Koppigheidsfase

Als het jonge kind het verschil tussen ik en jij gaat ontdekken, begint zijn eigen willetje zich te ontwikkelen. Een vermoeiende fase voor veel ouders. En ook een periode waarin veel ouders terecht komen in een machtstrijd die bijna niet te winnen lijkt. Hoe overleven we die 2 jarige koppige peuter die op alles Nee zegt en alles wil hebben?

Ik ben Twee en ik zeg Nee!!

In deze zowel voor de ouders als voor het kind vermoeiende fase leert het kind de grens tussen 'ik' en 'jij' te trekken. Daarbij moet het kind alle tegenstrijdige gevoelens die een mens kent beleven en uitleven. Dat zijn haat en liefde, angst en moed. Daarom is elke situatie waarin de wensen van de ouders botsen met die van het kind, een mogelijke basis voor een machtsstrijd. De woedeaanvallen van kleine kinderen hebben niks te maken met slecht gedrag of slecht opgevoed zijn. Het kind kan eenvoudigweg (nog) niet anders. Als de frustratie groter is dan het kind kan verdragen, brandt er bij hem een zekering door. En die frustratie wordt vaak door de ouders niet begrepen, omdat het in de ogen van volwassenen om zulke kleine dingetjes gaat. In deze fase wordt het kind zelfstandiger en ontdekt en leert hij dat hij zelf dingen kan doen. En ze willen het ook zelf doen, ook al kunnen ze het eigenlijk nog niet. En ook dat kan al een frustratie op zich zijn.

Probleemgedrag:

Het kind lijkt continu in strijd te zijn met de ouders. En daarbij gaat het vaak om één van de drie klassieke aanleidingen:

1. Het kind wil iets hebben, maar krijgt het niet.
2. Het kind wil iets doen en het lukt niet.
3. Het kind wil iets doen en dat mag niet.

De peuters hebben een flink wapenarsenaal dat ze vervolgens inzetten: brullen, krijsen, schreeuwen, huilen, zich op de grond laten vallen, kop tegen de muur stoten, slaan, schoppen, blauw aanlopen tijdens het gillen en er bijna in stikken. Het kind wil er zo achter komen hoe ver hij bij de ouders kan gaan, hoe ze reageren en waar de grenzen van zijn eigen macht liggen. De woedeaanvallen bezorgen de ouders vaak een machteloos gevoel. Maar niet alleen de ouders, ook het kind is "op". Het kind reageert zo heftig omdat het iets leren wil. Als het kind dat geleerd heeft, gaat het, over dat ene onderwerp, niet meer zo te keer. Helaas lijken de onderwerpen en momenten bij sommige peuters bijna grenzeloos en eindeloos.

Tips voor een "harmonieuze" peutertijd.

1. De peuter heeft een gezonde dosis machtsstrijd nodig. Immers het is onderdeel van de ontwikkeling. Geef het kind dus de ruimte om "Nee" te mogen zeggen. Maar dan wel bij de wat kleinere onderwerpen en als het er voor jou niet zo veel toe doet.
2. Probeer Ja-Nee situaties te vermijden door het kind keuzes te geven of een compromis te sluiten. Beperk de keuze tot twee, hooguit drie antwoorden.
3. Dit is een goed moment om te beginnen je kind zelfstandige klusjes te laten doen. Hiermee geef je het kind op een positieve manier datgene waar de machtsstrijd voor dient: eigen wil, eigen keus en zelfstandigheid.
4. Trek het je niet persoonlijk aan. Jouw kind is van alles aan het uitproberen, maar doet dit niet bewust om jou te pesten. Bedenk dat het kind zich het meest afzet tegen de persoon waar hij veilig mee gehecht is. Hij durft zo tegen jou te keer te gaan omdat hij weet dat jij toch wel van hem blijft houden en hem niet verlaat.
5. Introduceer de wekker. Als je kind blijft zeuren en jij moet nog werk afmaken: zet de kookwekker. Gaat die af, dan zorg jij dat je klaar bent en de belofte ingelost wordt.
6. Stel Grenzen. Dit is heel belangrijk: kinderen hebben grenzen nodig. Als je die niet geeft, wordt het kind onzeker en moet het zelf maar wat aanmodderen. Wees dus niet bang om de leiding te nemen als ouder zijnde. Dat is wat anders dan keihard de baas zijn. Als ouder stel jij de grenzen en de regels en die moet je duidelijk maken.
7. Vermijd situaties en spelletjes waarbij de peuter geen kans heeft. Vooral als zij erg gevoelig zijn voor winst en verlies.

Tips bij woedeaanvallen.

1. Behandel de aanvallen als een ziekte, als iets dat voorbij gaat, niet als persoonlijke aanval. Dat lukt niet altijd, maar moeders en vaders zijn ook maar mensen.
2. Voorkom dat de driftkikker zich pijn kan doen of iets kapot kan maken. Anders kan het hem achteraf het gevoel geven dat niemand zijn woede de baas is, zelf mama of papa niet.
3. Als het enigszins mogelijk is, houd je kind dan tijdens de aanval stevig vast. Als de aanval voorbij is verandert het kind in een hoopje ellende dat getroost wil worden. Troost het dan ook. Bespreek het voorval pas als het kind weer helemaal rustig is en ook in staat is met je te praten. Geeft het kind aan niet te willen praten, is ook goed. Doe het dan eventueel op een later moment.
4. Eindig altijd met een dikke knuffel en zorg dat het kind zich weer goed voelt en weer (even) kan lachen. Laat merken dat je niet kwaad op hem blijft.

Wat kun je beter NIET doen:

1. Irriteer je niet aan commentaar van omstanders. Al gebeurt het midden in de supermarkt: Jij kent jouw kind het beste en jij bent bezig met jouw kind. Maar reageer ook niet te lief als er anderen bij zijn. Dat heeft een kind snel door en daardoor geef je hem weer een troef in handen voor de volgende keer.
2. Betaal het kind niet met gelijke munt terug. Het kind straffen op dat moment heeft namelijk geen zin. Ik vraag je niet om het over je kant te laten gaan, maar tijdens een woedeaanval kun je niet tot je kind doordringen. Alles wat je zegt komt niet aan. Merk je dat jezelf op ontploffen staat, loop dan de situatie uit. Maar als het even kan, blijf dan bij je kind om voor hem te zorgen, tijdens en na de aanval.

Belonen

Belonen is een heel breed begrip. Een beloning is krachtiger dan een straf, want het bekrachtigd een positieve daad en/ of een positief gevoel. Het werkt opbouwend. Met een beloning geef je het kind zelfvertrouwen en nieuwe energie. Jouw kind voelt daarin ook dat jij in hem gelooft en van hem houdt. Daardoor bouw je samen een band op.

Belonen doe je als het kind..

• Iets goed heeft gedaan. Dat kan iets zijn dat je hem vroeg te doen. Het kan ook iets zijn dat hij uit zichzelf heeft gedaan en wat goed was.
• Een taak of werk heeft afgemaakt.
• Naar je geluisterd heeft en gestopt is met vervelend gedrag.
• Iets geleerd heeft en je ziet dat hij het in praktijk brengt.
• Ergens goed zijn best voor doet, zelfs al lukt het niet.
• Maar ook gewoon in het voorbijgaan, omdat je merkt dat het alweer zo'n grote jongen of meid wordt. Op een moment dat je jouw kind ziet en beseft dat je van hem houdt en trots op hem bent.
• En zelfs op momenten dat er iets helemaal fout is gegaan en je kind in zak en as zit, is jouw troost een soort beloning. Omdat het kind zich mag uiten en omdat hij fouten mag maken. Ook daar leert hij van.

Belonen kun je doen door middel van:

• de stem. Door hem te prijzen, complimentjes te geven, te bedanken, te vertellen dat we trots zijn en van hem houden. Ook de intonatie is belangrijk. Wat we zeggen moet wel gemeend, hartelijk, lief of vriendelijk over komen. Een beloning zeg je met overgave, met nadruk. Je stem klinkt licht, hoog en luchtig, vrolijk.
• lichamelijk belonen door hem te knuffelen, een kus te geven, een aai over de bol, een klopje op de schouder of door een duim in de lucht te steken.
• een materiële beloning door het plakken van stickers of een cadeautje, koekje, of snoepje te geven.
• een immateriële beloning door een spelletje te gaan doen met hem, samen een boekje te lezen, te knutselen of TV te laten kijken.
• een emotionele beloning door een stukje volledig gemeende aandacht te geven, samen te lachen of samen te huilen.