Brandgevaar in de woning

Elk jaar moet de brandweer talloze keren uitrukken voor een woningbrand. Doorgaans betreft het ongelukken en omstandigheden waarbij het vuur zich kan uitbreiden en schade veroorzaakt. Naast de vele dodelijke slachtoffers worden tal van mensen met zeer ernstige verwondingen naar het brandwondencentrum vervoerd. Ruim de helft van alle branden wordt veroorzaakt door onachtzaamheid, wat wil zeggen dat de brand en het vaak onnoemelijke vervolgleed makkelijk voorkomen had kunnen worden. De oorzaken zijn in een aantal hoofdgroepen te categoriseren.

Inhoud

• Brandweer
• Rookmelders en koolmonoxidemelders
• Fornuizen en kachels
• Bedrading, televisie, kortsluiting
• Lucifers, brandende kaarsen en open haarden
• Roken
• Checklist
• Gang (entree)
• Berging of zolder
• Keuken
• Woonkamer
• Slaapkamers

Brandweer

Onachtzaamheid en achterstallig onderhoud, zoals een oud elektrisch bedradingssysteem, vormen de hoofdmoot van alle woningbranden waar de brandweer jaarlijks voor moet uitrukken. Veel mensen hebben nog nooit een brand in de eigen woning meegemaakt. Gelukkig maar, want het is in de meeste gevallen een traumatische ervaring.

Vuur
Zeker als men op een bepaald moment beseft dat men de controle over de brand verliest. Bijvoorbeeld als de branddeken niet helpt of als de vlammen al langs het plafond likken. Velen realiseren zich niet hoe snel vuur om zich heen kan grijpen. In luttele minuten kan een kleine brand in een uitslaande vuurzee veranderen met veel rookontwikkeling, dodelijke giftige gassen en zeer hoge, alles verzengende temperaturen.

Rookmelders en koolmonoxidemelders

De oorzaken van een woningbrand zijn talrijk, variërend van een kaars die te dicht bij brandbaar materiaal staat tot een oververhitte frituurpan, kinderen die met lucifers of aanstekers spelen, halogeenlampen die op de verkeerde plaats te veel warmte afgeven, roken in bed of in de woonkamer in een gestoffeerde fauteuil terwijl men in slaap valt. Het monteren van rookmelders (en koolmonoxidemelders) is beslist geen overbodige luxe. Het kan levensreddend zijn wanneer het een keer misgaat, ondanks alle voorzorgsmaatregelen die veel mensen tegen brand nemen.

Fornuizen en kachels

Ruim tien procent van alle woningbranden heeft direct te maken met fornuizen in de keuken. Tijdens het koken gaat er dan wat mis, zoals de vlam die in de koekenpan slaat of een brandende frituurpan. Paniek is vaak de reden waarom er te laat wordt ingegrepen en bijvoorbeeld niemand meer weet waar de branddeken is opgeborgen. En wat te denken van elektrische kachels die worden omgestoten. Het komt vaker voor dan men denkt. Ook gaskachels zijn berucht, waarbij in het overgrote deel van de gevallen brand ontstaat door onkunde en verkeerd gebruik.

Bedrading, televisie, kortsluiting

Oude bedrading is vaak de oorzaak van kortsluiting en brand. Er zijn nogal wat klussers die op onoordeelkundige wijze met zekeringen, groepen en aardlekschakelaars werken. Bij elektrische dekens is de oorzaak vaak te vinden in de isolatie rondom het verwarmingselement die gaat knikken en scheuren door ouderdom, maar bijvoorbeeld ook doordat de deken op de verkeerde wijze wordt opgevouwen en opgeborgen. Beeldbuistelevisies, maar ook de moderne flatscreens, zijn berucht als brandoorzaak wanneer ze 's nachts in de stand-bymodus blijven staan. Doorgaans is er dan al sprake van een sluimerend defect.

Lucifers, brandende kaarsen en open haarden

Kinderen spelen graag letterlijk met vuur. Tal van woningbranden ontstaan doordat ze in hun onwetendheid en verkenningszucht met lucifers en aanstekers rommelen. Ook liggen lucifers soms te dicht bij een kachel of open haard. Installeer altijd een rookmelder en koolmonoxidemelder als u een open haard hebt en laat de schoorsteen elk jaar nakijken. Kaarsen en ander open viuur in de woning zijn de oorzaak van jaarlijks duizenden woningbranden.

Roken

Roken is een belangrijke oorzaak van woningbrand, ondanks het feit dat er officieel alleen nog maar zelfdovende sigaretten verkocht mogen worden. Een grotere populariteit van de elektrische sigaret, voor mensen die het roken niet kunnen laten, zou in brandtechnisch opzicht een hele vooruitgang zijn, aangezien bij deze sigaret geen vuur ontstaat. Roken omvat ruim 30 procent van de huisbranden, waarbij de brand zich ontwikkelt door het verschroeien en ontbranden van de bekleding van fauteuils en banken, zoals het geval kan zijn bij een sigaret, sigaar of pijp die bij slapende personen op de bank tussen de zitting rolt. Het spreekt vanzelf dat roken in bed eveneens zeer gevaarlijk is.

Checklist

Op het internet zijn veel tips en adviezen te vinden over het voorkomen van binnenbranden. Met name de brandweer doet veel aan voorlichting aan de hand van checklists op de verschillende sites. Het is beslist de moeite waard om ze eens na te lopen. Hieronder volgen vijf woningruimtes met een greep uit de vele voorbeelden van potentieel brandgevaarlijke situaties.

Gang (entree)

Laat de meterkast in de gang elk jaar controleren door een erkende elektricien. Check regelmatig de aardlekschakelaar of die nog goed functioneert. Hetzelfde geldt voor de hoofdafsluiters en -schakelaars van gas, water en elektriciteit. In geval van nood moeten ze makkelijk bereikbaar zijn.

Berging of zolder

Bijzonder belangrijk is in dat opzicht de cv-ketel in de berging of op zolder. Laat het apparaat jaarlijks controleren. Dat geldt ook voor de aansluiting van de wasmachine en andere elektrische apparaten, zoals de wasdroger. Maak er een gewoonte van om deuren en ramen dicht te doen van kamers en ruimten die niet in gebruik zijn.

Keuken

Laat de gasleidingen, onder andere in de keuken, regelmatig controleren door een erkend installatiebedrijf. Dat geldt ook voor de geiser. Weet wat te doen als de vlam in de pan slaat. Berg de branddeken zodanig op dat die in geval van nood voor het grijpen ligt. Maak de frituurpan nooit te vol, aangezien olie en vet uitzetten bij verhitting en er gevaarlijke situaties kunnen ontstaan.

Woonkamer

Het is belangrijk om een schakelaar te installeren – zoals een stekkerschakelaar of contactdoosschakelaar – waarmee u alle apparaten kunt uitschakelen in bijvoorbeeld een hoek van de huiskamer, zoals de televisie, de radio, de router, het modem, enzovoorts. Dat is handig voor de nacht en op tijden dat men niet thuis is. Neem het zekere voor het onzekere en laat de televisie 's nachts niet in de stand-bymodus. Laat geen lucifers op de salontafel (of keukentafel) liggen als er kinderen in de buurt zijn. Berg lucifers op waar kinderhandjes niet bij kunnen. Maak er in het verlengde daarvan een gewoonte van om een aansteker altijd in de zak te steken en niet te laten rondslingeren. Installeer een vonkenscherm rond de open haard. Plaats geen kaarsen dicht bij gordijnen en meubels. Zorg voor diepe asbakken op de tafels als er binnen gerookt mag worden.

Slaapkamers

Monteer rookmelders en koolmonoxidemelders. Controleer elk halfjaar of de melders nog goed functioneren (alarm, etc.). Ook in de slaapkamers. Rook nooit in bed. Zorg altijd voor een vluchtplan mocht u ondanks alle voorzorgsmaatregelen die u hebt genomen toch verrast worden door brand als u slaapt.

Lees verder

• Veilig wonen voor kinderen en ouderen – woonkamer
• Veilig wonen voor kinderen en ouderen – badkamer en toilet
• Veilig wonen voor kinderen en ouderen – keuken
• Veilig wonen voor kinderen en ouderen – slaapkamer en zolder
• Veilig gebruik van aardgas en gasflessen