Honderdjarigen: oud, ouder, oudst

In 1900 waren er in Nederland tien mensen die honderd jaar of ouder waren. Inmiddels zijn dat er meer dan 2200. Mensen worden steeds ouder. Nederland heeft in verhouding tot andere Europese landen relatief weinig honderdjarigen. Italië en Griekenland zijn de koplopers. Er zijn nog altijd meer honderdjarige vrouwen dan mannen, maar de mannen kruipen dichterbij. Dit heeft vooral te maken met het feit dat mannen minder zijn gaan roken en vrouwen juist meer.

Honderdjarigen in de wereld

Okinawa in Japan is een archipel die bestaat uit meer dan 160 eilandjes die tussen het Japanse vasteland en Taiwan liggen. Het is hier dat de meeste honderdjarigen ter wereld leven. Hartaandoeningen komen er nauwelijks voor, evenmin als borst- en prostaatkanker. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit vooral te maken heeft met de levensstijl van de mensen in Okinawa. Ze ervaren weinig stress en hebben een persoonlijkheid die weinig negatieve emoties als angst, depressie en vijandigheid kent. Ze vertonen bovendien uiterst sociaal gedrag, een stressreductor bij uitstek.

Ook in Cuba leven relatief veel honderdjarigen. Ook hier is onderzoek gedaan naar de factoren die van invloed zijn op het oud worden. Onderzoekers kwamen ook hier tot de conclusie dat, naast genetische en omgevingsfactoren, een optimistische kijk op het leven en een levensvisie waarbij de mensen weinig stress ervaren, belangrijke verklaringen zijn voor het grote aantal honderdjarigen.

Oudste mens ter wereld

De oudste mens ter wereld woont (in mei 2016) in Italië. Het is de 116-jarige Emma Morano-Martinuzzi. Ze woont in Civiasco, regio Piemonte en werd geboren op 29 november 1899. Zij is de laatste nog levende persoon geboren in de jaren 1800. Het officiele record staat op naam van de Française, Jeanne Calment die 122 jaar en 164 dagen oud werd. De tien oudste mensen zijn op dit moment (mei 2016) allemaal vrouwen. Vier van hen komen uit Japan. Verder komen zij uit Italië (3), Jamaica (1), Frankrijk (1) en Spanje (1). De oudste Nederlander is Nelly de Vries-Lammerts. Zij is 110 jaar oud. In 2004 overleed de oudste mens die ooit in Nederland heeft geleefd: Henny van Andel-Schipper. Zij werd 115 jaar. Binnen Nederland is Zeeland de provincie met de meeste honderdjarigen.

Toekomst

Inmiddels verwachten onderzoekers dat twee van de drie mensen die in Nederland na 2000 wordt geboren honderd jaar of ouder zal worden. Honderdjarigen in Nederland brengen hun laatste jaren bovendien in relatief goede gezondheid door. Mensen van honderd jaar en ouder en negentigers vormen in ons land de snelst groeiende leeftijdsgroep. De verwachting is dat het aantal honderdplussers over 13 jaar de 4500 overschrijdt. Honderdplussers sterven relatief vaak aan longontsteking of ouderdom en relatief weinig aan kanker.

Factoren die van invloed zijn op het behalen van een hoge leeftijd

Er is een aantal studies gedaan naar de factoren die van invloed zijn op het bereiken van de zeer gevorderde leeftijd van honderd jaar. In het boek The Okinawa Program (Clarkson Potter, 2001) is te lezen dat veroudering voor eenderde wordt bepaald door onze genen. Tweederde wordt bepaald door onze manier van leven. Daarbij blijkt van groot belang te zijn of men een optimistische instelling of een pessimistische instelling heeft. Uit een onderzoek van de Mayo-kliniek in Rochester bleek dat de pessimisten maar liefst 19% meer kans hebben om vroeg te sterven dan de optimisten. Verder is de westerse hectische stijl van leven niet bevorderlijk voor het bereiken van een zeer hoge leeftijd. Wie die wil bereiken kan beter 'langzaam' leven. Meditatie kan daarbij een hulpmiddel zijn. Mediteren zorgt ervoor dat men meer in het hier en nu leeft en daardoor minder stress ervaart.