Spelenderwijs gebaren leren met je kind

Het gebruiken van gebaren om te communiceren met je kind krijgt steeds meer bekendheid in Nederland. Door middel van de gebaren geef je een kind de handvatten om te communiceren voordat hij daadwerkelijk kan praten. Logischerwijs brengt dit vele voordelen met zich mee, zoals het verminderen van frustraties en het vergroten van het zelfvertrouwen. Een belangrijke voorwaarden voor het toepassen van gebaren is dat de gebaren veelvuldig gebruikt worden zodat het kind ze goed leert. Omdat gerichte oefeningen voor een kind saai en oninteressant kunnen zijn, beschrijf ik in dit artikel verschillende manieren om de gebaren spelenderwijs met je kind te oefenen.

Voorlezen met gebaren

Kinderen vinden het vaak erg leuk om te worden voorgelezen. Dit maakt voorlezen tot een goede methode om spelenderwijs gebaren te leren met je kind. Deze interactieve manier van voorlezen geeft de kinderen volop de gelegenheid om mee te doen met het verhaal en te ‘helpen’ met voorlezen.

Voorbereiding

Voordat je kan beginnen met het voorlezen is een kleine voorbereiding van belang. Ten eerste moet er worden gekozen welk boek gebruikt gaat worden. Kies een boek uit met een onderwerp dat je kind leuk vindt (bijvoorbeeld een favoriet personage), bij voorkeur een prentenboek. Zorg dat er niet teveel tekst is en dat er herhaling in het boek zit. Hierna bekijk je welke woorden meerdere keren herhaald worden, en uit deze woorden kies je maximaal 6 woorden waarvan je de gebaren wilt gaan gebruiken. Zoek vervolgens uit welk gebaar bij de woorden hoort. Voor hoofdpersonages kun je gebruik maken van een naamgebaar (zie paragraaf ‘naamgebaar’).

Aan de slag

Nu de eerste voorbereiding is gedaan kan het echte voorlezen beginnen. Eerst oefen je een keer met je kind de gebaren die je wilt gaan leren (vaak kan dit met behulp van de afbeelding en titel op de voorkant). Hierna begin je met voorlezen. Je leest alle tekst voor zoals je normaal gesproken ook doet tijdens het voorlezen. Alleen bij de uitgekozen woorden, maak je, terwijl je het woord uitspreekt het bijbehorende gebaar.

Voorbeeld: Je wilt het gebaar voor ‘slapen’ aanleren. Je leest de zin voor: ‘Kijk, de hond slaapt’, en op het moment dat je het woord ‘slaapt’ uitspreekt maak je tegelijkertijd het gebaar voor ‘slapen’.

Vervolgens geef je je kind de mogelijkheid om het gebaar na te doen. Op deze manier lees je samen met je kind het hele boekje. Ook kan je je kind vragen stellen, waarop hij met gebaren kan antwoorden.

Voorbeeld: ‘Kijk, daar zie je de hond. Wat doet de hond?’ Het kind gebaart ‘slapen’. ‘Ja, de hond slaapt’.

Tips

• Oefen eerst zelf een paar keer met het voorlezen en tegelijk gebruiken van de gebaren.
• Maak gebruik van een standaard om je boek op te zetten, voor de gebaren heb je namelijk vaak beide handen nodig.

Zingen met gebaren

Kinderen vinden het heerlijk om liedjes te horen, te zingen en te dansen. Hiervan kun je gebruik maken om de kinderen gebaren te leren. Niet voor niets worden veel dingen op school aangeleerd in de vorm van liedjes en versjes!

Voorbereiding

Als voorbereiding kies je liedjes uit die aansluiten bij wat je kind leuk vindt en bij de gebaren die je wilt leren. Het is beter om meerdere korte liedjes te leren met elke twee á drie nieuwe gebaren, dan één lang liedje met meerdere gebaren. Nadat je een liedje hebt gekozen bedenk je voor welke woorden je de gebaren wilt aanleren. In korte liedjes kun je het beste maximaal drie woorden kiezen. Vervolgens leer je de gebaren bij deze woorden en zorg je dat je het liedje goed kent.

Aan de slag

Als je het liedje hebt uitgekozen en de gebaren goed weet, kun je gaan beginnen. Je kunt ervoor kiezen om van tevoren de gebaren een keer te oefenen met je kind, of om gelijk te gaan zingen en de gebaren tijdens het zingen voor te doen. Je zingt het liedje en op het moment dat je een woord zingt waarvan je het gebaar wilt aanleren, maak je het gebaar.

Bijvoorbeeld: ‘De kip was zo blij, zij legde toen een ei’. Tijdens het zingen van de woorden ‘kip’ en ‘ei’ maak je gelijktijdig het juiste gebaar.

De eerste keer zing jij zelf voor en het kind kijkt en luistert. Hierna herhaal je het liedje en moedig je je kind aan om mee te doen.

Tips:

• Oefen het liedje met de gebaren eerst een paar keer zelf, zodat het goed in je hoofd zit.
• Zing niet te snel. Als je langzaam zingt heb je meer tijd voor het maken van het gebaar en krijg je kind ook de kans om mee te doen.

Gebarenspelletjes

Naast het voorlezen en het zingen met gebaren, kun je ook gebruik maken van spelletjes om gebaren spelenderwijs aan te leren. Bekende spelletjes kun je aanpassen zodat het gebarenspelletjes worden. Met kleine kinderen kun je bijvoorbeeld raadspelletjes doen.

Voorbeeld: Leg vier voorwerpen neer voor je kind. Jij maakt het gebaar van één van de voorwerpen. Het kind wijst het voorwerp aan waarvan jij het gebaar maakte.

Dit spel kan ook in andere vormen, bijvoorbeeld voorwerpen onder een doek, het kind een gebaar laten maken en dergelijke.
Een ander voorbeeld van gebarenspelletjes zijn bewegingspelletjes. Hierbij maakt je kind niet alleen de gebaren die je wilt aanleren, maar beweegt hij/zij met zijn hele lichaam.

Voorbeeld: Jij vertelt een verhaal. Je kind beeld het geluid uit met zijn hele lichaam en de gebaren die je wilt aanleren. ‘De kat sloopt door de struiken. Opeens stopte ze’. Het kind gebaart ‘kat’ en sluipt vervolgens als een kat door de kamer, waarna ze opeens stopt.

Voor oudere kinderen kun je denken aan spelletjes als bingo of kwartet, waarbij je in plaats van een woord te zeggen, het gebaar maakt.

Voorbeeld: Je speelt kwartet. Maar in plaats van dat je vraagt om de kaart ‘hond’ van de categorie ‘dieren’, beeld je de woorden ‘hond’ en ‘dieren’ uit zonder erbij te praten.

Tips:

• Kijk welke spelletjes je kind leuk vindt om te doen en bedenk of je deze kunt aanpassen tot een gebarenspelletje.

Extra informatie: Naamgebaren

Een naamgebaar is een gebaar dat je gebruikt voor een bepaald persoon, zoals je ingesproken taal een naam gebruikt. Het naamgebaar voor Nijntje is bijvoorbeeld twee vingers gekruist voor je mond. Als het naamgebaar voor een bepaald personage niet bekend is, kun je zelf een gebaar verzinnen.

Tips:

• Bedenk samen met je kind een naamgebaar voor bepaalde personages
• Bedenk een naamgebaar voor je kind. Grotere kinderen kun je ook vragen een naamgebaar voor jou te bedenken.