Zelfmoord groot probleem; oorzaken en signalen van suïcide

Zelfmoord is een groot probleem in onze maatschappij. Suïcide is zelfs de belangrijkste doodsoorzaak onder jonge personen tot 45 jaar. Het leed van zelfdoding treft niet alleen de overleden slachtoffers, of zij die in het ziekenhuis belanden vanwege een mislukte zelfmoordpoging. Ook de naaste omgeving van de slachtoffers gaat er uiteraard onder gebukt. Er zijn diverse oorzaken, signalen en gelukkig ook hulpinstanties, zoals de gratis hulplijn 0800-0113 (zie ook 113.nl). Ben je op dit moment in levensgevaar, bel dan nu 112.

Suïcide, zelfdoding, zelfmoord

Drie verschillende woorden voor hetzelfde wereldwijde taboe. Kranten en andere media maken zelden melding van individuele zelfmoordgevallen, met als reden dat publicatie het laatste zetje zou kunnen geven aan wanhopige mensen die reeds zelfmoordgedachten hebben. Zo min mogelijk over individuele zelfmoord(pogingen) reppen in de krant, radio en TV is eigenlijk een soort ongeschreven wet in de journalistiek.

Vanwege die bewuste zelfcensuur door de media, is het des te schokkender om te beseffen dat jaarlijks maar liefst zo’n 400.000 Nederlanders aan zelfdoding denken, waarvan ongeveer 100.000 volwassenen daadwerkelijk een poging doen. Bijna 2000 personen overlijden jaarlijks uiteindelijk door suïcide, waarvan 2/3 deel man is. Ongeveer 9000 personen belanden vanwege een mislukte poging in het ziekenhuis. En dan hebben we het alleen over de gevallen waarvan het duidelijk is dat de oorzaak met zelfmoord te maken heeft, want i.p.v. voor een trein te springen kun je natuurlijk ook tegen een boom rijden, of een ander verkeersongeval creëren. Of een (drugs)overdosis nemen. Niemand die dan met zekerheid kan stellen dat de dood het gevolg is van een zelfmoordhandeling, waardoor dergelijke overlijdens buiten de zelfmoordstatistieken blijven.

Een andere categorie zelfdodingen die niet in de statistieken terechtkomt, betreft ouderen of lijders aan ernstige chronische aandoeningen die onder de noemer versterven of euthanasie zichzelf doden door het weigeren van eten en drinken. Of degenen die zich het leven benemen via middelen die via arts of andere weg zijn verkregen. Als gevolg van de hogere levensverwachtingen in combinatie met de wens tot zelfbeschikking, zal dit toenemen de komende jaren. Daarbij gaat het niet uitsluitend om uitzichtloos lichamelijk lijden, maar ook om psychisch lijden.

Voorkomen

Veel mensen die aan zelfmoord denken, willen eigenlijk liever niet uit het leven stappen maar zien geen andere oplossing voor hun lichamelijke en/of psychische problemen die ondragelijk lijden veroorzaken. Een zelfmoordgedachte, poging of daadwerkelijke voltrekking is in feite dus vaak een pure wanhoopsdaad vanwege een onderliggend probleem, waarvoor men kennelijk geen uitweg meer ziet.

Waarom zien mensen suïcide als enige uitweg

• Persoonlijkheidsstructuur is kwetsbaar, negatief zelfbeeld, impulsief, perfectionistisch, angstig, somber, gebrekkige gevoelsregulatie, zwart-wit denken en piekeren.
• Hun toekomst is zwart, op alle fronten.

• Belangrijkste bestaansredenen bedreigd.
• Idealen onbereikbaar geworden.
• Niet meer te herstellen hopeloosheid.
• Doorleven is erger dan sterven, verslagen door het leven.
• Ondraaglijke emoties.
• Suïcide is een vorm van zelfbescherming tegen verder onheil en aftakeling.

Het suïcidaal proces

• De belangrijkste doelen zijn bedreigd.
• Incompetentie om toekomstige problemen aan te pakken.
• Alles overheersende hopeloosheid.
• Ondraaglijke emoties.
• Bescherming tegen verdere onttakeling.

Zelfmoordsignalen en hulp op afstand

Mensen die zichzelf van het leven willen beroven geven soms blijk van ernstige angstverschijnselen, en er kan sprake zijn van toenemend gepieker bij reeds depressieve personen. Maar ook verborgen boodschappen zoals: “het gaat niet meer”, ”ik wil dit niet meer”, geven aan dat er wellicht van zelfmoordgedachten sprake is. Belangrijk is uiteraard dergelijke signalen serieus te nemen. Dergelijke personen maar ook hun omgeving kunnen o.a. met onderstaande instanties contact opnemen.

Er zijn meerdere instanties die je kunt bellen bij zelfmoordgedachten, zoals bijvoorbeeld:

• Stichting De Einder, die op humanistische grondslag steun geeft bij een zelf te kiezen levenseinde.
• Als je doel echter is om juist niet te bezwijken aan de doodswens maar hulp en begrip wil ter voorkoming, is de 113 zelfmoordpreventielijn, of 113online.nl de aangewezen instantie.
• Als je in eerste instantie alleen een begripvol luisterend oor wil, zonder belerend oordeel, is hulpdienst De Luisterlijn het aangewezen kanaal omdat je daar volledig anoniem je verhaal kwijt kunt en een serieus klankbord kunt vinden. Luisterlijn Bel 088 0767 000