Kinderen vegetarisch of veganistisch opvoeden

Steeds meer mensen verbannen vlees en andere dierlijke producten uit hun leven, vaak met een idealistische achtergrond. Hierdoor bestaat er voor veel ouders de wens om hun kinderen vegetarisch of veganistisch op te voeden. Een vegetarisch of veganistisch dieet bij kinderen kan prima; wel zijn er enkele zaken waar men op dient te letten.

Voedingsstoffen

Dierlijke producten, waaronder vlees, zuivel en eieren, bevatten enkele belangrijke bouwstoffen van het lichaam, namelijk ijzer, eiwitten, vitamine D en vitamine B12. Voor kinderen is het extra belangrijk dat zij deze in juiste hoeveelheden binnenkrijgen. Het is meestal echter vrij eenvoudig om deze voedingsstoffen door plantaardige voeding binnen te krijgen.

• IJzer: deze vitamine zit vooral in groene groenten, zoals spinazie en broccoli. Ook zit het in ei en volkorenproducten. Het is wel zo dat ijzer uit plantaardige voeding moeilijker wordt opgenomen dan ijzer uit dierlijke producten; zorg er dan ook voor dat je kind veel ijzerrijke groenten binnenkrijgt. Naast het eten van veel ijzerrijke voeding is het ook belangrijk om voldoende vitamine C binnen te krijgen, omdat deze de opname van ijzer in het lichaam vergemakkelijkt.
• De gemiddelde Nederlandse voeding bevat ruim voldoende eiwitten: ook vegetarische diëten. Ouders van veganistische kinderen dienen hier meer op te letten. Eiwitten zitten in grote hoeveelheden in zuivelproducten, eieren, peulvruchten, vleesvervangers, noten en sojaproducten.
• Mensen zijn in staat om onder invloed van zonlicht zelf vitamine D aan te maken. Jonge kinderen tot een jaar of 7 hebben echter een verhoogde behoefte aan vitamine D: het is dus belangrijk voor hen om de vitamine ook middels voeding binnen te krijgen. Margarine en halvarine vormen een goede bron van vitamine D, maar verder zijn er weinig etenswaren te vinden die rijk zijn aan deze vitamine. Supplementen zijn dus aan te raden. In het geval van een veganistisch dieet is deze vitamine extra lastig om binnen te krijgen, daar de meeste toegevoegde D-vitamines in margarine en halvarine van dierlijke oorsprong zijn. In dit geval is een supplement echt nodig.
• Vitamine B12 is alleen op te nemen uit dierlijke producten. Als je geen vlees eet, zijn eieren, melkproducten en sommige vleesvervangers een goede bron om toch voldoende vitamine B12 binnen te krijgen. In het geval van een veganistisch voedingspatroon is het noodzakelijk om vitamine B12 middels een supplement binnen te krijgen.

Een vegetarisch of veganistisch dieet voor kinderen verschilt eigenlijk maar weinig van diëten voor volwassenen. Het is echter wel aan te raden om de huisarts of een diëtist te raadplegen, zodat goed in de gaten kan worden gehouden of een kind wel alle essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt.

Veganistisch en flesvoeding

Borstvoeding voor baby’s verdient vrijwel altijd de voorkeur: het is om uiteenlopende redenen echter mogelijk dat het geven van borstvoeding niet lukt. Bij een vegetarische leefwijze kan er hierbij naar kunstvoeding uitgeweken worden: bij een veganistische leefwijze kan dit niet, omdat deze kunstvoeding meestal op basis is van koemelk. Een alternatief kan dan soja-kunstvoeding zijn, dat ook veelal gebruikt wordt voor kindjes die lactose-intolerant zijn. Jonge baby’s kunnen echter wel soja-intolerant worden, en het is maar de vraag hoe handig dat is als je van plan bent er een veganistische levensstijl op na te houden. Bovendien zitten er in veel soja-kunstvoedingen dierlijke vormen van vitamine D. Een andere, betere optie kan zijn om gebruik te maken van donormelk.

Wees eerlijk

Wanneer kinderen van jongs af aan een vegetarische of veganistische voedingswijze hebben, zullen zij dit als vanzelfsprekend beschouwen: hele jonge kinderen zullen waarschijnlijk niet eens doorhebben dat ze een voedingspatroon hebben dat anders is dan dat van de meeste andere mensen. Het zal hoogstwaarschijnlijk wel een keer voorkomen dat je kind vraagt waarom jullie geen vlees of dierlijke producten eten, of misschien vind je het zelf belangrijk om hier met je kind over te praten.
Wees in alle gevallen eerlijk: een kind zal misschien niet alle beweegredenen van jou om een bepaald dieet te volgen in zijn geheel snappen, maar op basaal niveau zal een kind wel begrijpen waarom jullie geen vlees of dierlijke producten gebruiken. Je kan best benoemen dat vlees van een dood dier gemaakt is en dat je dat zielig of vies vindt, dat je vindt dat melk voor kalfjes is en dat mensen het niet moeten afpakken, etcetera. Vermijd echter te gruwelijke verhalen: het is misschien wel de realiteit, maar je kan beter je kind op een positieve manier leren omgaan met een vegetarisch of veganistisch dieet, dan dat je hem of haar angst inboezemt. Door als ouder open en eerlijk te zijn over je keuzes, geef je je kind ook de kans een eigen mening te vormen.

Anders dan andere kinderen

In veel landen is het de norm om vlees te eten. Dit kan eventueel tot problemen leiden wanneer je kind bijvoorbeeld bij vriendjes speelt of een kinderfeestje heeft: de kans is groot dat hij of zij in aanraking komt met vlees of producten van dierlijke oorsprong. Je moet je hierbij afvragen of je je kind in deze situaties vrijlaat om deze producten te eten, of dat je liever hebt dat je kind deze producten helemaal niet nuttigt. In het laatste geval is het verstandig om met leerkrachten op school, ouders van vriendjes en dergelijke af te spreken dat je kind geen producten met vlees (of dierlijke producten) mag. De praktijk wijst uit dat er met vegetariërs over het algemeen goed rekening gehouden wordt. In het geval van een veganistisch dieet is dit meestal wat moeilijker, omdat veel mensen niet precies op de hoogte zijn van wat een veganist wel of niet eet. In zulke gevallen is het wellicht raadzaam om wat veganistische lekkernijen op voorraad te hebben, zodat je deze mee kan geven. Op deze manier heeft je kind in het geval van bijvoorbeeld een traktatie op school toch iets te snoepen!

Nieuwsgierigheid

Hoe graag je ook wil dat je kinderen vegetarisch of veganistisch leven: je hebt er niet altijd controle over. Zeker wanneer kinderen wat ouder worden, heb je niet altijd zicht op wat ze doen en eten. Er zullen misschien ook wel momenten komen dat je kind nieuwsgierig wordt naar vlees of dierlijke producten, of misschien een keer iets heeft geproefd.
Het is natuurlijk niet leuk, maar probeer je kind de vrijheid te geven. Zeker oudere kinderen hebben soms de behoefte om zich wat af te zetten van het thuisfront, of willen ze niet teveel buiten de groep vallen waardoor ze bepaalde producten toch gaan proberen. Ga er niet teveel bovenop zitten: je kind kan het gevoel krijgen dat hem of haar dingen worden opgelegd, wat ervoor zorgt dat je kind zich alleen maar meer gaat afzetten. Als het goed is weet je kind wat je beweegredenen zijn om het eten van vlees of dierlijke producten af te keuren; wanneer je kind daarvan afwijkt, is dat dus een bewuste keuze. Geef je kind de tijd en ruimte om zelf beslissingen te maken en een mening te vormen.