Aspartaam: eet jezelf ziek?!

Wat was er eerder, de kip of het ei? Een vraag die al eeuwen onbeantwoord is. Een zelfde soort vraag staat ter discussie rondom aspartaam, een kunstmatige zoetstof die dagelijks door miljoenen mensen genuttigd wordt. Critici beweren dat aspartaam een sluipmoordenaar is en vechten het gebruik van deze stof in supermarktproducten fel aan. Fervent gebruikers en producenten doen de klachten af als onzin. Want ja, wat was er eerder, het ziektebeeld of de (verhoogde) behoefte aan aspartaam?! Aspartaam wordt tegenwoordig beschouwd als één van de meest contoversiële onderwerpen in de voedingsmiddelen- en medicijnwereld. Er zijn twee kampen in deze verhitte strijd om de vermeende (on)veiligheid van deze zoetstof: de mensen die schade ondervonden hebben door het gebruik van aspartaam én de voorstanders van het gebruik van aspartaam, welke de FDA (Food and Drug Administration) blindelings vertrouwen welke aspartaam als veilig product bestempeld heeft.

Wat is de oorsprong van de controverse rondom aspartaam?

In 1965 ontdekte een chemicus van het chemiebedrijf Searle aspartame, tijdens de zoektocht naar een stof die als basis kon dienen voor een medicijn tegen maagzweren. Per toeval ontdekte men dat aspartaam een erg zoete smaak heeft, een zoetkracht die zelfs 150 keer groter is dan die van suiker! Men modificeerde aspartaam tot de kunstmatige zoetstof NutraSweet, welke in 1981 door de FDA (Food and Drugs Administration) gekeurd en veilig bevonden werd. Er wordt gespeculeerd dat deze goedkeuring te danken is aan bewerkte onderzoeksresultaten van onderzoeken uitgevoerd door de producent.
Echter, enkele tijd na deze goedkeuring ontdekte men dat andere producten van dezelfde firma bij mensen soms ernstige nevenverschijnselen opleverden. Na verder onderzoek met muizen ontdekte men dat er gaten in de hersenen vielen van de muizen na toedienen van asparaginezuur, een belangrijk bestanddeel van aspartaam.

Aspartaam

Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die onder diverse benamingen op de voedingsmiddelenmarkt verschenen is, en in verschillende producten. Aspartaam wordt ook teruggevonden in bepaalde medicijnen en vitaminepreparaten.

Enkele producten met aspartaam

De (bio)chemie achter aspartaam

Aspartaam is opgebouwd uit drie verschillende chemicaliën, te weten 40% asparaginezuur, 50% phenylalanine en 10% methanol. Aspartaam valt bij een temperatuur boven de 105 graden Celsius uiteen en verliest dan haar zoete smaak.

Aspartaam wordt door onze spijsverteringsenzymen peptidase en esterase omgezet in de aminozuren asparaginezuur en phenylalanine. Deze aminozuren komen voor in diverse maaltijden. Tevens ontstaan er kleine hoeveelheden methanol bij de afbraak van aspartaam. Dit wordt geoxideerd tot eerst formaldehyde en vervolgens mierenzuur.

De vermeende (on)veiligheid van aspartaam

Aspartaam an sich is niet onveilig of schadelijk. Formaldehyde en mierenzuur, welke ontstaan als gevolg van de metabolisering van methanol, een van de bestanddelen van aspartaam, echter wel.

Formaldehyde

Formaldehyde reageert met de aminozuren in eiwitten. Formaldehyde wordt opgeslagen in ons vetweefsel, van waaruit het heel langzaam door de stofwisseling verwijderd wordt. Wanneer formaldehyde op zichzelf toegepast wordt, zonder andere aminozuren, werkt het als een zenuwgif.

Mierenzuur

Mierenzuur verstoort de functie van de mitochondriën in de cel. Mierenzuur wordt tegenwoordig veelvuldig gebruikt als insectenverdrijvingsmiddel.

Is aspartaam kankerverwekkend?

Wanneer aspartaam langere tijd in een product aanwezig is, kan het voor een gedeelte afgebroken worden tot aspartylfenylalanine (DKP). DKP kan onder bepaalde omstandigheden omgezet worden in nitroamine in de darmen, wat mogelijk een kankerverwekkend heeft.

Giftige dosis

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat aspartaam niet voor een verhoogde concentratie van methanol in het bloed zorgt, mits met het product met mate nuttigt. Vanaf meer dan 50mg/kilo lichaamsgewicht aspartaam zijn verhoogde concentraties van methanol in het bloed waarneembaar. Alcoholische dranken blokkeren de giftige werking van methanol doordat het ethanol bevat, wat er voor zorgt dat methanol niet gemetaboliseerd wordt.

Aspartaam en depressie?

Phenylalanine en serotonine, het 'gelukshormoon' moeten in onze hersenen strijden om hetzelfde doorvoerkanaal. Wanneer er teveel phenylalanine in onze hersenen aanwezig is, is er minder ruimte voor serotonine. En een tekort aan serotonine kan leiden tot... juist, een depressie!

Huidige stand van zaken

De veiligheid van aspartaam is een onderwerp waar men nog niet over uit gesproken is en ook nog lang niet uitgesproken zal zijn. Terwijl het ene onderzoek de veiligheid van aspartaam garandeert ontpopt zich een ander onderzoek dat de veiligheid van aspartaam juist drastisch om laag haalt. Wat is nu waar? Wie of wat moet je geloven? Ik denk dat het allerbelangrijkst is dat je voor jezelf een besluit neemt over de toegevoegde waarde van aspartaam in je leven. Weegt dit op tegen de mogelijke nadelen? Alleen jijzelf kan die beslissing nemen.