

Honderd gram ongekookte kousenband bevat:

• koolhydraten: 8,35 gram
• vet: 0,4 gram
• eiwitten: 2,8 gram
• vitamine A: 43 microgram
• vitamine B1: 0,107 milligram
• vitamine B2: 0,11 milligram
• vitamine B3: 0,41 milligram
• vitamine B5: 0,55 milligram
• foliumzuur: 62 microgram
• vitamine C: 18,8 milligram
• calcium: 50 milligram
• ijzer: 0,47 milligram
• mangaan: 0,205 milligram
• magnesium: 44 milligram
• fosfor: 56 milligram
• kalium: 240 milligram
• natrium: 4 milligram
• zink: 0,37 milligram

Manieren om kousenband te gebruiken

De smaak van de peulvrucht

Kousenband is, net als de sperzieboon, een peulvrucht die tot de groenten wordt gerekend. De peulvrucht lijkt qua vorm veel op de sperzieboon, maar is een stuk langer en iets pittiger en voller van smaak. Kousenband vormt onder andere een goede combinatie met varkensvlees, kip, vis of zeevruchten zoals garnalen. De groente wordt veelal op smaak gebracht met gember, knoflook, pepers, sojasaus en vissaus.

De bereiding

Voor de bereiding van kousenband, dient de groente eerst goed te worden schoongemaakt en moeten de uiteinden van de steel worden verwijderd. Vervolgens wordt de kousenband in meerdere stukken gesneden. Kousenband kan worden gekookt (10 tot 15 minuten), maar vaak wordt de groente geblancheerd of gewokt. Door deze korte kooktijd blijven de vitaminen beter bewaard en blijft de peulvrucht mooi sappig.

De Surinaamse sperzieboon bij roti

De kousenband wordt veel gebruikt in de Aziatische en Surinaamse keuken. In Nederland kennen we de kousenband mede als de Surinaamse sperzieboon, onder andere gebruikt als bijgerecht voor roti. Roti is een traditioneel Hindoestaans-Surinaams gerecht, dat bestaat uit een platbrood gecombineerd met aardappelen, eieren, vlees en kousenband. Deze worden op smaak gebracht met een marinade op basis van masala kerrie. Een ander bekend gerecht is: sajoer boontjes: dit betreft pittige kousenband uit de Indonesisch keuken, op basis van rode peper en kokosmelk.

Waar is de kousenband verkrijgbaar?

Kousenband is verkrijgbaar bij supermarkten zoals de Albert Heijn en de Jumbo en bij Aziatische en Surinaamse toko's.