Faalangst, hoe ga je er mee om?

Faalangst kan diverse oorzaken hebben. Het wordt pas echt een probleem wanneer faalangst een verlammend effect op iemand krijgt. Je kan last hebben van faalangst op verschillende gebieden. De lastigste vorm is faalangst op cognitief gebied. Dit wil zeggen dat je bang bent om fouten te maken bij examens en proefwerken. Dan is er nog faalangst op sociaal gebied, waarbij je bang bent om voor een groep te spreken, je mond open te doen tijdens een vergadering of op een feestje op iemand af te stappen. De minst bekende vorm is faalangst op motorisch gebied, waarbij je bang bent te verlammen.

De oorzaken van faalangst

De oorzaken van faalangst zijn zeer divers. Iemand kan last krijgen van faalangst doordat alles hem als kind makkelijk af ging. Hij heeft hierdoor nooit geleerd om net falen om te gaan en kan hier dus ook niet mee omgaan. Een andere oorzaak kan gevonden worden in de omgeving. Op school of thuis wordt teveel de nadruk gelegd op prestaties en te weinig aandacht besteed aan de inzet. Ook dit kan faalangst veroorzaken. Verder is de aanleg voor faalangst deels genetisch bepaald.

Passieve faalangst

Actieve faalangst zet mensen aan tot grotere prestaties. Mensen die hier last van hebben gaan hard werken en zich goed voorbereiden om de kans op falen zo klein mogelijk te maken. Deze vorm van faalangst is niet erg en gaat vaak vanzelf weer over doordat degene die hier last van heeft vaak geconfronteerd wordt met succesverhalen.

Het wordt pas een probleem wanneer iemand last heeft van passieve faalangst. Deze mensen gaan situaties vermijden om zo de kans op falen te verkleinen. Wanneer je bepaalde situaties niet kan vermijden, begin je wanneer je hier last van hebt te laat met leren of leer je helemaal niet voor een toets. Zo kan je het te laat beginnen of niet leren de schuld geven van je falen en hoeven je de schuld niet bij jezelf te zoeken. Bij passieve faalangst ondermijn je dus je eigen inspanningen. Je probeert niet eens meer om een succes te behalen omdat het gevoel wat je krijgt bij mislukken zo groot is dat je het risico niet eens meer wil nemen.

Hoe overwin je faalangst?

• Vergroot je zelfvertrouwen door jezelf kleine realistische doelen te stellen. Voor meer informatie hierover kan je het artikel “Tien manieren om je zelfvertrouwen te vergroten” lezen.
• Fouten maken is onvermijdelijk. Iedereen maakt fouten. Accepteer dat jij net als ieder ander bent en ook fouten kan maken. Wanneer jouw inspanningen niet dat resultaat opleveren wat jij verwacht, betekent dat niet dat jij een mislukking bent. Je hebt iets geprobeerd en dat werkte niet. Misschien moet je het dan op een andere manier proberen. Van fouten kan je leren. Een fout maken is niet het tegenovergestelde van succes, maar een onderdeel van succes. Met andere woorden: met vallen en opstaan kan je iets leren. Zonder fouten zijn er ook geen successen. Beperk jezelf dus niet en blijf geloven in jezelf.
• Stel jezelf het worst case scenario voor. Wat is het allerergste wat je in dit geval kan overkomen? Wat gaat er gebeuren wanneer je faalt? Waarom vind je dat zo erg? Blijf je angstig? Dat is prima en op het begin zelfs logisch, maar zorg ervoor dat de angst je niet verlamt. Voel de angst en doe het toch, ondanks dat gevoel.
• Leer positief te denken en denk in successen in plaats van in fouten.

Hoe kan je een kind helpen met faalangst?

• Prijs de inspanning, niet het resultaat.
• Praat met je kind over zijn emoties. Zo leert hij dat het goed is, hoe hij zich voelt en hoe hij met deze gevoelens moet omgaan.
• Vertel over je eigen fouten en mislukkingen zodat je kind ziet dat het oké is om fouten te maken.
• Leer je kind dat hij zich beter goed kan voorbereiden. Dit maakt niet alleen de kans op falen kleiner, maar heeft ook een positieve invloed op het zelfvertrouwen.
• Wanneer bovenstaande te weinig resultaat oplevert, is het verstandig om het kind in te schrijven voor een faalangsttraining of faalangstbegeleiding.