Cliniclowns, clowns in ziekenhuizen

Cliniclowns is een organisatie die uit betaald personeel en uit vrijwilligers bestaat. Een cliniclown is een clown die kindjes met een ernstige ziekte in het ziekenhuis bezoekt en hier een showtje opvoert, zodat het kind even niet meer aan de pijn en angst hoeft te denken. Omdat zowel het ziekenhuis als de kinderen op de cliniclowns rekenen, bestaan ze uit een team van vaste en permanente clowns, die minimum drie halve dagen per week actief zijn.

Waar zijn ze actief

De cliniclowns zijn niet in veel landen actief. Naast onze cliniclowns in België, hebben Amerika, Duitsland en Nederlands ook hun eigen clowntjes. De cliniclowns zijn beperkt in aantal. Amerika heeft het grootste aantal, in hun team zitten 55 clowns. In België zijn er 15 clowns, wat eigenlijk nog redelijk veel is, aangezien België maar een klein landje is.

Welke financiële steun hebben ze

Cliniclowns heeft haar eigen ambassadeurs. Dit wil zeggen dat deze mensen werken voor cliniclowns, maar dit helemaal gratis, omdat ze het belangrijk vinden dat zieke kindjes ook even op andere gedachten worden gebracht. Ze doen presentaties e.d. op scholen en in bedrijven om zo meer mensen te laten kennismaken met de cliniclowns. Enkele bekende namen zijn vb. Leen Demaré en Gene Bervoets, die zich meter en peter van de organisatie mogen noemen. Daarnaast laten nog vele andere bekende hun goed hart zien met namen als Wendy Van Wanten, Koen Crucke, Axel Daeseleire en nog vele anderen.

Aangezien de clowns niet alles gratis kunnen doen en krijgen, hebben ze naast de sponsoring van de BV’s ook nog andere financiële middelen nodig. Hiervoor organiseert cliniclowns allerlei evenementen waarop ze allerlei gadgets verkopen zoals juweeltjes, brooddozen enz. De opbrengsten van deze verkopen en van de evenementen investeren ze natuurlijk helemaal in nieuwe apparatuur en allerlei andere benodigdheden voor de clowns. Ook geniet de organisatie van vrije giften van bedrijven en scholen enz. Deze organiseren dan activiteiten waarvan de opbrengsten naar Cliniclowns gaan of ze kopen een lachpas, waardoor ze elke maand een bepaald bedrag kunnen storten.

Hoe zijn ze ontstaan

De cliniclowns zijn ongeveer 40 jaar geleden ontstaan. Er was een Amerikaan Patch Adams die voor dokter studeerde en hij merkte dat patiënten niet alleen beter werden van medicijnen en operaties, maar ook van liefde en aandacht. Hij pakte het anders aan dan de andere dokters. Vandaag doet Patch Adams nog altijd dit werk in clownskleren.

Michael Christensen is van beroep clown bij het circus in New York. In 1985 lag zijn broer in het ziekenhuis en hij kwam regelmatig op bezoek. Toen de dokters hoorden dat hij clown was, vroegen ze hem een keer voor de zieke kinderen te spelen. Zijn bezoek aan de kinderen was een groot succes. Hij richtte daarna: ‘Clown Care Unit’ op. Dit is een organisatie die zorgt dat kinderen in Amerikaanse ziekenhuizen clowns op bezoek krijgen. En dat is hem gelukt.

Professor Vôute is een bekende Nederlandse kinderdokter en hij ging op bezoek in Amerika. Tijdens dat bezoek zag hij de clowns aan het werk en hij zag ook de reacties van de kinderen. Hierdoor waren de cliniclowns in Nederland ontstaan.

Het ontstaan van cliniclowns in België

Op 1 februari 1994 startten 2 clowns (5 halve dagen per week) in 2 ziekenhuizen. Omdat enkele dokters nog sceptisch en onzeker tegenover het idee 'cliniclown' stonden, werd er afgesproken om het project na 1 jaar te evalueren. Enkel bij een positieve evaluatie zou de werking worden verder gezet. Nog voor het jaar was verstreken, kreeg de organisatie te horen dat het verdict positief was.

Sindsdien zijn onze clowns niet meer weg te denken uit onze ziekenhuizen en is de vzw stap voor stap gegroeid. Al snel trokken de clowns ook de grens van de provincie Antwerpen over zodat een naamsverandering zich opdrong. Op 1 januari 2002 werd de naam van de vzw veranderd in 'Cliniclowns België' en verhuisde de zetel ook naar Deurne.

Opleiding

Clown zijn, is zowel emotioneel als creatief een veeleisende job. Daarom zijn hun selecties vrij streng. De eerste stap is het evalueren van de sollicitatiebrieven op basis van opleiding en ervaring (je moet minstens 18jaar zijn). Je moet psychologisch of pedagogisch geschoold zijn en ervaring hebben in improvisatie en/of clownerie. De geselecteerde kandidaten worden uitgenodigd op een selectiedag. Deze dag bestaat uit improvisatie- en clownerieoefeningen en een motivatiegesprek. Als de kandidaat positieve commentaar krijgt, heeft hij een opleiding van 3 maanden, waarna hij opnieuw wordt geëvalueerd. Daarna krijgt hij al dan niet een proefcontract van 3 maanden. In deze proefperiode zullen de nieuwe clowns hun kennis uitbreiden.

Werkwijze en methodiek

Wanneer de kinderen een bezoekje van ongeveer 10 minuutjes krijgen van de cliniclowns, is dit voor hun een afleiding die er voor zorgt dat ze minder gespannen zijn en hierdoor effectief minder pijn ervaren. Voor het bezoek verzamelen de clowns info zoals de naam van het kind, de taal die ze spreken, hoe ziek ze zijn enz. Dan bezoeken ze het kind individueel op de kamer. Ze benaderen het kind voorzichtig, voelen aan of hun bezoekje gewenst is en gaan dan over in een geïmproviseerd spel.

Als een kind in het ziekenhuis moet verblijven, wordt dit negatief ervaren. Maar de cliniclowns zorgen ervoor dat deze negatieve ervaring omgezet kan worden tot een positieve. De clowns zijn vaak ook aanwezig bij pijnlijke onderzoeken, het is uitgewezen dat kinderen hierdoor minder angstig zijn en dat ze de onderzoeken beter kunnen doorstaan. De clowns moeten zich houden aan de regels van de vzw. Hierin staan afspraken rond verantwoordelijkheid, beroepsgeheim, veiligheid en spelkwaliteit. Wanneer de clowns hun werkdag erop zit, wordt er nog even tijd gemaakt om de dag te evalueren.

Cliniclowns, nu ook online

Sinds kort kunnen de kinderen ook online met de clowns in contact komen, maar dit is voorlopig voor de kinderen uit Nederland. Wanneer ze naar villaneuzenroode.nl surfen, komen ze terecht in een huis waarin alle cliniclowns samen wonen. Hier kunnen ze chatten met hun favoriete cliniclown en deze dan ook zien via een webcam. Zo kunnen ze samen verstoppertje spelen, of gewoon praten over wat er die dag gebeurd is.

Hoe reageert de omgeving?

Iedereen reageert positief, niet alleen de kinderen maar ook de ouders en het ziekenhuispersoneel. Natuurlijk wordt er bij elk bezoek eerst gekeken naar de staat van het kind en de wil van de ouders, want wanneer het kind zich te ziek of te zwak voelt, of de ouders er door een of andere reden geen toelating voor geven, gaat het bezoek niet door.