Voeding voor baby's: wat mogen baby's wel en niet eten

Baby's tot en met 4 maanden hebben genoeg aan borst- en of kunstvoeding. Baby's vanaf 4 maanden kunnen beginnen met het eten van oefenhapjes, zoals groentehapjes, fruithapjes en pap. Het voordeel van het geven van vaste voeding vanaf 4 maanden is dat het risico op het ontwikkelen van allergieën kleiner wordt. Vanaf zes maanden kan er ook brood en een warme maaltijd met groente, vlees, vis en aardappelen, rijst of pasta gegeven worden. Na 8 maanden zijn de darmen van de baby voldoende ontwikkeld om ook volkoren producten te eten. Er zijn een heleboel producten die baby's wel mogen eten, maar er zijn ook een aantal producten die een baby beter niet kan eten.

Baby's

Met een baby wordt een jong kind aangeduid. Een kind dat nog in de buik bij de moeder zit wordt een foetus genoemd, en een kind ouder dan 1 jaar wordt vaak een peuter genoemd. Kinderen zijn vanaf de geboorte gedurende het eerste levensjaar een baby. Baby's hebben veel verzorging nodig en zijn helemaal afhankelijk van hun ouders en of verzorgers. De verzorging van baby's bestaat voornamelijk uit het verschonen en het geven van voeding.

Borstvoeding of kunstvoeding

Voor baby's van 0 tot 4 maanden is borstvoeding de beste voeding. Borstvoeding bevat alle voedingsstoffen in de juiste verhoudingen. Ook bevat het antistoffen die je baby beschermen tegen bacteriën en virussen. Borstvoeding is tot 6 maanden de hoofdvoeding voor de baby, daarna gaat de baby in stapjes steeds meer eten naast de borstvoeding. Borstvoeding kan ook nog gegeven worden aan kinderen ouder dan 1 jaar. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) raadt dan ook aan kinderen tot 2 jaar borstvoeding te geven. Als je geen borstvoeding kunt of wil geven, dan is er ook de mogelijkheid om kunstvoeding te geven. Er is wettelijk vastgelegd welke ingrediënten kunstvoeding minimaal moet hebben. Dit betekent dat alle merken kustvoeding de belangrijkste voedingsstoffen bevatten voor de baby. Voor kunstvoeding geldt ook dat baby's tot 4 maanden genoeg hebben aan alleen kunstvoeding.

Pap

Baby's beginnen meestal vanaf vier maanden met pap en groentehapjes. Vanaf vier maanden kunnen baby's de vezels die in pap zitten verteren. Het beste kun je beginnen met pap met zo weinig mogelijk vezels, zoals pap van rijstbloem. Hoe ouder de baby wordt, hoe meer vezels hij kan verdragen. Vanaf zes maanden kun je starten met pap gemaakt van tarwemeel. De structuur van de pap mag ook steeds grover worden naar mate de baby ouder wordt. Door de pap met een lepel te geven, kan een baby beter leren kauwen en slikken. Hieronder staat welke soort pap er gegeven kan worden per leeftijdscategorie.

Pap van borstvoeding

Pap voor baby's kun je het beste maken met borstvoeding. In borstvoeding komen enzymen voor die het zetmeel kapot knippen tot suiker. Hierdoor wordt pap gemaakt van moedermelk langzaam dunner. Dit is te voorkomen door de borstvoeding op te warmen tot ongeveer tachtig graden, en daarna weer af te koelen. Door de hoge temperatuur zijn de enzymen onwerkzaam geworden, waardoor de pap dik blijft.

Pap van kunstvoeding
Je kunt pap ook maken van kunstvoeding geschikt voor de leeftijd van je baby. Voor het maken van de kunstvoeding volg je de bereidingswijze op de verpakking.

Pap van koemelk

Gebruik voor het maken van pap voor baby's bij voorkeur geen koemelk. Hoewel koemelk niet schadelijk is voor baby's, is de samenstelling van koemelk nog niet geschikt voor de voedingsbehoefte van baby's. Hierdoor zouden er tekorten aan bijvoorbeeld ijzer kunnen ontstaan. Koemelk kan wel gebruikt worden wanneer de baby naast de pap voldoende borst- of kunstvoeding binnenkrijgt. Voor kinderen vanaf een jaar kan er wel gekozen worden voor uitsluitend koemelk.

Groentehapjes

Vanaf vier maanden kunnen baby's starten met groentehapjes. Vanaf deze leeftijd heeft een baby nog genoeg aan de voedingstoffen uit borst- of kunstvoeding. De bijvoeding dient op deze leeftijd daarom alleen nog maar als oefenhapje. Kleine hoeveelheden zijn daarom voldoende. Door te starten met vaste voeding vanaf vier maanden neemt tevens het risico op het ontwikkelen van voedselovergevoeligheid af. Het voordeel van starten met groentehapjes in plaats van fruithapjes is dat de baby eerst aan de minder zoete smaak van fruit went. Hierdoor is de kans groter dat de baby groente lekker gaat vinden. De eerst hapjes kun je het beste met een vork goed fijn maken, zodat je baby zich niet zo snel kan verslikken. Het fijn malen met een blender of staafmixer kan ook, maar is niet perse noodzakelijk. Begin bij voorkeur met een soort groente, en wissel de soort dagelijks af. Als dit goed gaat, kun je ook verschillende soorten groente gaan mengen. Geschikte groente om mee te beginnen zijn bijvoorbeeld pastinaak, bloemkool, zoete aardappel, doperwtjes, courgette, boontjes, broccoli, worteltjes of pompoen. Nitraatrijke groente als spinazie, andijvie, spitskool en rode biet, kun je het best past geven na 6 maanden. Gebruik bij het klaar maken van de groente liever geen zout. Je kan ook kiezen voor kant-en-klare groentehapjes geschikt voor baby's vanaf 4 maanden. Het nadeel hiervan is dat de smaken meestal beperkter zijn en de kosten hoger zijn dan zelf bereide groentehapjes.

Fruithapjes

Als de groentehapjes goed gaan, kun je een aantal weken later ook starten met fruithapjes. Veel baby's geven de voorkeur aan fruithapjes, omdat baby's een natuurlijke voorkeur hebben voor zoet. Geschikte fruitsoorten om mee te beginnen zijn zachte fruitsoorten als aardbei, nectarine, perzik, banaan, peer, mango en meloen. Maar hardere fruitsoorten als appel kunnen ook gegeven worden zolang deze geraspt of gekookt worden. Aan kant-en-klare appelmoes is vaak suiker toegevoegd, waardoor dit niet de voorkeur heeft. Ook bij fruit kan je het beste beginnen met een soort, waarna later verschillende fruitsoorten gemengd kunnen worden. Voor kant-en-klare fruithapjes voor baby's geldt hetzelfde als voor kant-en-klare groentehapjes voor baby's. De keuze is beperkter en de kosten zijn hoger.

Brood

Vanaf ongeveer 6 maanden zijn de darmen van de baby beter ontwikkeld, waardoor ze ook brood goed kunnen verdragen. Het beste kan men beginnen met broodsoorten met weinig vezels en zonder granen en pitjes. Wit- of tarwebrood zijn prima soorten om mee te starten. De eerste maand kun je ervoor kiezen om alleen kleine stukjes brood te geven zonder korst. Vanaf 7 maanden kun je ook de korstjes geven, waar je kindje op kan kauwen. Ook zonder tanden zal een baby met zijn kaken een broodkorst fijn kunnen maken. Het kauwen op een broodkorstje is goed voor de motoriek en de ontwikkeling van de kaakspieren. Vanaf 8 maanden kan een maaltijd vervangen worden met een broodmaaltijd. Wit- of tarwebrood kan dan vervangen worden door volkorenbrood. De boterham kan belegd worden met margarine of boter en zout- en suikerarm beleg zoals pindakaas zonder zout en suiker, zuivelspread, vruchtenspread, banaan of aardbeien. Geeft baby's onder de 1 jaar nooit honing op brood, honing kan namelijk sporen van Clostridium botulinum bevatten, wat kan leiden tot zuigelingen botulisme. Vanaf een jaar is volkorenbrood nog steeds de beste keuze en kunnen kinderen ook brood met pitjes en zaadjes eten.

Warme maaltijd

Voor baby's van 4 tot 6 maanden volstaat een groentehapje als warme maaltijd. Vanaf 6 maanden kan men ervoor kiezen om ook vlees, vis, vleesvervangers, aardappelen, rijst of pasta aan de warme maaltijd toe te voegen. Begin met zachte vleessoorten zoals kip en gehakt of vis en maak deze goed fijn. Ei, tofu en andere vleesvervangers kunnen ook vanaf 6 maanden gegeven worden. Vanaf 8 maanden kun je ook andere vleessoorten toevoegen, maar beter kun je geen lever of rauwe vleessoorten als biefstuk geven. Begin het liefst vanaf 6 maanden met witte rijst en pasta. Na 7 maanden kun je ook peulvruchten toevoegen. Na 8 maanden kun je overstappen op volkorenproducten. Maak de maaltijd met een vork goed fijn en probeer naar mate je baby ouder wordt de maaltijd steeds iets grover te laten. Je kan hiervoor in het begin ook een staafmixer gebruiken, maar dit is niet noodzakelijk. Let wel op dat aardappelen niet goed met een staafmixer fijn gemalen kunnen worden, omdat het eindresultaat dan te elastisch wordt.

Tussendoortjes

Voor baby's vanaf 4 maanden zijn groente- en fruithapjes prima tussendoortjes. Daarnaast is brood voor baby's vanaf 6 maanden een prima tussendoortje om op te kauwen. Naast deze producten zou je je baby, als deze daar behoefte aan heeft, kleine zout- en suikerarme tussendoortjes kunnen geven. Een snoepstengel of een mais- of rijstwafel zijn goede tussendoortjes. Een snoepstengel of een mais- of rijstwafel wordt door het speeksel zacht in de mond waardoor baby's zonder tanden dit ook goed kunnen eten. Deze producten bevatten in veel gevallen wel toegevoegd zout, maar meestal valt het zoutgehalte mee. Kies bij voorkeur de variant met het minste zout. Ook kun je kleine porties yoghurt zonder suiker geven. Vermijd liever speciale baby-liga's. Deze bevatten vaak toegevoegde suiker en laten je baby wennen aan de zoete smaak. Zorg er daarnaast altijd voor dat er niet te veel tussendoortjes gegeven worden waardoor de baby niet meer goed drinkt. Vanaf 1 jaar kunnen kinderen in principe alle tussendoortjes eten, die bij voorkeur suikerarm zijn.

Voeding voor baby's: wat mogen ze wel en niet eten?

In de onderstaande tabel is aangegeven welke voedingsmiddelen wel en niet geschikt zijn voor baby's tot 1 jaar. Voor sommige producten als honing, lever en leverproducten, te veel nitraatrijke groente voor baby's jonger dan 6 maanden en rauw vlees, geldt dat het gevaarlijk kan zijn om te geven aan baby's. Voor andere producten, zoals liga's, zoet broodbeleg en vruchten- of appelmoes met toegevoegd suiker geldt dat het minder gezonde keuzes zijn voor baby's waardoor er bij voorkeur voor een ander product gekozen kan worden. Het geven van deze producten is niet direct gevaarlijk voor de gezondheid van de baby.

Wat baby's tot 1 jaar wel en niet mogen eten